Page 151 - ปุ๋ยอินทรีย์และการใช้ประโยชน์ในประเทศไทย

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
140

บทที่ 8

การจัดการปุ๋ยอินทรีย์ในระบบเกษตรอินทรีย์

1. คํานํา

เกษตรอินทรีย์ (organic farming) คือ ระบบการปลูกพืชที่ค่านึงถึงสภาพแวดล้อม รักษาสมดุล
ของธรรมชาติ และความหลากหลายชีวภาพ จึงจัดระบบนิเวศให้คล้ายธรรมชาติมากที่สุด การบ่ารุงดินใช้ปุ๋ย

อินทรีย์และอนินทรียสารบางชนิด ส่วนการป้องกันและก่าจัดศัตรูพืชก็ใช้สารและวิธีการที่อนุญาตให้ใช้ หาก
ผู้ผลิตปฏิบัติได้ตามมาตรฐาน ผลผลิตย่อมปลอดจากผลตกค้างของสารเคมีที่ใช้ควบคุมศัตรูพืช ส่วนคุณภาพ

หลายด้านและองค์ประกอบทางเคมีของผลผลิตพืชอินทรีย์บางชนิดที่ทดสอบแล้ว เช่น กล้วยหอม สตรอเบอรี่

และมะเขือเทศ ไม่มีความแตกต่างจากการผลิตโดยใช้ปุ๋ยอินทรีย์ร่วมกับปุ๋ยเคมี(Daugaard, 2001; Caussiol
and joyce, 2004; Rippy et al.,2004)

การผลิตพืชอินทรีย์ที่ได้มาตรฐานต้องปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ 9 ประการ เริ่มจากการเลือกพื้นที่ การ
วางแผนจัดการ การเลือกพันธุ์ การปรับปรุงบ่ารุงดิน การจัดการศัตรูพืช การเก็บเกี่ยว การจัดการหลัง

เก็บเกี่ยวและเก็บรักษา (Plotto and Nariso, 2006) การขนส่งและการแปรรูป เห็นได้ว่าการปรับปรุงบ่ารุง

ดินเป็นกิจกรรมส่วนหนึ่ง ที่ท่าให้ได้พืชอินทรีย์ตามวัตถุประสงค์ (กรมวิชาการเกษตร, 2543)
การผลิตพืชอินทรีย์ในประเทศไทยมี 3 แบบ คือ แบบที่ 1 เกษตรกรหรือกลุ่มเกษตรกรร่วมกันผลิต

“พืชอินทรีย์” ตามวิธีการที่ก่าหนดกันเอง มิได้ผลิตตามมาตรฐานของกรมวิชาการเกษตร จึงไม่มีใบรับรองที่

แสดงว่าผลิตผลหรือผลิตภัณฑ์ได้ผ่านการตรวจสอบตามมาตรฐานการผลิตพืชอินทรีย์ เป็นการผลิตเพื่อ
บริโภคเองภายในกลุ่มหรือเป็นสินค้าที่จ่าหน่ายในท้องถิ่น แบบที่ 2 เป็นการผลิตตามมาตรฐานการผลิตพืช

อินทรีย์ของกรมวิชาการเกษตร ผ่านการตรวจสอบและมีใบรับรอง และแบบที่ 3 เป็นการผลิตเพื่อส่งออก
และใช้มาตรฐานของประเทศผู้น่าเข้า ซึ่งภาคเอกชนที่รับซื้อสินค้าจะติดต่อกับผู้ผลิตในประเทศไทยโดยตรง

ในบทนี้จะเน้นการผลิตพืชตามแบบที่ 2
ส่าหรับค่านิยามของศัพท์บางค่าตามมาตรฐานนี้ (สถาบันพัฒนาและส่งเสริมปัจจัยการผลิต, 2542) มี

ดังนี้

1. พืชอินทรีย์ หมายถึง พืช ผลิตผล และผลิตภัณฑ์จากพืชที่ได้จากการผลิตโดยใช้วัสดุธรรมชาติ ไม่
ใช้พืชที่มีการตัดต่อสารพันธุกรรม รักษาความหลากหลายทางชีวภาพและไม่ก่อให้เกิดมลภาวะแก่สิ่งแวดล้อม

2. ผลิตผล หมายถึง พืช หรือส่วนของพืชที่ผลิตจากระบบเกษตรอินทรีย์
3. ผลิตภัณฑ์ หมายถึง ผลผลิตจากพืชหรือส่วนของพืชที่ผลิตจากระบบเกษตรอินทรีย์ โดยผ่าน

กรรมวิธีแปรรูป

4. หน่วยรับรองระบบการผลิตเกษตรอินทรีย์ คือ องค์กรภาครัฐซึ่งมีอ่านาจหน้าที่ในการควบคุม และ
ก่ากับดูแลมาตรฐานการผลิตแบบเกษตรอินทรีย์ รวมทั้งให้การรับรองหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการออก

ใบรับรองและตรวจสอบมาตรฐานการผลิตแบบเกษตรอินทรีย์
5. หน่วยงานออกใบรับรองและตรวจสอบมาตรฐานการผลิตพืชแบบเกษตรอินทรีย์ หมายถึง

หน่วยงานซึ่งท่าหน้าที่ตรวจสอบและออกใบรับรองการผลิตพืชอินทรีย์ให้เป็นไปตามมาตรฐานที่ก่าหนดไว้