Page 49 - ศูนย์ถ่ายทอดเทคโนโลยีการพัฒนาที่ดิน : กรณีศึกษาการปลูกข้าวโพดหวาน บ้านท่าพยอม ตำบลหนองไผ่ อำเภอด่านมะขามเตี้ย จังหวัดกาญจนบุรี

37

9) อัตราและวิธีการใช้ปุ๋ยหมัก
ปุ๋ยหมักส่วนใหญ่จะมีปริมาณธาตุอาหารพืชค่อนข้างต่ า แต่มีบทบาทมากในการปรับปรุง

คุณสมบัติของดิน อัตราการใส่ปุ๋ยหมักในดินที่เป็นดินทรายที่มีความอุดมสมบูรณ์ต่ า โดยเฉพาะทาง
ภาคตะวันออกเฉียงเหนือจะใช้ในปริมาณที่สูงกว่าในดินเหนียวหรือดินร่วนปนทรายที่มีความอุดมสมบูรณ์
ปานกลางทางภาคเหนือและภาคกลาง ระยะเวลาที่เหมาะสมในการใส่ปุ๋ยหมักเพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อ
พืชที่ปลูกควรใส่ในช่วงเตรียมดินและไถกลบลงไปในดิน ขณะที่ดินมีความชื้นเพียงพอที่จะท าให้ธาตุอาหารที่

มีอยู่เป็นประโยชน์ต่อพืชสูงสุด อัตราแนะน าและวิธีการใส่ปุ๋ยหมัก มีดังนี้
9.1) ข้าว : ใช้ 2 ตันต่อไร่ หว่านให้ทั่วพื้นที่แล้วไถกลบก่อนปลูกพืช
9.2) พืชไร่ : ใช้ 2 ตันต่อไร่ โรยเป็นแถวตามแนวปลูกพืชแล้วคลุกเคล้ากับดิน
9.3) พืชผัก : ใช้ 4 ตันต่อไร่ ว่านให้ทั่วแปลงไถกลบขณะเตรียมดิน

9.4) ไม้ผล ไม้ยืนต้น
(1) เตรียมหลุมปลูก : ใช้ 20 กิโลกรัมต่อหลุม คลุกเคล้าปุ๋ยหมักกับดิน
ใส่รองก้นหลุม
(2) ต้นพืชที่เจริญแล้ว : ใช้ 20-50 กิโลกรัมต่อต้น โดยขุดร่องลึก 10

เซนติเมตร ตามแนวทรงพุ่มของต้น ใส่ปุ๋ยหมักในร่องและกลบด้วยดินหรือหว่านให้ทั่วภายใต้ทรงพุ่ม
9.5) ไม้ตัดดอก : ใส่ปุ๋ยหมัก 2 ตันต่อไร่ ไม้ดอกยืนต้นใช้ 5-10 กิโลกรัมต่อหลุม
10) ประโยชน์ของปุ๋ยหมัก

10.1) ปรับปรุงสมบัติกายภาพดิน ท าให้ดินร่วนซุย การระบายอากาศ และอุ้มน้ า
ของดินดีขึ้น
10.2) เป็นแหล่งธาตุอาหารพืชทั้ง ธาตุอาหารหลัก ธาตุอาหารรอง และจุลธาตุ
10.3) ดูดยึดและเป็นแหล่งเก็บธาตุอาหารในดินไม่ให้ถูกชะล้างสูญเสียไปได้ง่าย
และปลดปล่อยออกมาให้พืชใช้ประโยชน์ทีละน้อยตลอดฤดูปลูก

10.4) เพิ่มความต้านทานต่อการเปลี่ยนแปลงความเป็นกรดเป็นด่างของดิน
10.5) เพิ่มแหล่งอาหารของจุลินทรีย์ดิน ท าให้ปริมาณและกิจกรรมจุลินทรีย์ที่
เป็นประโยชน์ในดินเพิ่มขึ้น (กรมพัฒนาที่ดิน, 2552ข)

3.3.2 การผลิตน้ าหมักชีวภาพ โดยใช้สารเร่งซุปเปอร์ พด.2
น้ าหมักชีวภาพ เป็นของเหลวซึ่งได้จากการย่อยสลายวัสดุเหลือใช้จากพืชหรือสัตว์ที่มีลักษณะสด
อวบน้ าหรือมีความชื้นสูง โดยอาศัยกิจกรรมของจุลินทรีย์ทั้งในสภาพที่ไม่มีออกซิเจนและมีออกซิเจน ท าให้

ได้ฮอร์โมนหรือสารเสริมการเจริญเติบโตของพืช เช่น ออกซิน จิบเบอเรลลิน และไซโตไคนิน รวมทั้งกรด
อินทรีย์หลายชนิด เช่น กรดแลคติก กรดอะซีติก กรดอะมิโน และกรดฮิวมิก (กรมพัฒนาที่ดิน, 2553ก)
สารเร่งซุปเปอร์ พด.2 เป็นเชื้อจุลินทรีย์ที่มีคุณสมบัติในการย่อยสลายวัสดุการเกษตรในลักษณะ
สด อวบน้ าหรือมีความชื้นสูง เพื่อผลิตน้ าหมักชีวภาพโดยด าเนินกิจกรรมทั้งในสภาพที่ไม่มีออกซิเจนและมี
ออกซิเจน ประกอบด้วยจุลินทรีย์ 5 ชนิด คือ ยีสต์ผลิตแอลกอฮอล์และกรดอินทรีย์ (Pichia sp.) แบคทีเรีย

ผลิตกรดแลคติค (Lactobacillus sp.) แบคทีเรียย่อยโปรตีน (Bacillus megaterium) แบคทีเรียย่อย
ไขมัน (Bacillus subtilis) และแบคทีเรียละลายสารประกอบฟอสเฟต (Burkhoderia sp.)