Page 111 - หลักการจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำในเขตพัฒนาที่ดิน

106

ที่มีพืชขึ้นปกคลุมการระเหยน้ําจากดินมีเพียงเล็กนอยมากจึงไมปรากฏเกลือไวเหนือผิวดิน ดินที่มีพืชขึ้นปก

คลุม แมวาจะมีการคายน้ําทางใบ แตเปนการระเหยน้ําที่มีปริมาณนอยกวา เมื่อเปรียบเทียบกับการระเหยน้ํา
ทั้งหมดบนผิวดินและใบพืชรวมกัน (Evapotranspiration) การคายน้ําทางใบ (Transpiration) นั้นชวยใหเกิด

ความชุมชื่นในบริเวณและชวยใหการระเหยน้ําจากดินลดนอยลง ดังนั้น บริเวณที่มีพืชขึ้นหนาแนน ความชื้น

ในดินถูกระเหยไปชากวาจึงมีความชุมชื่นดีกวาบริเวณที่ไมมีพืชหรือเศษพืชปกคลุม

(2) เพิ่มประสิทธิภาพในการอุมน้ําของดิน พืชที่เจริญเติบโตบนดิน เมื่อแหงตายลง สวนตาง ๆ ของ
พืชที่เนาเปอยสลายตัวกลายเปนอินทรียวัตถุ (Organic matter) ดินบริเวณใดมีพืชขึ้นอยูอยางหนาแนน มวล

ชีวะ (Biomass) ยอยมีมากจึงทําใหปริมาณอินทรียวัตถุในดินนั้นมีมากดวย อินทรียวัตถุมีคุณสมบัติดีเดน

หลายประการ นอกเหนือจากมีปริมาณธาตุไนโตรเจน และธาตุอาหารอื่น ๆ แลว ยังชวยทําใหความสามารถ
ในการแลกเปลี่ยนประจุบวก (Cation exchange capacity) ของดินสูงดินมีความโปรง รวนซุย และมีรูพรุน

(Pore space) มาก เมื่อมีฝนตกลงมาสามารถดูดซึบน้ําและอุมน้ําไวในดินเปนปริมาณสูง และคงอยูในดินได

นานวัน พืชที่ปลูกในดินดังกลาวนี้จะเจริญงอกงามดี แตกตางกับดินที่มีพืชขึ้นอยูนอย สภาพดินคอนขาง

แนนทึบ ไมโปรงรวนซุย การอุมน้ําไมดี เมื่อมีการปลูกพืชหลักลงไป ความชื้นในดินมักหมดไปอยางรวดเร็ว
พืชที่ปลูกจะแสดงอาการเหี่ยวเฉาเร็ว และเจริญเติบโตไมเต็มที่

(3) ชวยสกัดกั้นน้ําฝน (Rainfall interception) ในขณะฝนตกทุกครั้ง เม็ดฝนตกกระทบที่ผิวดินและ

ทําใหดินบนแตกกระจาย พืชที่เจริญเติบโตบนดินทําหนาที่ในการสกัดกั้นและรับน้ําฝนที่ตกลงมากอนถึง
พื้นดิน แลวตอยๆ ใหน้ําฝนไหลผานลําตนซึมลงสูผิวดินอยางชา ๆ ลดปริมาณน้ําไหลบานอยลง พืชแตละ

ชนิดมีความสามารถในการสกัดกั้นและดูดซับน้ําฝนไดไมเหมือนกัน ขึ้นอยูกับปริมาณและความหนาแนน

ของพืช มีรายงานพบวา ขาวโพดที่ปลูกในอัตราความหนาแนน 12,700 ตนตอเอเคอร ดูดซับน้ําฝนได 60.7
เปอรเซ็นต ของปริมาณน้ําฝนที่ตกลงมาทั้งหมด เมื่อเพิ่มความหนาแนนเปน 25,000 ตัน/เอเคอร สามารถดูด

ซับน้ําฝนได 44.5 เปอรเซ็นต ขณะเดียวกัน ถั่วเหลืองที่ปลูกในอัตราความหนาแนนเชนเดียวกันกับขาวโพด

ดูดซึมน้ําฝนได 78.2 และ 64.3 เปอรเซ็นต ตามลําดับ การทดลองเปรียบเทียบพืชตระกูลถั่วกับขาวโพด พบวา

ถั่วอัลฟลฟา สามารถดูดซับน้ําฝนได 35.8 เปอรเซ็นต ของปริมาณฝนตกทั้งหมด 10.8 นิ้ว ในขณะที่ขาวโพด
ดูดซับได 15.5 เปอรเซ็นต จากปริมาณน้ําฝนทั้งหมด 7.1 นิ้ว และขาวโอดดูดซับน้ํา 6.9 เปอรเซ็นต ของ

ปริมาณฝนตกทั้งหมด 6.8 นิ้ว โดยทั่วๆ ไปการดูดซึบน้ําฝนของตนพืชที่มีความหนาแนนทางลําตน และมี

ปริมาณใบมาก เฉพาะอยางยิ่งพืชคลุมดินสมารถดูดซับน้ําฝนไดมากกวาพืชที่มีปริมาณใบคอนขางนอย

(4) ชวยการระบายน้ําในดิน (Facilitate of internal drainage) การระบายน้ําในดินนี้หมายถึงการ
ระบายน้ําที่เปนปริมาณสวนลึกของดิน จนถึงระดับน้ําใตดิน พืชที่เจริญเติบโตบนดิน รากของพืชชอนไชไป

ตามดานขาง และความลึกของดิน เพื่อดูดธาตุอาหารขึ้นไปยังสวนตางๆ ของพืช อยางไรก็ตาม พืชจําพวก

หญาและถั่วมีบทบาทอยางมากเกี่ยวกับการระบายน้ําของดิน โดยเฉพาะหญาซึ่งมีระบบรากฝอยที่สามารถ
หยั่งลึกลงในดินถึง 180 เซนติเมตร หรือมากกวา และรากของหญายังมีปริมาณมากดวย จากการเปรียบเทียบ

น้ําหนักแหงของรากหญาในพื้นที่ตางๆ กัน พบวา ปริมาณของรากหญามีน้ําหนักตั้งแตนอยกวา 1 ตัน จนถึง