Page 32 - การไถกลบพืชปุ๋ยสดและตอซังข้าวร่วมกับการใช้น้ำหมักชีวภาพเพื่อเพิ่มผลผลิตในพื้นที่ศูนย์ถ่ายทอดเทคโนโลยีการพัฒนาที่ดิน ตำบลโนนกลาง อำเภอสำโรง จังหวัดอุบลราชธานี

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
23

3. ปรับปรุงสมบัติทางชีวภาพของดิน
3.1 อินทรียวัตถุเป็นแหล่งอาหารและแหล่งพลังงานของจุลินทรีย์ดิน มีผลท าให้ปริมาณและกิจกรรม
ของจุลินทรีย์เพิ่มขึ้น โดยเฉพาะกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงธาตุอาหารในดิน ให้อยู่ในรูปที่เป็น

ประโยชน์ต่อพืช
3.2 การเพิ่มปริมาณหรือจ านวนของจุลินทรีย์ดิน มีผลช่วยลดปริมาณเชื้อสาเหตุโรคพืชบางชนิดในดิน
ลดน้อยลง (กรมพัฒนาที่ดิน, 2548)
ผลเสียที่เกิดจากการเผาตอซัง เกษตรกรที่เตรียมพื้นที่ส าหรับปลูกข้าว โดยท าการเผาตอซังข้าวเพื่อให้

เกิดความสะดวกในการไถ เตรียมดินหรือเพื่อต้องการก าจัดวัชพืชและแมลงศัตรูพืช นั้นจะมีผลกระทบต่อการ
เปลี่ยนแปลงสมบัติของดินทั้งทางด้านกายภาพ เคมี และชีวภาพ เนื่องจากความร้อนจากการเผาตอซังกล่าว
คือ

1. ท าให้โครงสร้างของดินเปลี่ยนแปลงไป อนุภาคของดินจับตัวกันแน่นและแข็ง ท าให้รากพืชแคระ
แกร็น ไม่สมบูรณ์และอ่อนแอ การหาอาหารลดลงรวมทั้งเชื้อโรคพืชสามารถเข้าท าลายได้ง่าย การสูญเสียวัสดุ
อินทรีย์ไปจากนา ซึ่งเท่ากับว่าเป็นการสูญเสียธาตุอาหารหลักที่จ าเป็นต่อการเจริญเติบโตและให้ผลผลิตของพืช
จากศึกษาหลายๆชิ้นที่ผ่านมาพบว่าการเผาตอซังและฟางข้าวในท้องนาจะท าให้เกิดการสูญเสียไนโตรเจนร้อย
ละ 93 ฟอสฟอรัสและโพแทสเซียมสูญเสียไปร้อยละ 20 และยังต้องท าให้เสียค่าใช้จ่ายในการซื้อปุ๋ยเคมีมากขึ้น

2. สูญเสียอินทรียวัตถุและธาตุอาหารในดิน คาร์บอนและอินทรียวัตถุในดินเมื่อถูกเผา จะกลายเป็น
ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ สูญเสียไปในบรรยากาศ ส่วนธาตุอาหารจะแปรสภาพให้อยู่ในรูปที่สามารถสูญเสียไป
จากดินได้ง่าย

3. ท าลายจุลินทรีย์และแมลงที่เป็นประโยชน์ในดิน ท าให้ปริมาณและกิจกรรมของจุลินทรีย์ดินลดลง
เช่น กิจกรรมการเปลี่ยนก๊าซไนโตรเจนจากบรรยากาศให้อยู่ในรูปของสารประกอบไนโตรเจนที่พืชใช้ประโยชน์
ได้ การแปรสภาพอนินทรีย์ฟอสฟอรัสให้อยู่ในรูปของฟอสเฟตที่ละลายน้ าได้ และการย่อยสลายอินทรีย์สาร
เป็นการเพิ่มธาตุอาหารให้แก่ดิน นอกจากนั้นตัวอ่อนของแมลงศัตรูพืช เช่น ตัวห้ า ตัวเบียน ที่อาศัยอยู่ในดิน

หรือตอซังพืช รวมทั้งจุลินทรีย์ที่สามารถควบคุมโรคพืชถูกเผาท าลายไป ซึ่งหากระบบนิเวศน์ของดินไม่สมดุลจะ
ท าให้การแพร่ระบาดของโรคเกิดได้ง่ายขึ้น
4. สูญเสียน้ าในดิน การเผาตอซังพืชท าให้ผิวดินมีอุณหภูมิสูงถึง 90 องศาเซลเซียส น้ าในดินจะระเหย
สู่บรรยากาศอย่างรวดเร็ว ให้ความชื้นของดินลดลง

5. ความร้อนที่เกิดจากการเผาฟาง จะท าลายสภาพจุลนิเวศน์เหนือผิวดินให้สูญเสียความสมดุลส่งผล
ให้คุณสมบัติทางกายภาพของดินเลวลง จากงานวิจัยหลายๆชิ้นพบว่า การไถกลบวัสดุอินทรีย์จากท้องนาเป็น
การช่วยลดความแข็งของดิน (soil hardness) การใช้ Penetrometer วัดความแข็งของดินพบว่า การไถกลบ
วัสดุอินทรีย์จากท้องนาติดต่อกันเป็นเวลา 10 ปี จะท าให้ความแข็งของดินลดลงจาก 29.27 มิลลิเมตรเป็น

24.90 มิลลิเมตร
6. ควันไฟที่เกิดจากการเผาฟางข้าว มีผลกระทบต่อภาวะแวดล้อมโดยทั่วไปและยังก่อให้เกิดทัศนวิสัย
ที่เลวร้าย บ่อยครั้งที่เป็นต้นเหตุของการเกิดอุบัติเหตุ