Page 24 - การศึกษาลักษณะและสมบัติของดินเพื่อวินิฉัยคุณภาพดินด้านปฐพีกลศาสตร์ในดินตัวแทนหลัก 41 ชุดดินของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

11

ตารางที่ 5 การคาดคะเนระดับค่าการยืดและหดตัวของดินจากประเภทของดิน

ระดับค่า COLE ประเภทของดิน

ต่ํา - sand, loamy sand, sandy loam และ loam

- silt loam, silty clay loam, clay loam, silty clay, sandy clay และ

clay ที่มีแร่ดินเหนียวเคโอลิไนต์ หรือแร่อื่นที่อยู่ในกลุ่มเดียวกันที่มีการ
ยืดและหดตัวต่ําเป็นส่วนใหญ่

- SP, SM, SP–SM, SC, GP, ML, MH, CL

ปานกลาง - silty clay, silty clay loam, clay loam, sandy clay loam และ clay

ที่มีแร่ดินเหนียวพวก mixed มีแร่มอนต์มอริลโลไนต์ หรือแร่ที่อยู่ในกลุ่ม
เดียวกันที่มีการยืดและหดตัวสูงปนอยู่ด้วย

- CL, MH-CH

สูง - clay loam, silty clay loam, silty clay, sandy clay และ clay

ที่ประกอบด้วยแร่มอนต์มอริลโลไนต์ หรือแร่ที่อยู่ในกลุ่มเดียวกันที่มีการ

ยืดและหดตัวสูงเป็นส่วนใหญ่

3.6 การยึดตัวของดินชื้น (moist consistence)

การยึดตัวของดิน หมายถึง สมบัติของวัสดุดินที่แสดงถึงระดับความมากน้อยของการยึดตัว
(cohesion) และการเกาะตัว (adhesion) หรือความต้านทานต่อการเปลี่ยนแปลงรูปร่างของมวลดิน เมื่อเกิด
การแตกหัก การยึดตัวของดินจะขึ้นอยู่กับสภาพการมีน้ําในดินหรือสภาพความชื้นของดิน ซึ่งการทดสอบการ
ยึดตัวของดินสามารถทําได้ทั้ง 3 สภาพ คือ ดินแห้ง ดินชื้น และดินเปียก (เอิบ, 2552)

การยึดตัวของดินชื้น นําดินมาเป็นก้อน แต่ถ้าหากดินไม่ชื้นพอต้องหยดน้ําก่อน แล้วดูเมื่อฟิล์ม
ของน้ําค่อยๆ หายไปจากผิวก้อนดิน แล้วใช้แรงกดด้วยมือ หรือหัวแม่มือกับนิ้วชี้ แบ่งออกเป็น (ภาพที่ 2)

1) loose เมื่อจับขึ้นมา ดินจะแตกออกจากกันโดยไม่ต้องใช้แรง
2) very friable บีบด้วยหัวแม่มือกับนิ้วชี้เบาๆ เม็ดดินจะแตกจากกันได้ง่าย
3) friable บีบด้วยหัวแม่มือกับนิ้วชี้เม็ดดินจะแตกออกจากกันได้ง่ายพอประมาณ

4) firm เมื่อบีบด้วยหัวแม่มือกับนิ้วชี้ จะรู้สึกว่าต้องใช้แรงกดมากพอประมาณ ดินจึงจะแตก
ออกเป็นเม็ดๆ ปกติดินจะจับตัวกันเป็นก้อน
5) very firm ต้องบีบแรงมาก เพื่อให้ดินแตกออกเป็นเม็ดๆ ปกติดินจะจับตัวเป็นก้อน
6) extremely firm ต้องใช้แรงกดมาก จึงจะทําให้ดินแตกออกเป็นเม็ด และไม่สามารถบีบให้

แตกออกจากกันได้ โดยใช้หัวแม่มือกับนิ้วชี้

การยึดตัวของดินในขณะที่ดินมีความชื้น มีผลต่อการใช้เป็นวัสดุหน้าดิน โดยดินที่มีลักษณะจับตัว
เป็นก้อนหรือเชื่อมเป็นแผ่นแข็ง มีความยากในการขุดและการเตรียมดิน จึงไม่เหมาะสมในการนํามาใช้
ประโยชน์สําหรับเป็นแหล่งหน้าดิน