Page 80 - ปุ๋ยอินทรีย์และการใช้ประโยชน์ในประเทศไทย
P. 80
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
69
6.2 เก็บในหลุมดิน ขุดหลุมใกล้ๆ บริเวณที่จะใส่ปุ๋ยให้หลุมลึกประมาณ 5 – 6 ฟุต ควรเลือกขุด
บริเวณที่เป็นดินเหนียวเพราะจะช่วยเก็บน้่าไว้ได้ดีใส่ปุ๋ยคอกลงไปในหลุม พยายามรักษาความชื้นให้มากอยู่
เสมอ ถ้าเป็นในฤดูฝนอาจไม่จ่าเป็นเพราะมีฝนตก น้่าจะไหลลงไปในหลุมอย่างเพียงพอ ถ้าจ่าเป็นต้องกอง
ปุ๋ยสูงกว่าปากหลุมขึ้นไปก็อาจท่าได้ แต่ไม่ควรสูงมากเกินไป ถ้าสูงมากเกินไปจะท่าให้ส่วนบนของปุ๋ยสูญเสีย
ได้ง่ายเช่นเดียวกัน การที่รักษาให้ปุ๋ยคอกมีน้่าหล่อเลี้ยงอยู่เสมอ จะเป็นการช่วยลดการสูญเสียอินทรียวัตถุ
ได้เป็นอย่างมาก ทั้งนี้เพราะส่วนที่เป็นของแข็งของปุ๋ยคอกจะตกตะกอนติดกันเป็นแผ่นอยู่ใต้หลุมและสวนที่
เป็นน้่าชั้นบนของหลุม จะช่วยป้องกันไม่ให้อากาศเข้าไปได้เป็นการลดกิจกรรมของจุลินทรีย์ การเก็บรักษา
วิธีนี้อาจมีการสูญเสียได้บ้าง เช่น การสูญเสียเนื่องจากการซึม แต่ถ้าเลือกบริเวณท่าหลุมได้เหมาะสมการ
สูญเสียโดยการซึมจะน้อยลง การสูญเสียในรูปแอมโมเนียเกิดขึ้นได้บ้าง แต่ถ้ารักษาความชื้นให้สูงอยู่เสมอ
แอมโมเนียที่ถูกปลดปล่อยออกมาจะละลายอยู่ในน้่า และถ้าใส่ปุ๋ยซุปเปอร์ฟอสเฟตลงไปบ้างแอมโมเนียก็จะ
รวมกับซัลเฟสที่มีอยู่ซุปเปอร์ฟอสเฟตเป็นแอมโมเนียซัลฟอส ซึ่งสูญเสียได้ยากขึ้น
6.3 เก็บในหลุมคอนกรีตหรือหลุมป้องกันการซึมของน้ํา การเก็บปุ๋ยคอกนั้นถ้าสามารถท่าหลุมหรือ
บ่อคอนกรีตส่าหรับเก็บได้ ก็จะช่วยลดการสูญเสียได้มากและสามารถเก็บปุ๋ยไว้ได้นาน ด้วยเหตุที่กล่าวไว้
แล้วในข้อ 2
ดังนั้น เกษตรกรสามารถเลือกวิธีเก็บรักษาได้ แล้วแต่ความเหมาะสมของเกษตรกรแต่ละราย
แต่วิธีที่สะดวกและนิยมใช้ คือ วิธีการเก็บปุ๋ยคอกในโรงเก็บ ซึ่งเป็นวิธีที่สะดวกต่อการเก็บและการน่าไปใช้
(ส่านักเทคโนโลยีชีวภาพทางดิน, 2551)
7. ข้อคํานึงในการใช้ปุ๋ยคอก
7.1 ไม่ควรน่าไปใช้ในพื้นที่ที่ไกลไปจากแหล่งผลิต
7.2 อย่าน่าปุ๋ยไปผึ่งแดดเพราะจะสูญเสียธาตุไนโตรเจนโดยการระเหิด
7.3 เก็บรักษาไว้ให้แห้งในที่ร่มและใช้ปุ๋ยในสภาพแห้ง
7.4 ใส่ปุ๋ยในขณะที่ดินชื้นพอเหมาะและไถดินกลบปุ๋ยทันที
7.5 อย่าใส่ปุ๋ยใกล้กับบริเวณที่ปลูกพืช และควรใช้ในปริมาณที่พอเหมาะ
8. การใช้ปุ๋ยคอกตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
การใช้ปุ๋ยคอกตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง มีหลัก 3 ประการที่ต้องยึดถือ คือ
1. ความพอประมาณ หมายถึง การใช้ปุ๋ยคอกที่มีอยู่เป็นทุนเดิมของตนเองก่อนแสวงหาปุ๋ยคอกจาก
ภายนอก ดังนั้นเกษตรกรควรมีการเลี้ยงสัตว์ เช่น วัว ควาย หมูหลุม และไก่ เพื่อใช้มูลของสัตว์ที่ขับถ่ายและ
สะสมอยู่ตามพื้นคอกรวมทั้งวัสดุรองพื้นคอกเป็นแหล่งของปุ๋ยคอกของตนเอง เป็นการลดการพึ่งพาปุ๋ยคอก
จากภายนอก โดยการใช้ปุ๋ยคอกต้องค่านึงถึงปริมาณของปุ๋ยคอกที่เกษตรกรมีอยู่ เพราะเมื่อน่าปุ๋ยคอกไปใช้
ในพื้นที่จะมีความเหมาะสมและเกิดประโยชน์สูงสุดต่อพืชที่ปลูก เช่น เกษตรกรเลี้ยงโคขุน 10 ตัว จะได้มูลโค
แห้ง 10.5 กิโลกรัมต่อตัวต่อวัน (ส่านักวิจัยพัฒนาปัจจัยการผลิตทางการเกษตร, 2548ข) ถ้าเลี้ยงโคเป็นเวลา
5 เดือน จะมีมูลโคแห้ง 15,750 กิโลกรัม และจากอรสา (2551) รายงานว่า การปลูกผักควรใส่ปุ๋ยคอกอัตรา
