Page 65 - การจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำ โครงการขยายผลโครงการหลวงวาวี บ้านดอยช้าง หมู่ 3 ตำบลวาวี อำเภอแม่สรวย จังหวัดเชียงราย

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
49

บ่ารุงดินติดต่อกันเป็นเวลานานจะท่าให้ดินขาดความอุดมสมบูรณ์ ท่าให้ผลผลิตลดลงต้องใช้ปุ๋ยเคมีมากขึ้น
เป็นการเพิ่มต้นทุนการผลิตให้สูงขึ้น การปรับปรุงบ่ารุงดินโดยการเพิ่มอินทรียวัตถุให้แก่ดิน ท่าให้ดินจับตัว

กันเป็นก้อนเล็ก ๆ ร่วนซุย ไถพรวนง่ายระบายน้่า และอากาศได้ดี รากพืชก็จะเจริญเติบโตได้ดีทนทานต่อ
การชะล้างดีขึ้นดินอุ้มน้่าได้มากขึ้น และลดการระเหยน้่าออกจากดินดูดซับธาตุอาหารพืชไว้เป็นประโยชน์
แก่พืชได้มากขึ้นฯลฯ การปรับปรุงบ่ารุงดินโดยการเพิ่มอินทรียวัตถุให้แก่ดินมีหลายวิธี เซ่น การใช้ปุ๋ยคอก
การใช้ปุ๋ยหมัก การใช้ปุ๋ยพืชสด เป็นต้น การปรับปรุงบ่ารุงดินควรใช้หลายวิธีร่วมกันและควรมีการปฏิบัติ

อย่างต่อเนื่องเพื่อคงความอุดมสมบูรณ์ของดินอยู่เสมอ และจะส่งผลต่อการผลิตพืชผล ในระยะยาวต่อไป
(กรมพัฒนาที่ดิน, 2553)
การปรับปรุงบ่ารุงดินเป็นการพัฒนาที่ดินที่ไม่เหมาะสมต่อการเกษตร ให้สามารถใช้ท่าการ
เพาะปลูกให้เจริญเติบโตและให้ผลผลิตได้ตามปกติ หรือปรับปรุงบ่ารุงดินให้ดินมีความอุดมสมบูรณ์

เหมาะสมในการปลูกพืชให้เจริญเติบโตและให้ผลผลิตดีอย่างยั่งยืน การท่าการเกษตรติดต่อกันเป็นระยะ
เวลานานโดยขาดการปรับปรุงบ่ารุงดินเช่น การเพิ่มอินทรียวัตถุให้แก่ดินจะส่งผลต่อสมบัติของดินทั้งทาง
กายภาพเคมี และชีวภาพ ท่าให้ไม่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของพืช โดยหลักการปรับปรุงบ่ารุงดิน คือ
การจัดการเพื่อมุ่งสู่การท่าให้ดินอยู่ในสภาพที่เหมาะสม ส่าหรับพืชที่ต้องการปลูกในดินเดียวกันหากปลูก

พืชต่างชนิดกัน อาจจะมีรายละเอียดของการปรับปรุงดินต่างกัน ดั้งนั้น ควรมีการตรวจสอบดินและ
วิเคราะห์ดินซึ่งจะน่าไปสู่วิธีการปรับปรุงบ่ารุงดิน การจัดการดินเป็นการท่าให้ดินเหมาะสมกับพืชทั้งก่อน
หรือหลังปลูก การจัดการอาจเป็นการเตรียมการก่อนปลูกหรือหลังปลูกก็ได้ขึ้นอยู่กับชนิดของพืชที่ปลูก

การปลูกพืชล้มลุกหรือพืชอายุสั้น ควรใช้วิธีการเตรียมการก่อนปลูก ส่วนการปลูกไม้ผลหรือไม้ยืนต้นอาจ
ใช้การเตรียมการก่อนปลูกหรือการจัดการหลังปลูกก็ได้ แต่ดีที่สุดคือควรมีการจัดการทั้งก่อนและหลังปลูก
ตามความเหมาะสม (นันทรัตน์, 2558)

3.7.3 การเตรียมดินส่าหรับปลูกพืช
1) ส่าหรับปลูกพืชไร่ ให้ท่าการไถเตรียมดินปลูกพืชไร่ขวางความลาดเทของพื้นที่ ท่าคันดิน

ขวางความลาดเทของพื้นที่ช่วยชะลอการไหลบ่าของน้่าที่ผิวดินเมื่อฝนตกหนัก ขุดบ่อดักตะกอน เพื่อช่วย
ชะลอการไหลบ่าของน้่าที่ผิวดิน และยังสามารถใช้น้่าเสริมในการเพาะปลูก น่ามาตรการอนุรักษ์ดินและน้่า
ทางพืชมาใช้ เช่น การปลูกพืชเป็นแถบสลับกับการปลูกพืชเป็นแถว ขวางความลาดเทของพื้นที่ การปลูก
พืชตระกูลถั่วแซมพืชหลัก เป็นต้น ใส่ปุ๋ยหมัก หรือปุ๋ยคอก อัตรา 1.5-2.0 ตันต่อไร่ หรือปลูกพืชปุ๋ยสดแล้ว
ไถกลบลงดินเมื่อปุ๋ยพืชออกดอกได้ประมาณ 50 เปอร์เซ็นต์ ปลูกพืชตระกูลถั่วสลับกับพืชไร่หลักหรือปลูก

พืชตระกูลถั่วแซมกับพืชหลัก จะช่วยรักษาและเพิ่มความอุดมสมบูรณ์ให้แก่ดินและยังช่วยเพิ่ม
ความสามารถ ในการอุ้มน้่าของดินอีกทางด้วย
2) การเตรียมดินส่าหรับปลูกไม้ผล และไม้ยืนต้น ปรับพื้นที่ให้ราบหรือค่อนข้างราบ ถ้าพื้นที่

ลาดเอียงเกิน 12 องศา ให้ปรับพื้นที่เป็นขั้นบันได ไถดินและไถพรวน เพื่อเตรียมดิน อย่างน้อยจ่านวน 2
ครั้ง แต่ละครั้งมีช่วงตากดิน 7-14 วัน แล้วคราดเก็บเศษวัชพืชข้ามปีออกจากแปลง ดินที่ขุดขึ้นมาให้แยก
ชั้นบนและล่างไว้คนละกอง ตากดินและหลุมไว้ 15-20 วัน ระยะปลูกระหว่างต้น x ระหว่างแถว เท่ากับ