Page 121 - หลักการจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำในเขตพัฒนาที่ดิน

116

ประเภทนี้จะเปนพืชผลาญดิน ซึ่งเมื่อนําไปปลูกแลวผลผลิตของพืชจะลดลงอยางมากในเวลาไมนาน ทําให

ดินเสื่อมโทรมอยางรวดเร็ว และทําใหเกิดการชะลางพังทลายของดินไดงาย
(2) Constructive crop rotation System คือการปลูกพืชหมุนเวียนที่นําไปปฏิบัติแลวจะรักษาความ

อุดมสมบูรณของดินใหดีอยูเสมอ และรักษาความสามารถในการใหผลผลิตดินคงที่ หรืออาจจะเปนการเพิ่ม

ความอุดมสมบูรณของดินและความสามารถในการใหผลผลิตของดินก็ได พืชที่ปลูกในประเภทนี้จะ
ประกอบดวย พืชอนุรักษดิน พืชที่ชวยสรางดินและพืชผลาญดิน โดยนําพืชทั้ง 3 ชนิด ไปปลูกสลับกันบน

พื้นที่แปลงเดียวกัน

11.2.4. การปลูกพืชแซม (Intercropping system ) หมายถึง การปลูกพืชตั้งแต 2 ชนิด ขึ้นไปบน

พื้นที่ในเวลาเดียวกัน โดยทําการปลูกพืชที่สองแซมลงในระหวางแถวของพืชแรกหรือพืชหลัก สําหรับเวลา
ที่ปลูกพืชที่สองอาจปลูกพรอมกับพืชแรกหรือหลังเล็กนอยก็ได ทั้งนี้ขึ้นอยูกับชนิดของพืชแรกหรือพืชหลัก

ถาพืชหลักเปนไมยืนตน ก็สามารถเลือกเวลาปลูกพืชที่สองแซมไดตามความเหมาะสม อนึ่ง จํานวนแถวของ

พืชแซมหรือพืชที่สองนั้น ไมจําเปนจะตองอยูในลักษณะพืชแซมแถวหนึ่งสลับพืชหลักแถวหนึ่งก็ได ดังนั้น

จํานวนสัดสวนจํานวนแถวระหวางพืชแซมกับพืชหลักนั้น จึงไมแนนอนขึ้นอยูกับชนิดของพืชหลักและพืช
แซม เชน การปลูกถั่วลิสง 2 แถว หรือถั่วเขียว 2 แถว แซมในระหวางแถวมันสําปะหลัง การปลูกถั่วเขียว 1

แถว แซมระหวางขาวโพด และการปลูกถั่วลิสง หรือถั่วเขียว หรือถั่วเหลือง หรือขาวโพด หรือพืชผักตางๆ

เปนตน อยางไรก็ตาม การปลูกพืชแซมนี้บางทานเรียกวาการปลูกพืชเปนแถวสลับกัน หรือการปลูกพืชแทรก
ระหวางแถว ซึ่งก็มีความหมายและวิธีการปฏิบัติเชนเดียวกับการปลูกพืชแซมทุกประการ ความสําคัญของ

การปลูกพืชแซมที่มีตอการอนุรักษดินและน้ํา

(1) พืชแซมมีอายุสั้นกวาพืชหลัก แตมีการเจริญเติบโตเร็วกวาในระยะแรก จึงชวยปกคลุมผิวดิน
และปองกันการชะลางพังทลายของดินที่เกิดขึ้นในตนฤดูฝน

(2) การปลูกพืชแซม เปนการเพิ่มประชากรและความหนาแนนของพืชตอพื้นที่ ดังนั้น พื้นผิวดินจึง

มีพืชปกคลุมมากกวาการปลูกพืชอยางเดียว ใบของพืชเหลานั้นจะปกคลุมดิน ปองกันไมใหเม็ดฝนตกกระทบ
ผิวดิน จึงชวยปองกันการชะลางพังทลายของดิน นอกจานี้ ลําตนพืชชวยชะลอความเร็วของน้ําไหลบาและ

รากของพืชหลักและพืชแซมชวยเพิ่มอัตราการซาบซึมน้ํามากขึ้น

(3) หลังจากการเก็บเกี่ยวซากของพืชแซมจะเปนวัตถุคลุมดิน ลดการไหลบาของน้ํา จึงชวยปองกัน

การชะลางพังทลายของดิน และสลายตัวใหอินทรียวัตถุแกดินตอไป
(4) มีการดูดใชแรธาตุอาหารจากดินสม่ําเสมอและมีประสิทธิภาพ เพราะวาระบบรากของพืชหลัก

และพืชแซมจะแตกตางกัน จึงชอนไชดูดแรธาตุอาหารจากดินไดลึกแตกตางกัน นอกจากนี้ พืชแซมยัง

สามารถดูดปุยสวนเกินที่ใสใหกับพืชหลักได แทนที่จะสูญเสียโดยการชะลาง

ปจจัยที่เกี่ยวของตอระบบการปลูกพืชแซม มีดังนี้
(1) แสงแดด การปลูกพืชแซมจะมีการแขงขันและแยงแสงสวางระหวางพืชหลักและพืชแซม เพื่อ

ใชในการสังเคราะหอาหาร ดังนั้น ควรเลือกพืชที่มีความตองการแสงสวางแตกตางกัน เชน ปลูกออยซึ่งเปน