Page 116 - หลักการจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำในเขตพัฒนาที่ดิน

111

(4) การไถพรวนและปลูกพืชตามแนวระดับนี้ เปนวิธีการขั้นพื้นฐานในการอนุรักษดินและน้ํา ซึ่ง

มาตรการอนุรักษดินและน้ําวิธีการอื่นๆ จะตองอาศัยวีการนี้ เชน การปลูกพืชสลับเปนแถบ การปลูกพืช
หมุนเวียน การปลูกพืชแซม การปลูกพืชเหลี่อมฤดู เปนตน

(5) ประสิทธิภาพการอนุรักษดินและน้ําจะลดลง เมื่อความลาดเทของพื้นที่เกิน 8 เปอรเซ็นต

อยางไรก็ตาม เพื่อใหการไถพรวนมีประสิทธิภาพตอการอนุรักษดินและน้ํา ไดมีการแบงชนิดของ
การไถพรวนแบบอนุรักษดิน ไวดังนี้คือ

(1) Chisel plow system การไถพรวนดวยไถสิ่วบนพื้นที่ลาดเทจะมีการสูญเสียดินนอยตอการไถ

ดวยไถหัวหมู ลักษณะของไถสิ่วจะเปนแผนเหล็กโคงคลายรูปตัวยู ปลายขางหนึ่งจะเชื่อมติดกับแทงเหล็ก

สวนปลายขางหนึ่งจะมีลักษณะแหลมสําหรับตะกุยดิน บนแทงเหล็กที่กลาวมานี้จะมีไถสิ่วติดไว 4-6 อัน
โดยมีระยะหางๆ กัน การไถดวยไถสิ่วนี้จะทําใหดินที่แนนมีลักษณะรวนซุยขึ้น

(2) No-till system ไดแกการปลูกพืชโดยไมมีการไถพรวนดิน แตใชยากําจัดวัชพืชแทน วิธีนี้ใชได

ดีกับการปลูกขาวโพดและถั่วเหลือง ประโยชนของการปลูกพืชแบบวิธีนี้ก็คือ ลดการชะลางพังทลายของดิน

เศษเหลือของพืชจะเปนวัตถุคลุมดินซึ่งจะชวยลดปริมาณน้ําที่ไหลบา และสลายตัวใหอินทรียวัตถุแกดิน
ตอไป นอกจากนี้โครงสรางของดินยังไมถูกทําลายดวย

(3) Mulch tillage การไถพรวนโดยปลอยเศษเหลือของพืชอยูที่ผิวดินและใตดิน

(4) Minimum tillage เปนการไถพรวนนอยที่สุด คือ ใหมีจํานวนครั้งของการไถพรวนนอยที่สุดใน
การเตรียมดินและปลูกพืช โดยมากจะมีการไถพรวน การปลูก และการใสปุย จะกระทําพรอมกันครั้งเดียว

เพื่อลดจํานวนครั้งของรถไถที่จะอยูในแปลง โดยใหรถไถอยูในแปลงครั้งเดียว ใหสามารถปฏิบัติไดครบทุก

กิจกรรมตอการปลูกพืชหนึ่งครั้ง

(5) Subsoiling การไถพรวนทําลายชั้นดินที่แนทึบ (Hard pan) ซึ่งเปนอุปสรรคทําใหน้ําไหลซึมลง
ในดินไดชา และจํากัดการเจริญเติบโตของรากพืช การทําลายชั้นดินที่แนทึบ ทําใหน้ําไหลซึมสวนลึกของดิน

ไดสะดวกมากขึ้นจึงลดประมาณน้ําไหลบาบนผิวดิน ชวยใหรากพืชชอนไชดูดแรธาตุอาหารและน้ําไดลึก

มากขึ้น และทําใหดินลางมีความพรุนมากขึ้น

(6) Contour tillage การไถพรวนตามแนวระดับ ถามีการนําวิธีการถพรวนแบบอนุรักษดินตามขอ
1-5 มาปฏิบัติรวมดวย ก็จะทําใหการไถพรวนตามแนวระดับมีประสิทธิภาพในการอนุรักษดินและน้ํามากขึ้น

11.2.2. การปลูกพืชสลับเปนแถบ (Strip cropping system) หมายถึงการปลูกพืชชนิดตางๆ เปน

แถบหรือแนวกวางๆ สลับกันไปโดยขวางความลาดเทของพื้นที่ตามแนวระดับหรือไมเปนไปตามแนวระดับ
ก็ได ตามปกติแลว การปลูกพืชสลับเปนแถบมักจะประกอบดวยแถบของพืชที่ปลูกชวยอนุรักษดิน ไดแก

หญาและพืชคลุม กับแถบของพืชไร ไดแก ขาวโพด ขางฟาง ฝาย มันสําปะหลัง เปนตน หรือเปนการปลูกพืช

สลับระหวางแถบของพืชที่ปลูกระยะแคบหรือถี่กับแถบของพืชที่ปลูกระยะกวางหรือหาง วัตถุประสงคของ
การปลูกพืชสลับเปนแถบเพื่อลดปริมาณการเคลื่อนยายหนาดิน และลดอัตราการไหลบาของน้ําฝนผานพื้นที่

เพาะปลูกตามแนวความลาดเท การปลูกพืชในระบบนี้จะมีประสิทธิภาพดี ก็ตอเมื่อสภาพพื้นที่มีความลาดเท