Page 32 - แผนบริหารจัดการทรัพยากรดินปัญหาของประเทศไทยระยะ 20 ปี (พ.ศ.2561 - 2580)

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
แผนบริหารจัดการทรัพยากรดินปัญหาของประเทศไทย 11
11 ระยะ 20 ปี (พ.ศ.2561-2580)

ดินดำน หรือชั้นดำน หมายถึง ชั้นดินที่อัดตัวแน่นทึบ หรือชั้นที่มีสารเชื่อมอนุภาคของดิน
มาจับตัวกันแน่นทึบและแข็งเป็นแนวขนานกับหน้าดินที่ความลึกแตกต่างกันไป จนเป็นอุปสรรค

ต่อการชอนไชของรากพืช การไหลซึมของน้ าและการถ่ายเทอากาศ ส่งผลกระทบต่อการเจริญเติบโต
และการให้ผลผลิตของพืชที่ปลูก (กรมพัฒนาที่ดิน, 2558)
ดินปนเปื้อน หมายถึง การที่สารพิษในรูปต่างๆ ถูกผสมลงในดินธรรมชาติ การปนเปื้อนนี้

อาจเกิดจากความตั้งใจหรือไม่ตั้งใจ หรือเกิดจากธรรมชาติ แต่ท าให้ดินเกิดความเสื่อมโทรม มีปัญหา
ต่อการใช้ประโยชน์ทางการเกษตร หรือมีผลกระทบต่อความปลอดภัยของมนุษย์และสัตว์
หรือต้องท าการปรับปรุงที่ดินนั้นให้คืนสู่สภาพเดิม (กองแผนงาน, 2559)
ภำวะมลพิษของดิน (soil pollution) หมายถึง ภาวะการปนเปื้อนของดินด้วยสารมลพิษ
(soil pollutant) มากเกินขีดจ ากัดจนมีอันตรายต่อสุขภาพอนามัย ตลอดจนการเจริญเติบโตของ

มนุษย์ และสิ่งมีชีวิต ทั้งพืช และสัตว์ (ศุภมาศ, 2540; กรมพัฒนาที่ดิน, 2558)
ดินเหมืองแร่ร้ำง หมายถึง ดินที่เกิดขึ้นภายหลังจากผ่านการท าเหมืองแร่ไปแล้ว ลักษณะดิน
ส่วนใหญ่จะเป็นดินทราย เนื้อหยาบและไม่เกาะตัว ท าให้ดินมีความสามารถในการอุ้มน้ าและดูดซับ

แร่ธาตุอาหารต่ ามาก ไม่มีแร่ธาตุอาหารและอินทรียวัตถุที่เป็นประโยชน์ต่อพืชเหลืออยู่ เนื่องจากถูก
ชะล้างไปหมดแล้วจากขบวนการท าเหมือง ท าให้เหลือแต่เม็ดทรายที่มีขนาดค่อนข้างหยาบถึงหยาบมาก
และบางพื้นที่อาจมีก้อนกรวดและเศษหินขนาดใหญ่กองอยู่บริเวณใกล้ตัวเหมือง (กรมพัฒนาที่ดิน,
2558)
พื้นที่ผ่ำนกำรเลี้ยงกุ้ง หมายถึง พื้นที่ที่อยู่ห่างจากชายฝั่งทะเลซึ่งเป็นพื้นที่น้ าจืดและมีการ

เลี้ยงกุ้งน้ ากร่อย โดยน าน้ าเค็มจากทะเลมาผสมกับน้ าจืด หรือใช้เกลือมาปรับสภาพน้ าในบ่อให้เป็น
น้ าเค็ม เมื่อประสบปัญหาเรื่องโรคระบาดของกุ้ง ก็ไม่สามารถเพาะเลี้ยงในที่เดิมได้ จึงย้ายไปหาพื้นที่
เลี้ยงใหม่ที่ไม่ได้อยู่ชายฝั่งทะเล พื้นที่เดิมจึงถูกทิ้งให้กลายเป็นนากุ้งร้าง บางแห่งมีปัญหาทั้งดินเค็ม

และ ดินเปรี้ยวจัด ท าให้ดินนั้นไม่สามารถปลูกพืชได้ (กรมพัฒนาที่ดิน, 2558)
ดินกรด หมายถึง ดินที่มีค่าความเป็นกรดเป็นด่าง หรือพีเอช (pH) ของดินต่ ากว่า 7.0
โดยระดับความเป็นกรดที่มีปัญหาต่อการเพาะปลูกพืช และความเสื่อมโทรมของสภาวะแวดล้อม
ทางดินจะเกิดอย่างรุนแรง เมื่อค่าความเป็นกรดเป็นด่างของดินต่ ากว่า 5.5 (กรมพัฒนาที่ดิน, 2558)

พื้นที่ลำดชันเชิงซ้อนหรือพื้นที่ภูเขำลำดชันสูง หมายถึง พื้นที่ภูเขาสูง เทือกเขาที่มีความ
ลาดชันมากว่าร้อยละ 35 ขึ้นไป ปัจจุบันยังไม่มีการศึกษาดินและจ าแนกขอบเขตดินในพื้นที่ที่มี
ความลาดชันนี้ (พิชิต, 2557)
พื้นที่น้ ำ หมายถึง บริเวณที่มีแต่น้ า จะรวมถึงพื้นที่หนอง บึง อ่างเก็บน้ า บ่อน้ า สระน้ า

ชะวากทะเล บ่อขุดต่างๆ ที่เต็มไปด้วยน้ า ส าหรับแผนที่มาตราส่วนใหญ่ๆ อาจรวมพื้นที่ของแม่น้ า
ล าห้วย และคลองไปด้วย ส าหรับขอบเขตของน้ าจะถือเอาระดับที่น้ าขึ้นถึงสูงสุดเป็นเกณฑ์
(ส่วนมาตรฐานการส ารวจจ าแนกดินและที่ดิน, 2547)
พื้นที่เบ็ดเตล็ด หมายถึง พื้นที่ที่แทบจะไม่มีดินและมีพืชพรรณขึ้นเพียงเล็กน้อยหรือไม่มี

พืชพรรณเลย อาจจะเนื่องมาจากดินถูกกร่อนอย่างรุนแรง สภาพดินไม่เหมาะสม หรือเป็นพื้นที่ที่มี
กิจกรรมของมนุษย์ บางพื้นที่อาจน ามาใช้ปลูกพืชได้แต่ต้องมีการปรับปรุงแก้ไขอย่างมาก
(ส่วนมาตรฐานการส ารวจจ าแนกดินและที่ดิน, 2547) โดยพื้นที่เบ็ดเตล็ดที่อาจพบในประเทศไทย

มีดังนี้