Page 31 - การปรับปรุงบำรุงดินนาข้าวในศูนย์ถ่ายทอดเทคโนโลยีการพัฒนาที่ดิน ตำบลหนองกรด อำเภอเมือง จังหวัดนครสวรรค์
P. 31
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
24
ป้องกันการชะล้าง และการสูญเสียหน้าดิน พืชปุ๋ยสดที่เป็นพืชคลุมดิน ได้แก่ ถั่วคุดชู ถั่วคาโลโปโก
เนียม เป็นต้น
2) การปลูกพืชแซม (Inter cropping) เป็นการปลูกพืชปุ๋ยสดบางชนิดที่เหมาะสมแซมใน
แถวพืชหลัก ซึ่งอาจเป็นการปลูกพืชหลักแล้วปลูกพืชปุ๋ยสดแซมในแถวไปพร้อมๆกัน หรือปลูกพืช
หลักแล้วระยะเวลาหนึ่ง จึงปลูกพืชปุ๋ยสดแซมเป็นการเหลื่อมเวลากันในหนึ่งปี
3) การปลูกพืชแบบแถบพืช (Strip cropping) เป็นวิธีการปลูกพืชปุ๋ยสดเป็นแนวแถบคล้ายๆ
เป็นก าแพง เพื่อป้องกันและลดการสูญเสียหน้าดินจากการชะล้างพังทลายของดิน โดยแนวแถบของ
พืชปุ๋ยสดจะท าหน้าที่เป็นแนวดักตะกอน อันเกิดจากการชะล้างพังทลายจากน้ าฝนและลดความ
รุนแรงจากการไหลบ่าของน้ าฝนได้ โดยแถบพืชปุ๋ยสดอาจจะกว้างประมาณ 2 เมตร ยาวตามแนว
ระดับ ต่อจากแถบพืชปุ๋ยสดจึงเป็นแปลงปลูกพืชเศรษฐกิจ อาจกว้างประมาณ 3 เมตร ขึ้นอยู่กับความ
ลาดเท ต่อจากนั้นก็เป็นแถบพืชปุ๋ยสดอีก ท าเช่นนี้สลับกันไปจนเต็มพื้นที่ พืชที่นิยมใช้ปลูกเป็นแนว
แถบพืชปุ๋ยสด ได้แก่ กระถิน ถั่วมะแฮะ เป็นต้น
4) การปลูกพืชปุ๋ยสดแบบใช้เป็นพืชคลุมดิน (Cover crops) การปลูกพืชในระบบนี้ ส่วนมาก
นิยมใช้ในสวนผลไม้ หรือสวนยางพาราทางภาคใต้ของไทยโดยการปลูกพืชปุ๋ยสดตระกูลถั่วชนิดที่มีล า
ต้นเป็นเถาเลื้อย เพื่อให้เจริญเติบโตปกคลุมผิวดิน ป้องกันก าจัดวัชพืช และป้องกันการชะล้าง
พังทลายในระบบนี้ ได้แก่ ถั่วคาโลโปโกเนียม ไมยราบไร้หนาม ถั่วคุดซู ถั่วสไตโล ถั่วแปบ เป็นต้น
(กรมพัฒนาที่ดิน, 2549)
การใช้ปุ๋ยพืชสดในนาข้าว กรมพัฒนาที่ดิน (2550) ระบุถึงการใช้ปุ๋ยพืชสดในนาข้าวมี 3
วิธีการ ดังนี้
1) ปลูกพืชปุ๋ยสดก่อนการท านา ได้แก่ โสนอัฟริกัน ปอเทือง ถั่วพุ่ม หรือ ถั่วพร้า (เลือกใช้
อย่างใดอย่างหนึ่ง) ใช้อัตราเมล็ด 5 5 8 และ 10 กิโลกรัมต่อไร่ ตามล าดับ ควรเริ่มปลูกในระยะฝน
แรก ระหว่างเดือนเมษายนถึงพฤษภาคม โดยไถพรวนดินอย่างดี แล้วหว่านเมล็ดพืชปุ๋ยสด เมื่อต้นพืช
โตถึงระยะออกดอก หรือประมาณ 45-50 วัน ให้ไถกลบแล้วปล่อยให้ย่อยสลายประมาณ 2 สัปดาห์
จึงปลูกข้าวตาม กรณีใช้เมล็ดโสนอัฟริกัน ก่อนปลูกเมล็ดควรแช่น้ านาน 12 ชั่วโมง หรือลวกด้วยน้ า
ร้อนประมาณ 3-5 นาที เพื่อท าให้เมล็ดงอกดีขึ้นเนื่องจากเปลือกหุ้มเมล็ดมีความหนา
2) ปลูกพืชปุ๋ยสดพร้อมกับปลูกข้าว โดยปลูกพืชตระกูลถั่ว ได้แก่ ถั่วพุ่ม หรือ ถั่วพร้า อัตรา
เมล็ด 8 และ 10 กิโลกรัมต่อไร่ ตามล าดับ (เลือกใช้อย่างใดอย่างหนึ่ง) พร้อมกับหว่านข้าวในนา
หว่านข้าวแห้งเพื่อให้ถั่วเจริญเติบโตพร้อมกับต้นข้าวในช่วงที่น้ ายังไม่ขังในนา ถ้าน้ าไม่ขังหรือดินไม่ชื้น
เกินไปถั่วจะเจริญเติบโตได้ ประมาณ 45-50 วัน ให้ไขน้ าเข้าที่นา ถั่วจะตายเน่าสลายให้ธาตุอาหาร
พืชอินทรียวัตถุแก่ดินและต้นข้าว
3) ปลูกพืชปุ๋ยสดหลังท านา ได้แก่โสนอัฟริกัน ปอเทือง ถั่วพุ่ม หรือ ถั่วพร้า (เลือกใช้อย่างใด
อย่างหนึ่ง) ใช้อัตราเมล็ด 5 5 8 และ 10 กิโลกรัมต่อไร่ ตามล าดับ ควรปลูกโดยไม่ไถพรวน ไม่ต้อง
