Page 168 - หลักการจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำในเขตพัฒนาที่ดิน

163

เหตุผลที่มาของรูปแบบการเกษตรผสมผสานจากการทําเกษตรกระแสหลักโดยเฉพาะอยางยิ่งการ

ทําเกษตรเชิงเดี่ยวหรือการผลิตสินคา เกษตรชนิดเดียว เกิดปญหาหลายๆ ดานคือ
( 1) รายไดของครัวเรือนไมมีเสถียรภาพ

(2) เศษวัสดุจากพืชและมูลสัตวไมไดนําไปใชประโยชน

(3) การผลิตสินคาเดี่ยวบางชนิดใชเงินลงทุนมาก
(4) ครัวเรือนตองพึ่งพิงอาหารจากภายนอก

ดังนั้น จึงเกิดแนวคิดในการที่หาระบบการผลิตในไรนา ที่สามารถใชประโยชนจากพื้นที่ทํากิน

ขนาดเล็ก เพื่อลดความเสี่ยงจากการผลิต ลดการพึ่งพิงเงินทุน ปจจัยการผลิตและอาหารจากภายนอก เศษพืช
และมูลสัตว ซึ่งเปนผลพลอยไดจากกิจกรรมการผลิต ไปใชใหเกิดประโยชนในไรนาและทําใหผลผลิตและ

รายไดเพิ่มขึ้น ระบบการผลิตดังกลาวคือ เกษตรผสมผสาน

วัตถุประสงคของระบบการเกษตรผสมผสาน : กลาวไดดังนี้
(1) เพื่อใหเกิดความมั่นคงดานรายได

(2) เพื่อลดการพึ่งพาดานเงินทุน ปจจัยการผลิต และอาหารจากภายนอก

(3) เพื่อใหเกิดการประหยัดทางขอบขายและครอบครัวเกษตรกร
(4) เพิ่มรายไดจากพื้นที่เกษตรขนาดยอยที่จํากัด

(5) เพิ่มพูนความอุดมสมบูรณของทรัพยากรธรรมชาติ ลดการทําลายสิ่งแวดลอม ทําใหเกษตรกรมี

ความเปนอิสระในการดํารงชีวิต

หลักการและเงื่อนไขของระบบเกษตรผสานผสาน : มีหลักการที่สําคัญ 2 ประการ คือ
(1) มีกิจกรรมการเกษตรตั้งแต 2 ชนิดขึ้นไป และกิจกรรมทั้งสองชนิดนั้น ตองปฏิบัติในเวลาและ

สถานที่เดียวกัน มีวัตถุประสงคเพื่อใหเกิดประโยชนสูงสุดมากกวาใหเกิดกําไรสูงสุด

(2) เกิดการเกื้อกูลกันอยางตอเนื่องระหวางกิจกรรม เกื้อกูลกันระหวางพืชกับพืช พืชกับปลา สัตว
กับปลา พืชกับสัตว สัตวกับสัตว ซึ่งลักษณะการเกื้อกูลกันของระบบเกษตรผสมผสาน จึงทําใหตนทุนการ

ผลิตลดลง หรือที่เรียกวาเปนการประหยัดทางขอบขาย (Economy of scope) และลดการพึ่งพิงปจจัยจาก

ภายนอกในที่สุด
ในดานเทคนิคและการจัดการไรนานั้น การเกษตรผสมผสานใหความสําคัญในเรื่องของการสราง

ความหลากหลายของพืช สัตว และทรัพยากรชีวภาพ การใชประโยชนเกื้อกูลกันระหวางกิจกรรม การใชปุย

หมัก ปุยคอก การใชวัสดุหรือพืชคลุมดิน การปลูกพืชหลายระดับ มีแหลงน้ําในไรนา ซึ่งจะไมเนนหนักวา
ตองมีการปฏิบัติ เชน สามารถใชพืชคลุมดิน ไถพรวนดิน หรือปุยเคมีก็ได