Page 114 - หลักการจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำในเขตพัฒนาที่ดิน

109

auriculiformis A. Cunn.) จามจุรี (Samanea saman Merill.) และกระถินเทพา (Acaia mangiym Willd.) เปน

ตน

11.2. ระบบการจัดการพืช (Cropping management system)

ระบบการจัดการพืช เปนคํารวมที่มาจากคําวา ระบบปลูกพืช (Cropping system) กับการจัดการ

(Management) หมายถึงแบบแผนของการปฏิบัติที่กระทําตอพืช โดยมีการกําหนดที่แนนอนเกี่ยวกับเวลา
วิธีการ สถานที่ ชนิดพืชและเครื่องมือที่ใชประกอบการตาง ๆ ทั้งนี้ เพื่อดําเนินการใหพืชปลูกสามารถ

อํานวยประโยชนในดานอนุรักษ ปองกัน ปรับปรุง ฟนฟู และบํารุงรักษาทรัพยากรดินและน้ํา ใหอยูในสภาพ

ที่อุดมสมบูรณและมีประสิทธิภาพสูง พอที่จะดําเนินการผลิตทางการเกษตรตอไปไดอีก โดยเฉพาะอยางยิ่ง

เมื่อปลูกพืชลงไปแลวเปนที่เชื่อมั่นไดวาจะสามารถชวยเพิ่มผลผลิตตอหนึ่งหนวยพื้นที่สูงสุด อยางไรก็ตาม
แนวทางในการจัดการพืชนั้น ถาจะใหบังเกิดผลดีตอการอนุรักษดินและน้ํา จําเปนจะตองนํามาใชและปฏิบัติ

กันอยางจริงจังในเขตพัฒนาที่ดิน เพื่อเปนการทําใหเกิดความสะดวกในทางปฏิบัติ และงายตอการเขาใจ

ระบบการจัดการพืชสามารถแบงออกไดเปน 2 ลักษณะ คือ (1) การจัดการพืชโดยใชระบบปลูกพืช
(Cropping system) และ (2) การจัดการพืชโดยใชการปลูกพืชเฉพาะแหง (Site specific cropping)

ระบบการจัดการพืช เปนรูปแบบของการปลูกพืชโดยจัดการบริหารและจัดการกําหนดชนิด และ

ลําดับของพืช ตลอดจนเวลาที่จะปลูกลงบนพื้นที่แหงเดียวกัน หรือพูดงายๆ วาการจัดปลูกพืชอยางเปนระบบ
มีระเบียบและตามเวลาอยางครบวงจร ซึ่งระบบปลูกพืชนี้ไดมีการกําหนดเอาไวแลวเปนการลวงหนากอน

การเตรียมดินหรือกอนจะถึงฤดูปลูกเพียงเล็กนอย ชนิดของพืชที่จะปลูกอาจมีเพียงชนิดเดียวปลูกติดตอกัน

ไปทุกปหรือพืชตางชนิดกันปลูกในลักษณะหมุนเวียนกันไป ภายในเวลา 1 ป หรือมากกวา 1 ปขึ้นไป ระบบ
ปลูกพืชสามารถนํามาใชประโยชนไดทั้งในพื้นที่ราบลุม ที่ดอน และที่ลาดชัน ในสภาพพื้นที่ราบลุม การใช

ระบบปลูกพืชมีวัตถุประสงคสวนใหญเพื่อการบํารุงความอุดมสมบูรณของดิน และใชพื้นที่ดินใหเกิด

ประโยชนมากที่สุด ขณะเดียวกันบนพื้นที่ดอนและลาดชัน ระบบปลูกพืชถูกนํามาใชเพื่อวัตถุประสงคใน

การปองการชะพังทลายของดินและบํารุงความอุดมสมบูรณของดิน ดังนั้น ในแตละพื้นที่ ระบบปลูกพืชที่จะ
ใช และชนิดของพืชที่จะปลูกจึงไมเหมือนกัน แตกตางกันไปขึ้นอยูกับความเหมาะสม และความจําเปนใน

การประโยชน อยางไรก็ตาม ระบบการปลูกพืชเปนมาตรการอนุรักษดินและน้ําขั้นพื้นฐานที่ความสําคัญ ซึ่ง

เกษตรกรสามารถปฏิบัติไดเองในเขตพัฒนาที่ดิน เพื่อใหบังเกิดประสิทธิภาพในการใชประโยชนที่ดินได
อยางยั่งยืน

ในระบบการจัดการพืชนั้น บางครั้งมีความจําเปนตองใชพืชหลายชนิดมาเกี่ยวของกับการจัดปลูก

ซึ่งอาจจะมีสองชนิดหรือมากกวาสองชนิดขึ้นไป จึงจะทําใหระบบปลูกพืชนั้น ๆ สมบูรณ และครบวงจรดี

ยิ่งขึ้น เพื่อใหเกิดความกระจางในพื้นฐานการใชระบบปลูกพืช จึงใครขออธิบายความหมายเฉพาะของพืชที่
จะใชตามระบบตางๆ ไวดังนี้