Page 36 - การปรับปรุงบำรุงดินนาข้าวในศูนย์ถ่ายทอดเทคโนโลยีการพัฒนาที่ดิน ตำบลหนองกรด อำเภอเมือง จังหวัดนครสวรรค์

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
29

เก็บเกี่ยวเมล็ดของพืชปุ๋ยสดแต่ละชนิดเป็นหลัก คือต้องปลูกให้ระยะเวลาเพื่อให้ฝักแก่ในฤดูแล้งเพื่อ
ป้องกันความเสียหายจากฝน ซึ่งจะท าให้เมล็ดเน่าและเกิดเชื้อราได้ ส่วนมากนิยมปลูกตอนใกล้ๆ

ปลายฤดูฝนประมาณ 1-2 เดือน คือเดือนสิงหาคมหรือเดือนกันยายน
การเตรียมดินปลูก การปลูกพืชทุกชนิดเพื่อให้ได้รับผลผลิตที่สูงนั้นขึ้นอยู่กับการเตรียมดินที่ดี

ด้วย ดังนั้นการปลูกพืชปุ๋ยสดเพื่อผลิตเมล็ดพันธุ์ ก็เช่นเดียวกันจึงต้องมีการเตรียมดินที่ดีด้วยคือต้องมี
การไถเตรียมดินทิ้งไว้ประมาณ 1 สัปดาห์ เพื่อให้แสงแดดท าลายเชื้อโรคและวัชพืชในดิน หลังจากนั้น

จึงท าการไถเพื่อย่อยดินให้เล็กลง และเก็บเอาวัชพืชออกให้หมดเกลี่ยดินให้สม่ าเสมอตลอดพื้นที่ก็

พร้อมที่จะท าการปลูกพืชปุ๋ยสดได้เลย
การเตรียมเมล็ดพันธุ์ที่ปลูก เมล็ดพันธุ์ที่จะน ามาปลูกเพื่อขยายพันธุ์นั้นควรเป็นเมล็ดพันธุ์ที่

ใหม่มีความงอกดี แข็งแรง ควรจะมีเปอร์เซ็นต์ความงอกตั้งแต่ 70 เปอร์เซ็นต์ ขึ้นไป และวิธีการที่จะ

ทราบว่าเมล็ดพันธุ์ในกระสอบที่มีอยู่นั้นมีความงอกเท่าไร ก็โดยวิธีการทดสอบแบบง่ายๆ ซึ่งเกษตรกร
ส่วนใหญ่สามารถน า ไปปฏิบัติได้คือ สุ่มตัวอย่างจากหลายๆ จุด ในกระสอบ เช่น จากส่วนกลาง

ส่วนล่าง และส่วนบน แล้วน ามากองคลุกเคล้ากัน หลังจากนั้นจึงหยิบเมล็ดพันธุ์ทีละเมล็ดจากกองที่
เตรียมไว้นั้นโดยไม่เจาะจงเมล็ดใดเมล็ดหนึ่งจนได้ 400 เมล็ด แล้ว แยกเป็น 4 กองๆ ละ 100 เมล็ด

น าเมล็ดลงเพาะในกระบะซึ่งมีวัสดุปลูกคือทราย หรือดิน โดยแบ่งเป็น 4 ซ้ าๆ ละ 100 เมล็ด ใช้ดิน
หรือทรายกลบเมล็ดที่เพาะนั้น 2-3 เซนติเมตร หลังจากนั้นมีการให้น ้าให้ชุ่มแต่ไม่ให้แฉะจนมีน้ าขัง

หลังจากนั้นประมาณ 5-10 วัน เมล็ดก็จะงอกเป็นต้นกล้าเล็กๆ ก็เริ่มนับจ านวนต้นกล้าที่เพาะทั้ง 4

แปลง รวมกันได้เท่าไหร่ เอา 4 หาร ก็จะได้เป็นเปอร์เซ็นต์ความงอกของเมล็ดพันธุ์กระสอบนั้น
การปลูกพืชปุ๋ยสดเพื่อการผลิตเมล็ดพันธุ์นั้นมีด้วยกันหลายวิธี ที่นิยมท ากันคือ แบบปลูก

เป็นแถว และเว้นระยะระหว่างแถวพอสมควรเพื่อสะดวกแก่การเข้าไปดูแลรักษาก าจัดศัตรูพืชและ

วัชพืชได้ โดยในแต่ละแถวนั้นเว้นระยะห่างระหว่างหลุมพอสมควรที่เหมาะสมในแต่ละพืช แล้วจึง
หยอดเมล็ดพันธุ์ลงในหลุม 2-5 เมล็ด ต่อหลุม แล้วแต่เปอร์เซ็นต์ความงอกของเมล็ดที่ได้ทดสอบแล้ว

เมื่อพืชปุ๋ยสดที่ปลูกเพื่อผลิตเมล็ดพันธุ์อายุได้ประมาณ 7-10 วัน ควรถอนแยกต้นที่ไม่ต้องการที่เห็น
ว่าไม่แข็งแรงออกให้เหลือหลุมละ 2-3 ต้น พร้อมพรวนดินก าจัดวัชพืช เมื่อพืชอายุประมาณ 30 วัน

หลังจากนั้นควรมีการใส่ปุ๋ยเคมีเพื่อเร่งให้พืชมีการเจริญเติบโตและให้ผลผลิตสูง เช่น ใส่ปุ๋ยสูตร 3-9-6
อัตรา 20-25 กิโลกรัมต่อไร่ เมื่อใส่ปุ๋ยแล้วควรพรวนดินกลบโคนด้วยหลังจากนั้นควรดูแลรักษาฉีดยา

ป้องกันก าจัดศัตรูพืชเป็นครั้งคราวเมื่อเห็นศัตรูพืชเริ่มรบกวน เมื่อพืชปุ๋ยสดติดฝักและฝักเริ่มแก่

จะต้องรีบท าการเก็บเกี่ยวทันที มิฉะนั้นจะเกิดความเสียหายได้เนื่องจากฝักอาจจะแตกและเมล็ดร่วง
หล่นลงดิน ท าให้ได้รับผลผลิตไม่เต็มที่ เมื่อเก็บเกี่ยวแล้วควรน ามากองไว้โดยเฉลี่ยให้กระจายออก

แล้วท าการนวดเพื่อกะเทาะเปลือกออกและคัดเอาแต่เมล็ดที่ดีโดยวิธีการฝัดเอาเมล็ดลีบออก

หลังจากนั้นน าเมล็ดออกตากแดดโดยใช้ผ้าใบรองปูพื้น อย่าตากบนลานซีเมนต์โดยตรงเพราะจะเกิด