Page 61 - การจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำ โครงการขยายผลโครงการหลวงวาวี บ้านดอยช้าง หมู่ 3 ตำบลวาวี อำเภอแม่สรวย จังหวัดเชียงราย

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
45

L factor ค่าปัจจัยความยาวของความลาดเอียง (slope length) เป็นค่าตัวเลข
ไม่มีหน่วย อาจมีค่าน้อยกว่า 1 หรือมากกว่า 1 ได้ค่านี้เป็นสัดส่วนการสูญเสียดิน ของความยาวความลาด

เอียงหนึ่ง เปรียบเทียบกับของแปลงทดลองมาตรฐานใน สภาพแวดล้อมอื่น และชนิดของดินที่เหมือนกัน
ส่าหรับแปลงทดลองมาตรฐานความยาวของความลาดเอียง 22.13 เมตร ลาดเอียง 9 เปอร์เซ็นต์ L factor
มีค่าเท่ากับ 1
S factor ค่าปัจจัยความลาดเอียง (slope steepness factor) เป็นค่าตัวเลขไม่

มีหน่วยอาจมีค่าน้อยกว่า 1 หรือมากกว่า 1 ได้ ค่านี้เป็นสัดส่วนการสูญเสียดินของความลาดเอียงหนึ่ง
เปรียบเทียบกับของแปลงทดลองมาตรฐาน ในสภาพแวดล้อมอื่น และชนิดของดินที่เหมือนกันส่าหรับ
แปลงทดลองมาตรฐาน ที่มีความลาดชัน 9 เปอร์เซ็นต์ S factor มีค่าเท่ากับ 1 (ประทุมพร, 2557)
สมการการสูญเสียดินสากลนี้ ใช้เป็นแนวทางในการคาดคะเนปริมาณการชะล้างพังทลายดินที่

คาดว่าจะเกิดขึ้นกับพื้นที่หนึ่ง ๆ ที่มีการใช้ประโยชน์อย่างใดอย่างหนึ่ง จึงเป็นเครื่องมือที่ส่าคัญเครื่องมือ
หนึ่งในการวางแผนเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดิน และวิธีการอนุรักษ์ ซึ่งเป็นวิธีการที่ดี
ที่สุดในปัจจุบัน (นิพนธ์, 2527)

การสูญเสียดินจะส่งผลกระทบเสียหายรุนแรงหรือไม่ ย่อมขึ้นอยู่กับลักษณะของดินในแต่ละ
พื้นที่ หากกระบวนการเกิดดินเป็นไปอย่างรวดเร็วและดินมีความอุดมสมบูรณ์ตามธรรมชาติสูง แม้จะมี
อัตราการสูญเสียดินสูงก็อาจไม่มีผลกระทบต่อการใช้ที่ดิน ตรงกันข้ามถ้าดินมีความอุดมสมบูรณ์ต่่าและ
กระบวนการเกิดดินเป็นไปอย่างช้า ๆ แม้การสูญเสียดินเล็กน้อยก็อาจส่งผลกระทบเสียหายรุนแรงต่อการ

ใช้ประโยชน์ที่ดินนั้น ค่าการสูญเสียดินเมื่อน่ามาเปรียบเทียบกับลักษณะตามธรรมชาติของดินย่อม
สามารถวิเคราะห์ความเสียหายจากการชะล้างพังทลายของดินได้

กรมพัฒนาที่ดิน (2545) ได้มีการก่าหนดปริมาณการสูญเสียดินสูงสุดที่ยอมรับได้ส่าหรับดินใน
ประเทศไทยเป็น 2 ตันต่อไร่ต่อปี หรือเทียบเท่ากับ 0.96 มิลลิเมตรต่อปี การสูญเสียในระดับนี้จะไม่ท่าให้

สมรรถนะของดินส่าหรับการเกษตรเปลี่ยนแปลงตลอดระยะเวลา 25 ปี ค่าการสูญเสียดินที่สูงกว่าระดับนี้
จะมีผลเสียหายต่อคุณภาพดินและผลผลิตพืชในระยะยาว ส่าหรับการจัดชั้นความรุนแรงของการชะล้าง
พังทลายของดินในประเทศไทยจัดแบ่งไว้ 5 ระดับ โดยมีรายละเอียดของแต่ละชั้นความรุนแรง ดังนี้

ตารางที่ 10 การจัดชั้นรุนแรงของการชะล้างพังทลายของดินในประเทศไทย

ชั้นความรุนแรงของการชะล้างพังทลาย อัตราการสูญเสียดิน

ตัน/ไร่/ปี มิลลิเมตร/ปี
ชั้น 1: น้อยมาก 0 - 2 0 – 0.96
ชั้น 2: น้อย 2 – 5 0.96 – 2.4

ชั้น 3: ปานกลาง 5 – 15 2.-4 7.2
ชั้น 4: รุนแรง 15 – 20 7.2 – 9.6
ชั้น 5: รุนแรงมาก มากกว่า 20 มากกว่า 9.6