Page 34 - แผนบริหารจัดการทรัพยากรดินปัญหาของประเทศไทยระยะ 20 ปี (พ.ศ.2561 - 2580)

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
แผนบริหารจัดการทรัพยากรดินปัญหาของประเทศไทย 13
13 ระยะ 20 ปี (พ.ศ.2561-2580)

บทที่ 2

การทบทวนสถานการณ์ทรัพยากรดิน

และทิศทางการบริหารจัดการทรัพยากรดินของประเทศไทย

2.1 สถานการณ์ทรัพยากรดินของประเทศไทย
2.1.1 สถานการณ์ทรัพยากรดิน
การจัดท าข้อมูลแผนที่ทรัพยากรดินในระยะแรก ได้ใช้ระบบการจ าแนกดินแบบ “ระบบ
ประจ าชาติ” ซึ่งเป็นการจ าแนกโดยยึดลักษณะและสัณฐานของดิน (soil morphology) เป็นหลัก

โดยเริ่มน ามาใช้ในประเทศไทย ตั้งแต่ ปี พ.ศ. 2495 แบ่งการจ าแนกดินออกเป็น 20 กลุ่มดิน (great
soil group) ได้แก่ Alluvial soils, Hydromorphic Alluvial soils, Regosols, Lithosols, Grumusols,
Rendzinas, Brown Forest soils, Humic Gley soils, Low Humic Gley soils, Ground Water

Podzols, Solodized-Solonetz, Solonchak, Non Calcic Brown soils, Gray Podzolic soils,
Red Yellow Podzolic soils, Reddish Brown Lateritic soils, Red Brown Earth, Red Yellow
Latosols, Reddish Brown Latosols และ Organic soils ซึ่งในแต่ละกลุ่มดินมีการแจกแจง
คุณสมบัติและความอุดมสมบูรณ์ของดินที่พบในแต่ละภาค แต่ยังไม่มีการรายงานถึงปริมาณพื้นที่ที่พบ
กรมพัฒนาที่ดินได้น าเสนอข้อมูลเกี่ยวกับสถานภาพทรัพยากรดินของประเทศไทยครั้งแรก

ซึ่งได้จากการสังเคราะห์ข้อมูลแผนที่และรายงานการส ารวจดิน จากข้อมูลแผนที่ดินระดับค่อนข้าง
หยาบ (detailed-reconnaissance survey) มาตราส่วน 1:100,000 รายจังหวัด มีหน่วยแผนที่ในระดับ
ชุดดิน (soil series) และได้ผลิตเป็นแผนที่ General soils map of Thailand ขนาดมาตราส่วน

1:1,000,000 ในปี พ.ศ. 2522 และขนาดมาตราส่วน 1:500,000 ผลิตในปี พ.ศ. 2525 ซึ่งแยก
ออกเป็น 5 ภาค ได้แก่ ภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคกลาง ภาคตะวันออก และภาคใต้
มีหน่วยแผนที่ตามระบบอนุกรมวิธานดิน (Soil taxonomy) โดยใช้หน่วยแผนที่ในระดับกลุ่มดิน
(great group) และใช้ชั้นอนุภาคดิน (particle size class) ขยายหน่วยแผนที่ออกเป็นประเภท

(phase) ตามชั้นอนุภาคดินของกลุ่มดิน รวม 90 หน่วยแผนที่ ซึ่งสามารถให้ประโยชน์ในการ
แปลความหมาย เพื่อใช้วางแผนทางการเกษตรในระดับประเทศและระดับภาค และถือเป็นข้อมูล
เชิงพื้นที่แผนที่แรกของประเทศไทย
ฐานข้อมูลชุดนี้ ได้น าไปจัดท ารายงานเรื่อง “ดินที่มีปัญหาต่อการใช้ประโยชน์ทางด้าน

เกษตรกรรมของประเทศไทย” ในรายงานประจ าปี 2535 ของกรมพัฒนาที่ดิน เพื่อให้ตระหนักถึง
สถานการณ์ทรัพยากรดิน เนื่องจากดินที่ใช้ทางการเกษตรในปัจจุบันและที่ยังคงสภาพเป็นป่าอยู่เป็น
ดินที่เป็นปัญหาต่อการใช้ประโยชน์ทางด้านเกษตร ได้แก่ ดินเปรี้ยวจัด ดินเค็ม ดินทรายจัด
ดินอินทรีย์ ดินตื้นที่มีกรวดลูกรังปน และดินที่พบบนพื้นที่ภูเขา เนื้อที่รวม 182 ล้านไร่ (กรมพัฒนาที่ดิน,

2535)
การปรับปรุงข้อมูลทรัพยากรดินได้ด าเนินการมาอย่างต่อเนื่อง โดยเครื่องมือและอุปกรณ์
รวมถึงเทคโนโลยีทางด้านการส ารวจดินมีการพัฒนาและเปลี่ยนแปลงอยู่เสมอ ท าให้การจัดท าข้อมูล
แผนที่ดินมีความทันสมัยและถูกต้องมากขึ้น ระหว่างปี พ.ศ. 2533-2534 ได้มีการส ารวจจ าแนกและ

ท าแผนที่ดิน ภายใต้โครงการการใช้ประโยชน์ที่ดินเพื่อการปลูกพืชเศรษฐกิจ มีการใช้ภาพถ่าย