Page 38 - ผลสำเร็จของการดำเนินงาน โครงการพัฒนาที่ดินชุมชนบนพื้นที่สูง บ้านมณีแก้ว หมู่ที่ 8 ตำบลห้วยมุ่น อำเภอน้ำปาด จังหวัดอุตรดิตถ์

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
28

โพแทสเซียมประมาณ 2.00-2.95 0.30-0.40 และ 2.20-3.00 ตามล าดับ อย่างไรก็ตามน้ าหนักมวล
ชีวภาพและปริมาณธาตุอาหารขึ้นกับปัจจัยของดินและการจัดการ
2.2.2) ปุ๋ยหมัก เป็นปุ๋ยอินทรีย์ชนิดหนึ่งซึ่งได้จากการน าชิ้นส่วนของพืชมา
หมักในรูปของการกองซ้อนกันบนพื้นดินหรือในหลุมเศษชิ้นส่วนของพืชที่น ามาหมักจะต้องผ่าน

กระบวนการย่อยสลายจนแปรสภาพไปจากรูปเดิมโดยกิจกรรมจุลินทรีย์จนกระทั้งได้สารอินทรียวัตถุ
ที่มีความคงทน ไม่มีกลิ่น มีสีน้ าตาลปนด าและมีอัตราส่วนของสารประกอบคาร์บอนต่อไนโตรเจนต่ า
กรมพัฒนาที่ดินได้ผลิตสารเร่งในการท าปุ๋ยหมัก คือ สารเร่ง พด.1 ซึ่งเป็นกลุ่มจุลินทรีย์ที่มี
ประสิทธิภาพในการย่อยสลายเศษพืชประกอบด้วยเชื้อราและแอคติโนมัยชีสที่ย่อยสารประกอบเชลลู

โลสและแบคทีเรียย่อยไขมันใส่ลงในกองปุ๋ยหมักเพื่อลดระยะเวลาการท าปุ๋ยหมักให้สั้นลง คุณภาพ
และมาตรฐานของปุ๋ยหมักมีดังนี้ อัตราส่วนสารประกอบคาร์บอนต่อไนโตรเจน (C/N ratio) ไม่
มากกว่า 20 ต่อ 1 เกรดปุ๋ยไม่ต่ ากว่าร้อยละ 0.5-0.5-1.0 (ของ N-P O -K 0 ) ตามล าดับ ความชื้น
2 5 2
ของปุ๋ยหมักไม่ควรมากกว่าร้อยละ 35 ถึง 40 (โดยน้ าหนัก) ปริมาณอินทรียวัตถุประมาณร้อยละ 25

ถึง 50 (โดยน้ าหนัก) ความเป็นกรดเป็นด่างประมาณ 6.0 ถึง 7.5 และไม่มีวัสดุเจือปนอื่นๆ
(1) การผลิตและการใช้ปุ๋ยหมักจากสารเร่งซุปเปอร์ พด.1
สารเร่งซุปเปอร์ พด.1 เป็นกลุ่มจุลินทรีย์ที่มีประสิทธิภาพสูงในการ

ย่อยสลายวัสดุเหลือใช้ทางการเกษตร และอุตสาหกรรมแปรรูปผลผลิตทางการเกษตร เพื่อผลิตปุ๋ย
หมักในเวลารวดเร็วและมีคุณภาพสูง ประกอบด้วยเชื้อราและแอคติโนมัยซีสที่ย่อยสลายสารประกอบ
เซลลูโลสและแบคทีเรียย่อยสลายไขมัน
(1.1) ส่วนผสมของวัสดุในการกองปุ๋ยหมัก 1 ตัน ประกอบด้วย
- เศษพืชแห้ง 1,000 กิโลกรัม

- มูลสัตว์ 200 กิโลกรัม
- ปุ๋ยไนโตรเจน 2 กิโลกรัม
- สารเร่งซุปเปอร์ พด.1 จ านวน 1 ซอง

(1.2) วิธีการกองปุ๋ยหมัก
การกองปุ๋ยหมัก 1 ตัน จะมีขนาดความกว้าง 2 เมตร ยาว 3
เมตร สูง 1.5 เมตร วัสดุที่มีขนาดเล็กให้คลุกเคล้าวัสดุให้เข้ากันแล้วจึงกองเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ส่วน
วัสดุที่มีชิ้นส่วนยาวจะใช้วิธีการกองเป็นชั้นๆ ประมาณ 3-4 ชั้น โดยแบ่งส่วนผสมที่จะกองออกเป็น 3-

4 ส่วน ตามจ านวนชั้นที่จะกอง ซึ่งมีวิธีการกอง ดังนี้
(1.2.1) ผสมสารเร่งซุปเปอร์ พด.1 ในน้ า 20 ลิตร คนนาน
10-15 นาที เพื่อกระตุ้นให้จุลินทรีย์ออกจากสภาพที่เป็นสปอร์และพร้อมที่จะเกิดกิจกรรมการย่อย
สลาย

(1.2.2) การกองชั้นแรก มีขนาดกว้าง 2 เมตร ยาว 3 เมตร
สูง 30-40 เซนติเมตรโดยน าเศษพืชแห้งที่แบ่งไว้ส่วนที่หนึ่งมากองเป็นชั้น น ามูลสัตว์โรยที่ผิวหน้าเศษ
พืชให้ทั่ว โรยปุ๋ยไนโตรเจนทับบนชั้นของมูลสัตว์แล้วราดสารละลายสารเร่งให้ทั่ว ย่ าให้พอแน่นและรด
น้ าให้ชุ่ม หลังจากนั้นน าเศษพืชมากองทับเพื่อท าชั้นต่อไป โดยท าเช่นเดียวกับการกองชั้นแรก ท า