Page 47 - การจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำในพื้นที่โครงการลดการเผาพื้นที่โล่งเตียนเพื่อบรรเทาภาวะโลกร้อน บ้านดอน หมู่ที่ 5 ตำบลสวด อำเภอบ้านหลวง จังหวัดน่าน

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
31

พืช เพื่อเตรียมดินส าหรับการเพาะปลูกในฤดูที่ก าลังจะมาถึง ประกอบกับอากาศในช่วงฤดูแล้งมักมี
สภาพที่แห้งและนิ่ง ฝุ่นละอองสามารถแขวนลอยอยู่ในบรรยากาศได้นานไม่ตกสู่พื้นดิน จึงท าให้มี

ปริมาณฝุ่นในบรรยากาศสูง การเผาเศษวัสดุในพื้นที่การเกษตรทั่วประเทศจึงก่อให้เกิดสารมลพิษเป็น
จ านวนมากรวมทั้งก๊าซเรือนกระจกด้วย (กรมควบคุมมลพิษ, 2548)

ปัญหาหมอกควันที่เกิดขึ้นเป็นประจ าทุกปีทางภาคเหนือของประเทศไทย สาเหตุส่วนหนึ่ง

เกิดจากไฟป่าซึ่งเกิดจาก 2 สาเหตุหลักคือ จากธรรมชาติ และ ฝีมือมนุษย์ โดยไม่ว่าจะวิธีการใดไฟจะ
ท าให้เกิดความเสียหายเป็นวงกว้าง ไฟป่าลุกลามและร้ายแรงได้มากถ้ามีเชื้อเพลิงและอากาศเป็น

ปัจจัยเกื้อหนุน โดยในช่วงเดือนพฤศจิกายนถึงเมษายนของทุกปี ตามพื้นที่ 10 จังหวัดภาคเหนือ
ตอนบน ซึ่งได้แก่ ล าปาง ล าพูน เชียงใหม่ เชียงราย พะเยา แม่ฮ่องสอน ตาก อุตรดิตถ์ แพร่ และน่าน

จะมีสภาพหมอกควันปกคลุมหนาแน่น เป็นบริเวณกว้าง การเผาเศษพืชและการเตรียมดินเป็นวิธี

ปฏิบัติอย่างหนึ่งของเกษตรกรในการปลูกพืช โดยเฉพาะจะช่วยลดปัญหาของวัชพืชลงได้และเพื่อ
ความสะดวกในการเตรียมแปลงปลูกพืช อย่างไรก็ตามวิธีปฏิบัติดังกล่าวบนที่ลาดชันเป็นสาเหตุหนึ่งที่

ท าให้ดินเสื่อมโทรมลงและช่วยเร่งท าให้เกิดการชะล้างพังทลายของดินในพื้นที่ท าการเกษตรเพิ่มมาก

ขึ้น ซึ่งเป็นอันตรายอย่างมากในการใช้ประโยชน์ที่ดินและมีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมโดยส่วนรวม
พื้นที่กว่า 1.83 ล้านไร่ และมีต าบลที่มีการเผาในระดับสูงกว่า 200 ต าบล ประกอบกับสถานการณ์

หมอกควันภาคเหนือภาพรวมอยู่ในช่วงเฝ้าระวัง มีค่าฝุ่นละอองตั้งแต่ 68-101 ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์
เมตร ค่าสูงสุดอยู่ที่บริเวณจังหวัดล าพูน และไม่ว่าจะเป็นการเผาในพื้นที่การเกษตรหรือการเผาป่านั้น

ทั้งหมดล้วนแต่เป็นการท าลายโครงสร้างและความอุดมสมบูรณ์ของดิน ท าให้สูญเสียน้ าในดิน เนื้อดิน

จับตัวกันแน่นและแข็ง อีกทั้งจะท าให้ดินสูญเสียอินทรียวัตถุและธาตุอาหารในดิน (กรมพัฒนาที่ดิน
,2560)

กรมพัฒนาที่ดิน ได้น ามาตรการอนุรักษ์ดินและน้ า มาเป็นแผนป้องกันและบรรเทาภาวะโลก
ร้อนด้วย เนื่องจากการจัดการระบบการอนุรักษ์ดินและน้ าอย่างถูกต้องเหมาะสมจะสามารถช่วยรักษา

น้ า รักษาป่าและรักษาปริมาณคาร์บอนในดินไม่ให้ไหลไปกับการชะล้างพังทลายของหน้าดิน พร้อมกัน

นี้ ได้ส่งเสริมการปลูกไม้ยืนต้นบริเวณหัวไร่ปลายนาหรือพื้นที่ทิ้งร้าง เพราะต้นไม้ใหญ่จะช่วยดูดซับ
ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ได้ในปริมาณมากขึ้น การลดกิจกรรมที่จะส่งผลให้เกิดภาวะโลกร้อน

โดยเฉพาะลดการเผาตอซังเศษพืช ซึ่งไม่เพียงแต่ช่วยลดโลกร้อนได้เท่านั้น เพราะการไถกลบตอซังเศษ

พืชสามารถช่วยเพิ่มอินทรียวัตถุให้กับดิน เป็นประโยชน์ต่อการเจริญเติบโตของพืชผลทางการเกษตร
ดังนั้นกรมพัฒนาที่ดิน จึงไดจัดท าโครงการลดการเผาพื้นที่เกษตรบนพื้นที่โล่งเตียน เพื่อบรรเทา

ภาวะโลกร้อน เพื่อเป็นการฟนฟูสภาพแวดล้อมให้กลับคืนสูสภาพเดิม และเป็นการใชประโยชน์ที่ดิน

อย่างยั่งยืน เพื่อลดการเผาพื้นที่เกษตรบนพื้นที่โล่งเตียน เป็นการช่วยบรรเทาภาวะโลกรอนได้ใน
ระดับหนึ่ง และบรรเทามลพิษทางอากาศ การจัดท าระบบอนุรักษ์ดินและน้ าและส่งเสริมการปลูกไม้