Page 45 - การจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำในพื้นที่โครงการลดการเผาพื้นที่โล่งเตียนเพื่อบรรเทาภาวะโลกร้อน บ้านดอน หมู่ที่ 5 ตำบลสวด อำเภอบ้านหลวง จังหวัดน่าน

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
29

ส่วนการเตรียมดิน ในพื้นที่ความลาดชันไม่เกิน 20 เปอร์เซ็นต์ ใช้รถแทรคเตอร์ล้อยาง-รถไถเดินตาม
ไถเตรียมดิน โดยไถแบบขึ้นลงตามความลาดชัน จากนั้นปลูกข้าวโพดในเดือนพฤษภาคม-มิถุนายน

เก็บเกี่ยวเดือนกันยายน บางพื้นที่ปลูกพืชตระกูลถั่วเป็นพืชครั้งที่ 2 บางพื้นที่ถ้าฝนดีปลูกข้าวโพดอีก
หนึ่งครั้ง

การไถพรวน โดยปกติเป็นการเพิ่มการชะล้าง พังทลายของดิน โดยถ้าท้าให้ถูกวิธีที่เหมาะสม

จะช่วยลดการชะล้างพังทลายของดิน วิธีการปลูกพืชมีอิทธิพล ต่อการชะล้างพังทลายของดินขึ้นอยู่
กับชนิดของพืชที่ปลูก จ้านวนพืชต่อเนื้อที่ ระยะระหว่างต้นและระหว่าง แถว และทิศทางของแถวกับ

ความลาดเท ซึ่งถ้ามีพืชหนาแน่นและปลูกตามแนวระดับหรือขั้นบันไดจะลดการ ชะล้างพังทลายของ
ดินเป็นอย่างมาก (ส านักงานพัฒนาที่ดินเขต 7, 2561) แม้ว่าการไถพรวนดินจะก่อให้เกิดผลดีแก่การ

ปลูกพืช แต่มีผลเสียต่อระบบการเกษตรโดยเฉพาะท าให้สมบัติดินทั้งทางกายภาพและเคมีของดิน

เปลี่ยนแปลงไป นอกจากนั้นเพิ่มอัตราการชะล้างพังทลายของดิน โดย เฉพาะในพื้นที่ที่มีความลาดเท
แล้วมีการไถพรวนขึ้นลง ตามความลาดเท จะท าให้เกิดการกัดกร่อนของดินอันเกิดจากน้ าไหลบ่าใน

ยามฝนตกหนัก ส าหรบในฤดูแล้งผิวดินจะถูกกัดกร่อนด้วยแรงลม (ส านักนิเทศและถ่ายทอด

เทคโนโลยีการพัฒนาที่ดิน, 2550)
การปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ในจังหวัดน่าน มี 2 ลักษณะ ได้แก่ การปลูกข้าวโพดในพื้นที่ราบ

และการปลูก ข้าวโพดบนพื้นที่ลาดชัน โดยข้าวโพดในพื้นที่ราบ สามารถปลูกได้ปีละ 1 - 2 ครั้ง
เนื่องจากสามารถเข้าถึงแหล่งน้ าได้ง่ายจึงสามารถปลูกได้เกือบตลอดทั้งปี ส่วนการปลูกข้าวโพดบน

พื้นที่ลาดชัน จะปลูกในพื้นที่ลาดชันหรือพื้นที่สูง อาศัยเพียงน้ าฝนเท่านั้น จึง สามารถปลูกได้ปีละ 1

ครั้ง ซึ่งการเตรียมพื้นที่ส าหรับเพาะปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ ใช้วิธีถางและเผา(slash and burn) จึง
เป็นสาเหตุท าให้เกิดหมอกควันและฝุ่นในอากาศเกิดเป็นปัญหาคุณภาพอากาศ และในช่วง สู่ฤดูฝนมัก

พบปัญหาคุณภาพน้ า เนื่องจากเมื่อมีฝนตกลงมาจะเกิดการชะล้างหน้าดินลงสู่แม่น้ าสายหลัก และ
แม่น้ าสาขา โดยน าพาสารเคมีหรือปุ๋ยเคมีที่ตกค้างในดินลงสู่แหล่งน้ า (กุลโรจน์ และคณะ, 2559)

3.5 การเผาเศษพืช

ประเทศไทยเป็นประเทศเกษตรกรรมที่มีการปลูกพืชเศรษฐกิจในพื้นที่ต่างๆทั่วประเทศ พืช

เศรษฐกิจที่ส าคัญ ได้แก่ ข้าว ข้าวโพด อ้อย มันส าปะหลัง เป็นต้น ในการท าการเกษตรให้ได้ผลผลิต

สูง สิ่งส าคัญที่สุดคือการเตรียมดินที่จะท าการ เพาะปลูก ซึ่งจะต้องมีการถากถางพื้นที่เพื่อก าจัดเศษ
วัชพืช วิธีการที่ง่าย สะดวกและ ประหยัด ส าหรับเกษตรกรที่นิยมใช้กันมาก คือการเผา เช่น การเผา

ฟางข้าว แม้ว่าในปัจจุบันการน าเครื่องจักรมาใช้ในระบบการผลิตข้าว ได้แก่ การเตรียมดินด้วยรถไถ
แทน แรงงานสัตว์ การเก็บเกี่ยวด้วยเครื่องจักร โดยเฉพาะข้าวนาปรังที่มีการปลูกข้าว ติดต่อกันอย่าง

น้อยปีละ 2-3 ครั้ง ต้องใช้ความเร่งรีบในการเตรียมดิน ไม่สามารถรอเวลา ในการหมักฟางในนาให้นิ่ม