Page 94 - ปุ๋ยอินทรีย์และการใช้ประโยชน์ในประเทศไทย

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
83

ภายในกองปุ๋ยและควบคุมความชื้น เพื่อท่าให้อัตราการย่อยสลายโดยกิจกรรมของเชื้อจุลินทรีย์ที่ชอบ

อุณหภูมิสูงเหล่านี้ด่าเนินกิจกรรมได้อย่างต่อเนื่อง ส่งผลให้เกิดการย่อยสลายเศษวัสดุอย่างรวดเร็วท่าให้
ระยะเวลาการท่าปุ๋ยหมักน้อยลง

3) ระยะอุณหภูมิปานกลางครั้งที่สองหรือระยะบ่ม (ระยะอุณหภูมิลดลง) เมื่อผ่านระยะอุณหภูมิสูง

ไปแล้วแหล่งอาหารที่ใช้ได้ง่ายส่าหรับจุลินทรีย์ก็เหลือน้อย เป็นเหตุให้กิจกรรมโดยรวมของจุลินทรีย์ลดต่่าลง
อุณหภูมิจึงลดลงมาใกล้เคียงกับอุณหภูมิของอากาศรอบกองปุ๋ย จุลินทรีย์ที่ชอบอุณหภูมิระดับนี้จะมีการ

เจริญเติบโตเพิ่มขึ้นอีกครั้ง ระยะนี้อาจกินเวลาตั้งแต่ 3 – 5 สัปดาห์หรือหลายเดือนขึ้นอยู่กับชนิดของเศษ
วัสดุและสภาพแวดล้อมในกองปุ๋ย

ตารางที่ 5.6 ประชากรจุลินทรีย์ (จํานวนต่อกรัมปุ๋ยหมัก) ในกองปุ๋ยระหว่างการหมักแบบใช้ออกซิเจน

ระยะอุณหภูมิ
ระยะแรกอุณหภูมิปาน ระยะอุณหภูมิสูง จ่านวนชนิด
จุลินทรีย์ ปานกลางครั้งที่สอง
0
0
กลาง (< 40 C) (40 – 70 C) ของจุลินทรีย์
0
70 C แล้วลดลง
แบคทีเรีย
6
11
8
- mesophile 10 10 10 6
9
- hermophile 10 4 10 107 1
แอคติโนไมซีสต์
- hermophile 10 4 10 8 10 5 14
รา
5
3
6
- mesophile 10 10 10 18
6
7
- hermophile 10 3 10 10 16

ที่มา: Day and Shaw (2001)

ลักษณะของการเปลี่ยนแปลงสภาพแวดล้อมภายในกองปุ๋ยหมักดังกล่าวข้างต้นเกิดขึ้นอย่างเป็นขั้นเป็น
ตอน ตามกิจกรรมของเชื้อจุลินทรีย์แต่ละกลุ่ม ซึ่งจะเห็นได้ว่ากระบวนการย่อยสลายดังกล่าวต้องอาศัย

เชื้อจุลินทรีย์หลายประเภทประกอบกันในลักษณะของเชื้อผสม (mix culture) เชื้อจุลินทรีย์เหล่านี้สามารถ
แบ่งได้เป็น 3 กลุ่ม ดังนี้คือ

1.แบคทีเรีย (Bacteria) เป็นกลุ่มจุลินทรีย์ที่มีขนาดค่อนข้างเล็กมีการเจริญเติบโตได้รวดเร็วและมี
รูปร่างแตกต่างกันออกไป เช่น ทรงกลม (cocci) รูปท่อน(bacilli) และรูปเกลียว (spiral) เป็นต้น จึงเพิ่ม

ประชากรมากตั้งแต่เริ่มตั้งกอง จึงมีปริมาณมากที่สุดในกองปุ๋ยหมักประมาณ 80 – 90 เปอร์เซ็นต์ของ

เชื้อจุลินทรีย์ที่พบในกองปุ๋ยหมัก โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากวัสดุที่ใช้หมักมีสารอาหารที่ใช้ได้ง่ายอยู่มาก
แบคทีเรียก็จะย่อยสลายสารอาหารเหล่านั้นอย่างรวดเร็วและปลดปล่อยความร้อนออกมาปริมาณมาก กอง

ปุ๋ยจึงมีอุณหภูมิสูงขึ้น เมื่ออุณหภูมิสูงกว่า 40 องศาเซลเซียส แบคทีเรียพวกที่ไม่ทนอุณหภูมิสูงก็จะชะงัก

การเจริญเติบโตและพวกที่ชอบอุณหภูมิสูงก็จะเพิ่มปริมาณขึ้นไปอีก ส่งผลให้อุณหภูมิในกองปุ๋ยสูงขึ้นเรื่อยๆ
แต่ถ้าความร้อนเกิดขึ้นเร็วและกระจายออกไปได้ช้า ความร้อนก็จะสะสมในกองปุ๋ยมากเกินไป เช่น สูงกว่า