Page 34 - การศึกษาลักษณะและสมบัติของดินเพื่อวินิฉัยคุณภาพดินด้านปฐพีกลศาสตร์ในดินตัวแทนหลัก 41 ชุดดินของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
P. 34
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
21
ตารางที่ 15 ระดับสภาพให้ซึมได้ของดินหลังบดอัด
ระดับ ต่ํา ปานกลาง สูง
GC, SC, CL, GW, GP,
ประเภทของดินตาม MH, CH OL, OH SW, SP
ระบบ Unified
- GM, SM, ML
3.20 การยุบอัดตัวของดินหลังบดอัด (compressibility - compacted)
การยุบอัดตัว หมายถึง การเคลื่อนที่ในแนวดิ่งจากการเปลี่ยนแปลงปริมาตรของดิน เนื่องจาก
ความดันที่กระทําต่อดิน ซึ่งทําให้ผิวดิน ถนน หรืออาคารเกิดความเสียหายได้ แบ่งออกเป็น 3 ประเภท คือ
1) การยุบอัดตัวที่เกิดขึ้นในทันที (initial consolidation) เป็นการทรุดตัวทันทีที่มีน้ําหนัก
กดทับ และมีปริมาณไม่มากนัก เกิดได้เนื่องจากสมบัติยืดหยุ่นของดิน
2) การยุบอัดตัวชั้นต้น (primary consolidation) เกิดขึ้นตั้งแต่เมื่อดินเริ่มได้รับน้ําหนัก น้ําจะ
เป็นตัวรับน้ําหนักโดยเกิดเป็นความดันน้ําในช่องว่างที่เกิน เมื่อปล่อยให้น้ําไหลออกความดันนี้จะลดลง
โครงสร้างดินจะเป็นตัวรับน้ําหนักเพิ่มขึ้น การยุบอัดตัวในขั้นตอนนี้จะสิ้นสุดเมื่อความดันน้ําในช่องว่างที่เกิด
ลดลงจนมีค่าเป็นศูนย์ เมื่อมีน้ําหนักกดทับ อัตราการเปลี่ยนแปลงปริมาตรดินจะขึ้นอยู่กับสภาพให้ซึมได้ของน้ํา
การอัดตัวของดิน และระยะทางที่น้ําไหลออก ซึ่งเป็นสาเหตุสําคัญของการทรุดตัวของดินตะกอนในแถบลุ่มน้ํา
3) การยุบอัดตัวชั้นที่สอง (secondary consolidation) เกิดขึ้นหลังจากการยุบอัดตัวใน
ชั้นต้นเสร็จสิ้น ความดันน้ําในช่องว่างที่เกินลดลงหมดแล้ว แต่การยุบตัวยังคงมีต่อไป (กัญญา, 2527)
ทรายจะมีการยุบอัดตัวที่เกิดขึ้นในทันที (initial consolidation) เห็นได้ชัดเจนมาก แต่ดินเหนียว
จะมีการยุบอัดตัวชั้นต้น (primary consolidation) ซึ่งเป็นกระบวนการที่ขึ้นอยู่กับระยะเวลา สภาพให้ซึมได้
ของน้ํา และลักษณะของดินรอบข้างที่เอื้ออํานวยต่อการระบายน้ําออกจากดิน ดังแสดงในภาพที่ 4
ภาพที่ 4 ความสัมพันธ์ระหว่างการยุบอัดตัวของดินกับเวลา
ที่มา: พลช (2553)
การกระจายขนาดของเม็ดดินประเภทดินที่มีขนาดเม็ดคละกันดี (well graded) สามารถที่จะบดอัด
ให้แน่น โดยมีช่องว่างระหว่างเม็ดดินน้อย และมีความแข็งแรงมากกว่าประเภทดินที่มีขนาดเม็ดคละกันไม่ดี
