Page 97 - ผลสัมฤทธิ์ของการบูรณาการงานในพื้นที่เขตพัฒนาที่ดินลุ่มน้ำเข็ก อำเภอเขาค้อ จังหวัดเพชรบูรณ์

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
66

3.4.3 การอนุรักษ์ดินไว้ด้วยวิธีการต่างๆตามประโยชน์ (กรมพัฒนาที่ดิน, 2544) แบ่ง
ออกเป็น
1) การป้องกันการพังทลายและสูญเสียหน้าดินท าได้หลายวิธีคือ

(1) การเพาะปลูกพืชอย่างถูกวิธีได้แก่
(1.1) การใช้วัสดุคลุมดิน (Mulching) คือการใช้พวกเศษซากพืชพลาสติก
มูลสัตว์ฯลฯคลุมหน้าดินไว้เพื่อป้องกันการชะล้างเพิ่มอินทรียวัตถุและรักษาความชื้นในดินไว้
(1.2) การปลูกพืชคลุมดิน (Cover cropping) เป็นการปลูกพืชที่มีรากมา

กรากลึกใบแผ่แน่นและโตเร็วเช่นหญ้าแฝกยึดหน้าดินไว้เพื่อป้องกันการชะล้างและช่วยรักษาความชื้น
นอกจากนี้ซากพืชยังท าให้ดินร่วนซุยและอุ้มน้ าได้ดีขึ้นอีกด้วย
(1.3) การปลูกพืชสลับเป็นแถบ (Strip cropping) คือการปลูกพืชต่างชนิด
กันสลับเป็นแถบตามที่ราบหรือขวางความลาดเทของพื้นที่ที่ลาดชันประมาณร้อยละ 2-12 เพื่อลด

ความรุนแรงของการไหลของน้ า
(1.4) การปลูกพืชตามแนวระดับ (Contour cropping) ได้แก่การปลูกพืช
ขวางความลาดเทของพื้นที่ตามเส้นแนวระดับหรือเส้นแนวขอบเนิน (contour line) เพื่อจะลดความ

รุนแรงของการไหลของน้ าในพื้นที่ซึ่งมีความลาดเทร้อยละ3-8
(1.5) การปลูกพืชตามขั้นบันได (Terracing) คือการท าดินเป็นขั้นขวางตาม
แนวลาดชันเพื่อเก็บกักน้ าลดความเร็วของน้ าและกักแร่ธาตุที่ถูกชะล้างไว้ให้กับดิน
(1.6) การปลูกพืชบังลม (Windbreak) เป็นการปลูกพืชที่มีกิ่งใบแน่นไม่
โค่นล้มง่ายขวางทางลมไว้เพื่อลดความแรงของลมและลดการระเหยของน้ าที่ผิวหน้าดิน

(2) การควบคุมการไหลของน้ าในแหล่งน้ าท าได้หลายวิธีเช่น
(2.1) การสร้างเขื่อนและฝายเพื่อเก็บกักและลดอัตราการไหล ของน้ า
(2.2) การสร้างก าแพงกั้นตามชายฝั่งน้ าเพื่อป้องกันตลิ่งพังทลาย

(2.3) การสร้างแนวก าแพงหรือปักหลักไม้ (หลักรอ) เพื่อบังคับทิศทางการ
ไหลของน้ าโดยไม่ก่อปัญหาการพังทลายของดินตามชายฝั่ง
(3) ไถพรวนเชิงอนุรักษ์ (Conservation tillage) เพื่อลดการสูญเสียดินและน้ า
(3.1) ไถดินไม่ให้แตกร่วนมากเกินไป

(3.2) ไถดินให้เป็นร่องลึกมากกว่าไถให้เป็นร่องกว้าง
(3.3) ไถโดยปล่อยให้เศษซากพืชตกค้างตามผิวและใต้ดิน
(3.4) ไถดินน้อยๆครั้งเพื่อลดการรบกวนเดิม
2) การป้องกันการสูญเสียธาตุอาหารพืชและเพิ่มความอุดมสมบูรณ์ของดิน

(1) ป้องกันการเผาป่าหรือการเกิดไฟไหม้ป่าเพราะความร้อนของไฟจะท าลายฮิวมัส
(Humus) ซึ่งเป็นอินทรีย์สารที่อุดมไปด้วยแร่ธาตุอาหารพืช
(2) ไม่ท าไร่เลื่อนลอยเพราะจะขาดการจัดการดินจึงท าให้หน้าดินเสื่อมโทรม
(3) การปลูกพืชหมุนเวียน (Crop rotation) เป็นการปลูกพืชสองชนิดหรือมากกว่า

ในพื้นที่เดียวกันโดยปลูกไม่พร้อมกันเพื่อให้ธาตุอาหารพืชที่อยู่ในความลึกระดับต่างๆถูกพืชน าไปใช้
และควรเลือกปลูกพืชตระกูลถั่วด้วยเพราะถั่วจะช่วยเพิ่มแร่ธาตุไนโตรเจนให้แก่ดิน