Page 30 - การศึกษาลักษณะและสมบัติของดินเพื่อวินิฉัยคุณภาพดินด้านปฐพีกลศาสตร์ในดินตัวแทนหลัก 41 ชุดดินของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

17

3) ดินลึกปานกลาง (moderately deep) มีชั้นดินหนา 50 - 100 เซนติเมตร
4) ดินลึก (deep soil) มีชั้นดินหนา 100 - 150 เซนติเมตร
5) ดินลึกมาก (very deep soil) มีชั้นดินหนามากกว่า 150 เซนติเมตร

ข้อจํากัดของความตื้น ความลึกของดิน พิจารณาจากปริมาณของชิ้นส่วนที่มีขนาดใหญ่เท่ากับ

หรือมากกว่า 2 มิลลิเมตรที่ปะปนอยู่ในเนื้อดิน ถ้าพบปะปนอยู่ในเนื้อดินปริมาตรเท่ากับหรือมากกว่าร้อยละ
35 โดยปริมาตร หรือมีชั้นเชื่อมแข็งหรือมีชั้นหินพื้นแข็ง ซึ่งความลึกของดินเป็นข้อจํากัดในเรื่องความหนาของ
วัสดุที่เหมาะสมในการขุดมาเป็นแหล่งหน้าดิน ดินถมหรือดินคันทาง และคันกั้นน้ํา ในขณะที่ความลึกถึงชั้น
หินพื้นเป็นอุปสรรคในการนําไปใช้เป็นแหล่งทรายหรือกรวด เส้นทางแนวถนน ระบ่อเกรอะ การสร้างโรงงาน

อุตสาหกรรมขนาดเล็ก และการสร้างอาคารต่ําๆ

3.14 ความลาดชันของพื้นที่ (slope)

ความลาดชันของพื้นที่ หมายถึง สภาพพื้นที่ที่มีการเบี่ยงเบนหรือเอียงไปจากแนวระนาบ เป็นการ
วัดความต่างระดับเมื่อเทียบเป็น 100 หน่วย เช่น พื้นที่มีความลาดชัน 5 เปอร์เซ็นต์ หมายความว่าความต่าง

ระดับระหว่างจุด 2 จุดในแนวดิ่งเท่ากับ 5 หน่วย เมื่อเทียบระยะห่างในทางราบระหว่างจุด 2 จุดนั้น เท่ากับ
100 หน่วย การจําแนกประเภทดินตามความลาดชัน มีหลักเกณฑ์อยู่ 2 ประการ คือ 1) ต้องเหมาะสมกับสภาพ
ภูมิประเทศ และสามารถเขียนขอบเขตของหน่วยแผนที่ได้อย่างแน่นอน 2) จะต้องได้ประโยชน์ในการแปล
ความหมายเพื่อการใช้ และจะไม่เพิ่มจํานวนของหน่วยแผนที่มากจนเกินไป โดยความลาดชันของพื้นที่แบ่งเป็น

8 ชั้น (กองสํารวจและจําแนกดิน, 2543; สถิระ, 2558) ดังตารางที่ 10

ตารางที่ 10 ชั้นความลาดชันและสภาพภูมิประเทศ

ความลาดชัน ความลาดชันเชิงซ้อน ความลาดชันเชิงเดี่ยว
สัญลักษณ์
(เปอร์เซ็นต์) (complex slope) (single slope)
A 0 - 2 ราบเรียบถึงค่อนข้างราบเรียบ ราบเรียบถึงค่อนข้างราบเรียบ
(level to nearly level) (level to nearly level)

B 2 - 5 ลูกคลื่นลอนลาดเล็กน้อย ลาดชันเล็กน้อยมาก
(gently undulating) (very gently sloping)
C 5 - 12 ลูกคลื่นลอนลาด (undulating) ลาดชันเล็กน้อย (gently sloping)

D 12 - 20 ลูกคลื่นลอนชัน (rolling) ลาดชันสูง (strongly sloping)

E 20 - 35 เนินเขา (hilly) สูงชันปานกลาง (moderately steep)

F 35 - 50 ภูเขา (mountain) สูงชัน (steep)

G 50 - 75 ภูเขา (mountain) สูงชันมาก (very steep)
H > 75 ภูเขา (mountain) สูงชันที่สุด (extremely steep)

การจัดระดับความเหมาะสมของดินด้านปฐพีกลศาสตร์ ได้นําสมบัติทางด้านความลาดชันมาใช้ใน
การประเมินความเหมาะสมในเรื่องการใช้เป็นแหล่งหน้าดิน ดินถมหรือดินคันทาง เส้นทางแนวถนน อ่างเก็บน้ํา

ขนาดเล็ก ระบบบ่อเกรอะ การสร้างโรงงานอุตสาหกรรมขนาดเล็ก การสร้างอาคารต่ําๆ และการใช้ยานพาหนะ
ในช่วงฤดูฝน โดยระดับความเหมาะสมของชั้นความลาดชันมีความแตกต่างกันออกไปในแต่ละลักษณะงาน