Page 154 - ปุ๋ยอินทรีย์และการใช้ประโยชน์ในประเทศไทย
P. 154
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
143
3) การไถกลบเศษพืช เช่น การไถกลบตอซังข้าว ข้าวโพด หรือวัชพืช วิธีนี้ไม่สามารถก่าหนดอัตราได้
เพราะปริมาณชีวมวลของเศษพืชที่ไถกลบแต่ละครั้งขึ้นอยู่กับชนิดของพืชที่ปลูก ความมากน้อยของส่วนที่
ตกค้างในแปลงหลังเก็บเกี่ยว รวมทั้งปริมาณของวัชพืชในแปลงด้วย
ดังนั้น การใช้ปุ๋ยอินทรีย์ในระบบเกษตรอินทรีย์ คือ การน่าปุ๋ยอินทรีย์ใส่ลงดินที่ปลูกพืชอินทรีย์
โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเพิ่มอินทรียวัตถุในดินให้สูงขึ้นหากปริมาณที่มีอยู่เดิมไม่สูงพอ โดยพยายามเพิ่มขึ้น
ประมาณปีละ 0.5 เปอร์เซ็นต์ จนได้ไม่น้อยกว่า 2.5 เปอร์เซ็นต์ แต่ถ้าสามารถเพิ่มได้ถึง 3.0 เปอร์เซ็นต์ ได้ก็
จะมีความเหมาะสมอย่างยิ่ง โดยควรใส่ปุ๋ยอินทรีย์ทุกปีเพื่อชดเชยส่วนที่สลายไปในช่วงเวลาที่ผ่านมา ถ้า
รักษาอินทรียวัตถุในดินระดับนี้ไว้อย่างต่อเนื่อง ก็นับได้ว่าปรับปรุงดินจนมีศักยภาพสูงในการปลดปล่อยธาตุ
อาหารต่างๆ ออกมาอย่างเพียงพอกับความต้องการของพืชรากตื้นส่วนมาก ซึ่งต้องยืนยันด้วยผลการวิเคราะห์
ระดับธาตุอาหารที่เป็นประโยชน์ในดิน อันประกอบด้วยธาตุหลัก ธาตุรอง จุลธาตุ จึงจะมีความเชื่อมั่นว่า
เพียงพออย่างแท้จริง ก่อนการเพิ่มอินทรียวัตถุในดิน ควรประเมินระดับอินทรียวัตถุในดิน แล้วจึงก่าหนด
เป้าหมายการเพิ่ม และจัดหาปุ๋ยอินทรีย์ (ประเสริฐ, 2543) มี 2 ขั้นตอน ดังนี้
4.1 การวิเคราะห์ปริมาณอินทรียวัตถุในดิน
อินทรียวัตถุในดิน คือ ส่วนที่เป็นอินทรียสารในดิน ซึ่งประกอบด้วย เศษซากพืชหรือสัตว์ที่ผ่าน
การย่อยสลายไปแล้ว เซลล์และเนื้อเยื่อของจุลินทรีย์และอินทรียสารต่างๆ ซึ่งจุลินทรีย์สังเคราะห์ขึ้น ในการ
วิเคราะห์ปริมาณอินทรียวัตถุในดินที่มีในดินบน (0 – 15 เซนติเมตร) ในพื้นที่ 1 ไร่ ต้องทราบค่าความ
หนาแน่นรวมของดินและค่าปริมาณอินทรียวัตถุในดิน โดยได้จากเก็บตัวอย่างของดินบนในพื้นที่เป้าหมาย
และน่าส่งตัวอย่างดินไปวิเคราะห์หาปริมาณอินทรียวัตถุจากห้องปฏิบัติการทางเคมี ซึ่งการค่านวณหา
ปริมาณอินทรียวัตถุในดินบนในพื้นที่ 1 ไร่ ดังรายละเอียดที่กล่าวมาแล้วในบทที่ 2 ซึ่งสามารถแสดงปริมาณ
อินทรียวัตถุในดินบนในพื้นที่ 1 ไร่ ที่มีอินทรียวัตถุ 0.5 – 4.0 เปอร์เซ็นต์ และปริมาณอินทรียวัตถุที่ต้องการ
เพิ่มเพื่อให้ถึงระดับที่ต้องการ ดังตารางที่ 8.2 ดังนั้น การเพิ่มปริมาณอินทรียวัตถุให้ถึงระดับที่ต้องการได้
สามารถท่าได้โดยการใช้ปุ๋ยอินทรีย์
4.2 การเพิ่มปริมาณอินทรียวัตถุในดินโดยปุ๋ยอินทรีย์
การเพิ่มปริมาณอินทรียวัตถุให้ถึงระดับที่ต้องการได้ สามารถท่าได้โดยการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ เช่น
การเพิ่มปริมาณอินทรียวัตถุในดินจากระดับ 1.0 เป็น 1.5 เปอร์เซ็นต์เพิ่มขึ้น สามารถท่าได้โดยการใช้ปุ๋ย
อินทรีย์ ได้แก่ ปุ๋ยหมักและปุ๋ยคอกเป็นวิธีการที่สามารถเพิ่มอินทรียวัตถุในดินสู่ระดับต้องการ เพราะสามารถ
ก่าหนดอัตราการใส่ที่แน่นอน ส่วนการปลูกพืชปุ๋ยสดและไถกลบเศษพืชเป็นวิธีการที่สามารถเพิ่มอินทรียวัตถุ
ในดินได้ แต่อาจจะไม่ตรงกับระดับความต้องการ ดังนั้นการเพิ่มปริมาณอินทรียวัตถุในดินสู่ระดับที่ต้องการ
สามารถปฏิบัติได้ ดังนี้ การค่านวณหาปริมาณปุ๋ยอินทรีย์ ได้แก่ ปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยคอกที่ต้องใส่ลงในดิน เพื่อ
เพิ่มปริมาณอินทรียวัตถุในดินสู่ระดับที่ต้องการ ต้องค่านึงถึงเรื่องเปอร์เซ็นต์ความชื้นของปุ๋ยอินทรีย์
เนื่องจากต้องค่านวณออกมาเป็นน้่าหนักแห้ง และปริมาณปุ๋ยอินทรีย์ที่จะลดลงเนื่องจากมีการสลายตัวก่อน
จะเป็นอินทรียวัตถุในดิน
ยกตัวอย่างเช่น หากต้องการเพิ่มอินทรียวัตถุในดินบนจาก 1.0 เป็น 1.5 เปอร์เซ็นต์ ด้วยการ
ใช้ปุ๋ยหมักที่มีความชื้น 30 เปอร์เซ็นต์ และการแปรสภาพของปุ๋ยหมักจนเป็นอินทรียวัตถุในดินน้่าหนักปุ๋ย
