Page 166 - หลักการจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำในเขตพัฒนาที่ดิน

161

ใหมีลักษณะเลียนแบบระบบนิเวศปาธรรมชาติ คือ มีไมยืนตนหนาแนนเปนสวนใหญ ทําใหระบบมีรมไม

ปกคลุม และมีความชุมชื่นสูง บางพื้นที่มีชื่อเรียกเฉพาะ ตามลักษณะความโดดเดนของระบบนั้นๆ
การเกษตรรูปแบบนี้สวนใหญพบในชุมชนที่อยูใกลชิดกับพื้นที่ปาธรรมชาติ เกษตรกรจะทําการ

ผลิตโดยไมใหกระทบตอพื้นที่ปาเดิม เชน ไมโคนไมปา หรือ การนําผลผลิตมาจากปามาใชประโยชนโดยไม

สงผลกระทบตอระบบนิเวศ รูปแบบเกษตรที่พบ เชน การทําสวนเมี่ยง (ชา) สวนมะแขวน ตาว ปอสา กง
เปนตน ในภาคเหนือ การทําสวนทุเรียน มังคุด ลองกอง สะตอ เหรียง เปนตน ในภาคใต

เหตุผลที่มาของระบบวนเกษตร จากสาเหตุของการตัดไมทําลายปา ที่ถูกตองตามกฎหมายและผิด

กฎหมาย การบุกเบิกพื้นที่ปาเพื่อทําการเกษตรกรรม เมื่อมีการขยายตัวของการทําเกษตรกระหลักอยาง

แพรหลาย การผลิตเพื่อการคา ทําใหมีการขยายพื้นที่เพาะปลูกอยางกวางขวางสงผลใหเกิดปญหาดาน
สิ่งแวดลอม และความเสื่อมโทรมของทรัพยากรธรรมชาติตามมาทั้งทรัพยากรปาไม ทรัพยากรดินและน้ํา

ทางออกในการรักษาหรือเพิ่มพื้นที่ปาเอาไว คือ การกระทําระบบวนเกษตร จึงนับวาเปนรูปแบบเกษตร

ยั่งยืน เนื่องจากเปนการผลิตทางการเกษตรที่ถือเอาความสมดุลกับระบบนิเวศในพื้นที่ปาไมเปนหลัก

วัตถุประสงคของระบบวนเกษตร มีวัตถุประสงคหลักอยู 3 ประการ กลาวคือ

(1) การดํารงอยูรวมกันระหวางพื้นที่ปากับการเกษตร

(2) การเพิ่มพื้นที่ปาไมของประเทศ
(3) การอนุรักษความหลากหลายทางชีวภาพ

หลักการและเงื่อนไขของระบบวนเกษตร มีดังนี้

(1) การมีตนไมใหญและพืชหลายระดับ คือ การใชที่ดินมีประสิทธิภาพสูงขึ้นและยังชวยให
ระบบมีกลไกในการควบคุมตัวเอง และสามารถชวยอนุรักษดินไดเปนอยางดี

(2) การเลือกพืชเศรษฐกิจใหเหมาะสมกับพื้นที่ คือ การใชประโยชนเกื้อกูลซึ่งกันและกันของพืช

สัตวและปาไม ซึ่งจะใชประโยชน ดังนี้

1) ประโยชนที่เกิดขึ้นตอระดับเกษตรในไรนา : เพิ่มเสถียรภาพและความยั่งยืนของการผลิต
ประสิทธิภาพของการใชที่ดิน ปรับปรุงสภาพแวดลอมทางการเกษตรที่ทรุดโทรมใหฟนฟูกลับคืนดีขึ้น และ

ยังลดปญหาความเสียหายจากการทําลายของโรคและศัตรูพืช

2) ประโยชนที่เกิดขึ้นตอเศรษฐกิจระดับประเทศ : ระบบวนเกษตรทําใหคุณภาพชีวิตของคน
ในชนบทดีขึ้น สามารถแกไขปญหาการอพยพจากชนบทเขาสูเมืองได สามารถหมุนเวียนทรัพยากรที่มีอยูให

เกิดเปนผลพลอยได เชน แรงงานสัตว แกสชีวภาพ และชวยปรับปรุงสภาพแวดลอมและทรัพยากรธรรมชาติ

โดยสวนรวมของประเทศ