Page 44 - ปุ๋ยอินทรีย์และการใช้ประโยชน์ในประเทศไทย

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
33

(anaerobic condition) ได้แก่ แบคทีเรียไม่ต้องการอากาศ เป็นจุลินทรีย์กลุ่มหลักในการท่าให้เกิดการแปร

สภาพดังกล่าว (คณาจารย์ภาควิชาปฐพีวิทยา, 2541 ) ดังนั้นการถ่ายเทอากาศจึงมีส่วนควบคุมการ
เจริญเติบโตและการย่อยสลายสารอินทรีย์ของของจุลินทรีย์ทั้ง 2 ประเภท

4.5 ความชื้นดิน

น้่ามีความส่าคัญในการด่ารงชีวิตของจุลินทรีย์และยังมีอิทธิพลอย่างมากต่อกิจกรรมของ
จุลินทรีย์ ไม่ว่าจะเป็นการท่างานของเอมไซด์ การละลายสารประกอบของธาตุอาหารต่างๆ ตลอดจนเป็นที่

อยู่อาศัยและช่วยในการเคลื่อนที่ของจุลินทรีย์นอกจากนี้น้่ายังมีผลต่อการถ่ายเทอากาศในดินด้วย ดังนั้น
ระดับความชื้นของดินจึงมีความสัมพันธ์กับอัตราการย่อยสลายสารอินทรีย์ในดิน ระดับความชื้นที่เหมาะสม

ต่อการย่อยสลายอยู่ที่ค่าศักย์น้่า (water potential) ประมาณ -0.01 ถึง -0.05 MPa(megapascal)หรือดินมี
ความชื้นประมาณ 50 – 60 เปอร์เซ็นต์ของความจุความชื้นในดิน หากมีความชื้นมากกว่า -0.01 MPa ไป

จนถึงสภาพอิ่มตัวด้วยน้่า (0 MPa) อัตราการสลายตัวจะลดลงอย่างรวดเร็ว เนื่องจากจุลินทรีย์ในดินขาดก๊าซ

ออกซิเจน แต่หากความชื้นของดินค่อยๆ ต่่ากว่าระดับที่เหมาะสมอัตราการย่อยสลายตัวจะค่อยๆ ลดลง
ตามล่าดับ แต่ทั้งนี้จะขึ้นอยู่กับความสามารถทนสภาพแห้งแล้งของกลุ่มจุลินทรีย์ที่เกี่ยวข้องและอัตราการ

ท่างานของเอนไซด์ สภาพดินที่มีความชื้นในดินค่อนข้างต่่าจุลินทรีย์ที่มีบทบาทในการย่อยสลายอินทรียวัตถุ

ได้แก่ เชื้อราและแอกติโนไมซีสต์เพราะส่วนใหญ่ทนทานต่อสภาพแห้งแล้งได้ดีกว่าแบคทีเรีย (คณาจารย์
ภาควิชาปฐพีวิทยา, 2541 ) ซึ่งสอดคล้องกับรายงานของ ฉวีวรรณ (2556) ว่า แบคทีเรียส่วนใหญ่ต้องการ

ความชื้นในดินที่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตอยู่ในช่วง 50 – 75 เปอร์เซ็นต์ของความจุความชื้นในดิน
ส่าหรับแอกติโนไมซีสต์ต้องการดินที่มีความชื้นน้อยกว่าและเชื้อราต้องการความชื้นน้อยที่สุด

4.6 ความเป็นกรดเป็นด่างของดิน
โดยทั่วไประดับความเป็นกรดเป็นด่างของดินที่เป็นกลาง 6 – 7 การย่อยสลายตัวของ

สารอินทรีย์จะเกิดขึ้นได้รวดเร็วกว่าช่วงที่เป็นกรดหรือด่างเกินไป ดังนั้นการใส่ปูนเพื่อยกระดับความเป็นกรด

เป็นด่างของดินที่เป็นกรดให้เป็นกลาง จึงส่งเสริมการสลายตัวของสารอินทรีย์ในดินไปด้วย ระดับความเป็น
กรดเป็นด่างที่ต่่ากว่า 4.5 (กรดจัดมาก) หรือสูงกว่า 9.0 (ด่างจัดมาก) มีผลยับยั้งการสลายตัวของสารอินทรีย์

อย่างมาก ส่าหรับความเป็นกรดเป็นด่างของดินระดับที่เป็นกรดค่อนข้างมาก เช่น ที่ระดับความเป็นกรดเป็น
ด่าง 5.5 หรือต่่ากว่ากิจกรรมของแบคทีเรียและแอกติโนไมซีสต์ส่วนใหญ่จะลดลงมาก ในขณะที่เชื้อรายัง

ทนทานอยู่ได้ ดังนั้นกิจกรรมการย่อยสลายจึงเกิดจากเชื้อราเป็นส่วนใหญ่ (คณาจารย์ภาควิชาปฐพีวิทยา,

2541 ) ซึ่งสอดคล้องกับรายงานของ ฉวีวรรณ (2556) ว่า แบคทีเรียและแอคติโนไมซิสต์เจริญเติบโตได้ดีใน
ดินที่มีระดับความเป็นกรดเป็นด่างที่เป็นกลางส่วนเชื้อราสามารถเจริญเติบโตได้ในช่วงความเป็นกรดเป็นด่าง

ของดินที่กว้างกว่า ดังนั้นในสภาพดินที่เป็นกรดเชื้อราจึงเจริญเติบโตได้ดีกว่าจุลินทรีย์กลุ่มอื่นๆ
4.7 ปริมาณธาตุอาหาร

การที่จุลินทรีย์ดินย่อยสลายอินทรียวัตถุก็เนื่องจากต้องการพลังงานและธาตุคาร์บอนส่าหรับ

สร้างเซลล์ใหม่ ในการสร้างเซลล์ใหม่ของจุลินทรีย์นั้นต้องการธาตุอาหารอื่นๆ อีกหลายชนิด ดังนั้นการที่
จุลินทรีย์จะท่าการย่อยอินทรียวัตถุได้เร็วหรือช้าเพียงไร ขึ้นอยู่กับปริมาณธาตุอาหารต่างๆที่มีอยู่ในดินด้วย

การใส่ปุ๋ยลงไปในดินจึงมีผลท่าให้การสลายตัวของอินทรียวัตถุเร็วขึ้น (อรรถและคณะ, 2548)