Page 56 - หลักการจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำในเขตพัฒนาที่ดิน

51

ชนิดยอมไมเหมือนกัน ดินทรายซึ่งมีเนื้อหยาบ เปนดินที่มีความจุในการอุมน้ําต่ําที่สุด ดินรวนมีความจุใน

การอุมน้ําต่ํารองลงมา และดินเหนียวมีความจุในการอุมน้ําสูงที่สุด จึงเปนเครื่องชี้บอกใหทราบวาดินทรายมี
ความตองการในการใหน้ําบอยครั้งกวา และปริมาณน้ําที่ใหแตละครั้งนอยกวาดินเหนียว เมื่อเปรียบเทียบกัน

ดินเหนียวมีขนาดอนุภาคของดินเล็กมาก ยอมมีพื้นผิวสัมผัสมากกวาดินทราย เมื่อมีปริมาตรเทาๆ

กัน ความชื้นในดินเหนียวจึงมีมากกวา ขณะเดียวกันเมื่อเปรียบเทียบดูเปอรเซ็นตความชื้นถึงขีดเฉาแลว
ความชื้นในดินเหนียวมีมากกวาดินทราย แสดงใหเห็นวา เปอรเซ็นตความชื้นมากหรือนอยไมไดเปนเครื่อง

ชี้บอกถึงแรงดึงความชื้นวามีมากนอยเทาใดเสมอไป ดินเหนียวพบวามีแรงดึงความชื้นมากกวาดินทราย สวน

ปริมาณความชื้นที่เปนประโยชนตอพืชนั้น ดินเนื้อละเอียดสามารถเก็บความชื้นไวใหพืชไดมากกวาดินเนื้อ

หยาบเสมอ
น้ําเปนตัวทําลาย (Solvent) ที่ดี และตัวทําลายผิวหนาดินใหสึกกรอน (Erosive agent) น้ําฝนที่ตกลง

มากอนกระทบผิวหนาดิน ตองผานอากาศซึ่งมีกาซคารบอนไดออกไซดปะปนอยู จึงมีฤทธิ์เปนกรดอยาง

ออนเมื่อฝนตกถึงพื้น เม็ดฝนจะกระทบผิวดิน หากผิวกินดินไมมีสิ่งปกคลุม เนื้อดินจะถูกแรงตกกระทบของ

ฝนตกกระจายออกจากดิน ปริมาณของฝนที่ตกลงมามีมากขึ้น เมื่อรวมกันเขาสวนหนึ่งไหลซึมลงดินตามชอง
รูพรุนและถูกดูดซับอยูโดยรอบอนุภาคของเม็ดดิน อีกสวนหนึ่งไหลซึมตอลงสูใตดิน ชะลางเอาแรธาตุตางๆ

และอินทรียวัตถุลงไปสะสมอยูในดินชั้นลาง บางสวนอาจซึมลงสูระดับน้ําใตดิน (Ground-water level) เกิน

กวาระดับรากพืชจะดูดขึ้นมาใชประโยชนได เรียกวาการชะลางธาตุอาหารในดิน (Leaching) นับวาเปนการ
สูญเสียธาตุอาหารตามธรรมชาติวิธีหนึ่ง น้ําฝนสวนอื่นๆ ที่เหลือซึ่งเปนสวนเกินที่ดินจะดูดซับไวได และไม

สามารถที่จะไหลซึมผานดินตอไปไดอีก ก็จะไหลผานทวมผิวดิน กลายเปนน้ําไหลบา (Run off water) พัด

พาเอาเนื้อดิน และธาตุอาหารบนผิวดินไปกับน้ํา จากที่สูงลงสูที่ต่ํา ออกแมน้ําลําธาร ซึ่งเปนการสูญเสียดิน
และธาตุอาหารตามธรรมชาติอีกวิธีหนึ่ง เรียกกวาการชะลางพังทลายของดิน (Soil erosion) ทําใหคุณสมบัติ

ของดินบริเวณนั้นๆ เปลี่ยนไปจากเดิมในลักษณะเสื่อมโทรมลง

7.5. ความสัมพันธระหวางน้ํากับพืช (Water and plant relationship)
น้ําในดินหรือความชื้นที่พืชดูดไปใชได (Available moisture) เปนน้ําดูดซึม (Capillary water)

ตั้งแตระดับความชื้นชลประทาน (Field capacity) คือความชื้นในดินหลังจากน้ําอิสระถูก ระบายออกไปแลว

จนถึงความชื้นที่จุดเหี่ยวถาวร (Permanent wilting point) คือความชื้นในดินที่มีนอยจนกระทั่งพืชไมสามารถ

ดูดมาใชทดแทนการคายน้ําจนพืชเหี่ยวเฉาอยางถาวร
น้ําเปนปจจัยสําคัญ และเปนวัตถุดิบที่พืชดึงดูดเอาจากดินแลวนําไปใชประโยชนในกระบวนการ

ปรุงอาหาร หรือสังเคราะหแสง เพื่อเสริมสรางการเจริญเติบโต แตกกิ่งกานสาขา ผลิดอกออกผลและเมล็ด

น้ํายังเปนสวนประกอบอันสําคัญภายในเซลลของพืช ซึ่งทําหนาที่ชวยควบคุมอุณหภูมิภายในตนพืช
และอุณหภูมิของอากาศที่อยูภายนอก ชวยรักษารูปทรงเนื้อเยื่อตางๆ ของพืชใหคงตัวไมเหี่ยวเฉา อีกทั้งเปน

ตัวทําละลายแรธาตุตางๆ ในดินใหอยูในรูปสารละลายที่พืชสามารถดูดไปใชประโยชน