Page 54 - ศูนย์ถ่ายทอดเทคโนโลยีการพัฒนาที่ดิน : กรณีศึกษาการปลูกข้าวโพดหวาน บ้านท่าพยอม ตำบลหนองไผ่ อำเภอด่านมะขามเตี้ย จังหวัดกาญจนบุรี

42

3.3.4 ปุ๋ยพืชสด
ปุ๋ยพืชสด เป็นปุ๋ยอินทรีย์ชนิดหนึ่งที่ได้จากการตัดสับหรือไถกลบพืชลงไปในดินในขณะที่พืชยัง

เขียวสดอยู่ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อปรับปรุงบ ารุงดินให้มีความอุดมสมบูรณ์ ระยะเวลาที่เหมาะสมใน
การไถกลบคือช่วงที่พืชออกดอก ท าให้ได้น้ าหนักสดและปริมาณธาตุอาหารสูง หลังจากนั้นปล่อยให้
ย่อยสลายก็จะให้ธาตุอาหารพืชและเพิ่มอินทรียวัตถุให้แก่ดิน ซึ่งจะเป็นประโยชน์ส าหรับพืชที่จะปลูกต่อไป
(กรมพัฒนาที่ดิน, 2553ก)

พืชปุ๋ยสด คือ พืชที่ปลูกเพื่อไถหรือสับกลบลงไปในดิน แล้วปล่อยทิ้งไว้ให้จุลินทรีย์ในดินย่อยสลาย
กลายเป็นปุ๋ยส าหรับพืช พืชปุ๋ยสดมีหลายชนิดสามารถเลือกใช้ตามความเหมาะสมของสภาพพื้นที่และ
ลักษณะการใช้ที่ดินเช่นที่ลุ่ม ที่ดอน พื้นที่ดินเค็ม หรือพื้นที่สวนไม้
หลังจากทิ้งไว้จนเน่าเปื่อยผุพังก็จะให้ธาตุอาหารพืชและเพิ่มอินทรียวัตถุให้แก่ดินซึ่งจะเป็น

ประโยชน์ส าหรับพืชที่จะปลูกต่อๆ ไป พืชที่ใช้ปลูกเป็นพืชปุ๋ยสดดีที่สุด คือ พืชตระกูลถั่ว เช่น ถั่วเขียว
ถั่วพุ่ม ถั่วเหลือง ถั่วลิสง ปอเทือง โสน เป็นต้น เพราะพืชตระกูลถั่วมีคุณสมบัติพิเศษ คือ ที่รากมีปมเรียกว่า
ปมรากถั่ว ในปมเหล่านี้มีเชื้อจุลินทรีย์จ าพวกไรโซเบียมอยู่เป็นจ านวนมาก ซึ่งสามารถดึงธาตุไนโตรเจนจาก
อากาศมาใช้ เมื่อพืชเน่าเปื่อยก็จะสลายตัวเร็ว เพิ่มธาตุไนโตรเจนและอินทรียวัตถุให้แก่ดินได้ดี รากเก็บ

อาหารพืชได้มาก ปลูกง่ายโตเร็ว มีราก ใบ ล าต้นมาก
1) ลักษณะของพืชที่ปลูกเป็นพืชปุ๋ยสด
1.1) ปลูกง่าย เติบโตและออกดอกในระยะเวลาอันสั้น

1.2) ให้น้ าหนักพืชสดสูง คือมากกว่า 2,000กิโลกรัมต่อไร่
1.3) เป็นพืชทนแล้งทนต่อสภาพน้ าขัง 2-3วันได้และสามารถปลูกได้ทุกฤดู
1.4) มีความต้านทานโรคและแมลงได้ดี
1.5) ผลิตเมล็ดพันธุ์ได้มาก ขยายพันธุ์ได้รวดเร็ว
1.6) ตัดสับและไถกลบง่าย ไม่ควรเป็นเถาเลื้อยมากนัก

1.7) ล าต้นอ่อนเมื่อไถกลบแล้วเน่าเปื่อยผุพังเร็ว
1.8) ก าจัดง่ายหรือไม่มีลักษณะกระจายพันธุ์เป็นวัชพืช
2) การน าพืชปุ๋ยสดไปใช้

2.1) ปลูกในพื้นที่แปลงใหญ่ แล้วท าการตัดสับและไถกลบก่อนปลูกพืชหลัก
2.2) ปลูกแซมระหว่างร่องของพืชหลัก โดยปลูกพืชปุ๋ยสดหลังจากพืชหลักที่โต
เต็มที่แล้ว เพื่อป้องกันการแย่งธาตุอาหารในดิน เมื่อพืชปุ๋ยสดเริ่มออกดอกจนถึงดอกบานให้ท าการตัดสับ
และไถกลบลงไปในร่อง

2.3) ปลูกพืชปุ๋ยสดในพื้นที่รกร้างว่างเปล่าหรือตามหัวไร่ปลายนาแล้วตัดสับเอา
ส่วนของพืชปุ๋ยสดนั้นมาใส่ในแปลงพืชหลักเพื่อไถกลบ
3) การตัดสับและไถกลบพืชปุ๋ยสด
ต้องพิจารณาอายุของพืชปุ๋ยสดเป็นส าคัญ พืชปุ๋ยสดจะมีปริมาณธาตุไนโตรเจนและ

น้ าหนักพืชสดสูงสุดเมื่อเริ่มออกดอกจนถึงดอกบานเต็มที่ จึงควรท าการตัดสับและไถกลบในช่วงนี้ ทั้งยัง
เป็นช่วงที่สลายตัวได้เร็ว ถ้าอายุเกินช่วงนี้ไปปริมาณธาตุไนโตรเจนจะลดลง พืชปุ๋ยสดส่วนมากสามารถท า
การตัดสับและไถกลบได้เมื่อมีอายุระหว่าง 50-60 วัน ให้ไถกลบด้วยรถแทรคเตอร์หรือรถไถเดินตาม แต่ถ้า
ล าต้นสูงหรือเป็นเถาเลื้อยควรตัดให้ติดผิวดินและขาดเป็นท่อนๆ แล้วจึงไถกลบ พืชปุ๋ยสดจะเริ่มเน่าเปื่อยซึ่ง