Page 169 - หลักการจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำในเขตพัฒนาที่ดิน

164

การพัฒนารูปแบบระบบเกษตรผสมผสาน มีการปฏิบัติกันมานานแลว จากรูปแบบการผลิตที่งายๆ

เชนการเลี้ยงปลาในนาขาว และหลังจากที่หนวยงานของรัฐเขามามีบทบาทในดานการสงเสริมและวิจัยมาก
ขึ้น รูปแบบการผลิตจึงมีความซับซอนมากขึ้น มีการผสมผสานระหวางพืช สัตวและปลา โดยทั่วไปรูปแบบ

ของการผลิต และขนาดของกิจกรรมการผลิตในไรนาจะแตกตางกันไป อยางไรก็ตาม ปจจัยที่กําหนดรูปแบบ

การผลิตมี 3 ประการคือ

(1) สภาพแวดลอมทางกายภาพของพื้นที่ เชน ความอุดมสมบูรณของดิน ระดับความสูงต่ําของ
พื้นที่ แหลงน้ํา สภาพลมฟาอากาศและอื่นๆ

(2) สภาพแวดลอมทางชีวภาพของพื้นที่ ไดแก ชนิดของพืช สัตวและปลาที่สามารถปรับตัวเขากับ

พื้นที่ไดอยางเหมาะสม
(3) สภาพแวดลอมทางเศรษฐกิจและสังคม ไดแก ขนาดของพื้นที่ถือครอง จํานวนแรงงานใน

ครัวเรือน เงินออม ตลาด พฤติกรรมการบริโภค เปนตน

รูปแบบของระบบเกษตรผสมผสาน ถายึดรายไดรวมจากฟารมเปนหลักแลว สามารถแบงออกได
เปน 3 แบบ คือ

(1) การผสมผสานโดยยึดพืชเปนหลัก รายไดจากพืชจะเปนรายไดหลักของครัวเรือน สวนรายได

จากกิจกรรมอื่นๆ เชน ปลา และเลี้ยงสัตว จะเปนรายไดรอง
(2) การผสมผสานโดยยึดสัตวเปนหลัก รายไดหลักจะไดจากสัตวเลี้ยง สวนรายไดจากพืชและปลา

จะเปนรายไดรอง

(3) การผสมผสานโดยยึดปลาเปนหลัก รายไดหลักมาจากการเลี้ยงปลา สวนรายไดจากพืชและสัตว
จะเปนรายไดรอง

ขอดีเดนของระบบเกษตรผสมผสาน

(1) การลดความเสี่ยงและความไมแนนอนของรายได
(2) มีรายไดสม่ําเสมอ

(3) การประหยัดทางขอบขาย คาใชจายในไรนาลดลง มีรายไดสุทธิเพิ่มมากขึ้น

(4) ลดการพึ่งพิงจากภายนอก

(5) ลดการวางงานตามฤดูกาล มีงานทําทั้งป ทําใหลดการอพยพแรงงาน

13.3.3. เกษตรทฤษฎีใหม (The New Theory Agriculture)

เปนรูปแบบหนึ่งของเกษตรยั่งยืนที่พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวพระราชทานแกเกษตรกรไทยที่มี
พื้นที่ทํากินนอย และเปนตัวอยางบริหารจัดการพื้นที่ใหมีประสิทธิภาพบนพื้นฐานความยั่งยืน เนื่องจากบน