Page 53 - หลักการจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำในเขตพัฒนาที่ดิน

48

7. ความสัมพันธของดิน-น้ําและพืช

7.1. ธรรมชาติของทรัพยากรดินและน้ํา

ดิน คือเทหวัตถุธรรมชาติที่ปกคลุมผิวโลกอยูบางๆเกิดขึ้นจากการแปรสภาพหรือผุพังของ หินและ

แร ผสมรวมกับอินทรียวัตถุ สวนประกอบของดินแบงตามความสําคัญที่เกี่ยวของกับการเจริญเติบโตของพืช

ไดเปน 4 สวนคือ
7.1.1. อนินทรียวัตถุ เปนองคประกอบสวนใหญของดิน เกิดจากการสลายตัวของหินและแรตางๆ

ออกเปนชิ้นเล็กๆที่มีขนาดตางๆกัน

7.1.2. อินทรียวัตถุ ดินประกอบดวยเศษซากพืชซากสัตวที่เนาเปอยแลวและถูกยอย สลายรวมทั้ง
สารที่ไดจากการสังเคราะหของจุลินทรียดิน สารตางๆ เหลานี้รวมเรียกวา ฮิวมัส ซึ่งเปนสารแขวนลอยสีดํา

หรือน้ําตาล มีคุณสมบัติในการดูดยึดน้ําและธาตุอาหารพืชไดมากเมื่อเปรียบเทียบกับสารอนินทรีย ทําใหดิน

รวนโปรง มีการระบายน้ําและอากาศดี เปนแหลงธาตุอาหารพืชหลายชนิด เชนไนโตรเจน ฟอสฟอรัส เปน
ตน

7.1.3. น้ํา เปนองคประกอบสําคัญของพืชและสัตว น้ําในดินนอกจากจะเปนแหลงที่รากพืช ดูด

ขึ้นมาหลอเลี้ยงตนพืชแลว ยังชวยในการละลายธาตุอาหารในดินใหอยูในสภาพที่พืชสามารถนําไปใชได น้ํา

ในดินจะอยูในชองวางระหวางเม็ดดิน น้ําประกอบดวยธาตุไฮโดรเจน 2 อะตอมและออกซิเจน 1 อะตอม น้ํา
เปนสารกอกําเนิดสิ่งมีชีวิต และน้ํากับชีวิตเปนสิ่งที่แยกออกจากกันไมได เกษตรกรกับน้ําก็ตองควบคูกัน

เพราะถาไมมีน้ําก็ทําเกษตรกรรมไมได

7.1.4. อากาศ ชองวางระหวางเม็ดดินที่ไมมีน้ําอยูจะเปนที่อยูของอากาศ รากพืชใชออกซิเจน ใน

การหายใจเพื่อใหไดมาซึ่งพลังงานที่ใชในการดูดน้ําและธาตุอาหาร โดยทั่วไปแลวอากาศในดินมีออกซิเจน
นอยกวาอากาศบนดิน ดังนั้น การถายเทอากาศในดินจึงมีความจําเปน ดินที่มีการถายเทอากาศนอยจะมีปริมา

คารบอนไดออกไซดสูง ถามีปริมาณคารบอนไดออกไซดสูงถึงรอยละ 10 จะทําใหการทํางานของรากถูก

จํากัด นอกจากนี้ ออกซิเจนในดินยังมีความสําคัญตอการเจริญเติบโตของจุลินทรียดินอีกดวย
น้ําเปนของเหลวเกิดจากการรวมตัวกันของกาซไฮโดรเจนและกาซออกซิเจนในภาวะที่เหมาะสม

หรือความหมายในลักษณะเปนทรัพยากรธรรมชาติ หมายถึงสิ่งที่นํามาใชอุปโภค บริโภค ชําระลางรางกาย

ใชในการเพาะปลูก การเกษตรกรรม อุตสาหกรรม การคมนาคมทางน้ํา การผลิตพลังงาน ทรัพยากรน้ํายังเปน
ทรัพยากรประเภทหนึ่งที่สามารถเกิดขึ้นทดแทนอยูตลอดเวลาเปนวัฎจักร

ดินและน้ําเปนปจจัยที่สําคัญมากทางการเกษตร รวมทั้งเปนพื้นฐานของการพัฒนาประเทศ เพราะ

เปนแหลงผลิตอาหารเลี้ยงประชากรและสงเปนสินคาเกษตรไปขายตางประเทศนํารายไดเขาประเทศเปน

จํานวนมากทุกป น้ําเปนสารประกอบที่พบทั่วไปในโลกและมีความจําเปน อยางมากตอทุกๆ ชีวิต ปริมาณน้ํา
สวนใหญในโลกของเราเปนน้ําเค็มในมหาสมุทรและทะเล ประมาณ 97.30 เปอรเซ็นต เปนน้ําจืดเพียง 2.67