Page 126 - หลักการจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำในเขตพัฒนาที่ดิน

121

พืชปุยสด (Green-manure crop) คือ พืชชนิดใดชนิดหนึ่งที่ปลูกลงดินแลวไถกลบในขณะที่ยังมี

ชีวิตอยู เพื่อการบํารุงดิน สวนมากพืชปุยสดมักจะเปนพืชที่สลายตัวแลวใหไนโตรเจนแกดินในปริมาณมาก
ไดแก พืชตระกูลถั่วชนิดตางๆ

สวนคําวา ปุยพืชสด (Green manure) หมายถึง ปุยอินทรียชนิดหนึ่งซึ่งไดจากการสลายตัวของตน

พืชที่ถูกไถกลบหรือสับกลบลงดินในขณะที่พืชยังเขียวสดอยู ทิ้งไว 15-45 วัน ฉะนั้นจึงอาจกลาวไดวา “ปุย
พืชสด” มาจาก “พืชปุยสด” หรือ เมื่อไถกลบ “ปุยพืชสด” แลวจะได “พืชปุยสด” อยูในดิน ปุยพืชสดนั้น

ในทางปฏิบัติไมอาจนํามายัดเปนกอนหรือเปนแทง และทําเปนกองใหเห็นอยางเดนชัดเหมือนปุยหมักและ

ปุยเคมี เพราะเมื่อไถกลบลงดินแลวก็จะสลายตัวเปนอินทรียวัตถุและธาตุไนโตรเจน ซึ่งอาจแสดงใหเห็นได

เฉพาะชนิดพืช และวิธีการไถกลบเทานั้น
การปลูกพืชปุยสดหรือการทําปุยสด มีวัตถุประสงคหลักเพื่อบํารุงความอุดมสมบูรณของดินและ

พักดินไวชั่วระยะเวลาหนึ่ง เปนการปองกันไมใหดินเกิดการเสื่อมโทรมเร็วเกินไป อีกทั้งชวยอนุรักษดินและ

น้ําไดดวย ขณะที่พืชปุยสดกําลังเจริญเติบโตจะทําหนาที่ในการคลุมดินไมใหดินไดรับอันตรายจาก

แสงอาทิตยและเม็ดฝนที่ตกกระทบผิวดิน ภายหลังการไถพรวนกลบตนพืชแลว สวนหนึ่งของเศษพืชที่
ตกคางอยูบนผิวดินทําหนาที่เปนสิ่งคลุมดินปองกันการระเหยน้ําจากผิวดิน (Evaporation) ไดจํานวนหนึ่ง

ขณะเดียวกันสวนของเศษพืชที่อยูในดินเมื่อสลายตัว กลายเปนอินทรียวัตถุ ชวยใหสภาพทางกายภาพของดิน

โดยเฉพาะการอุมน้ํา (Water holding) การไหลซึมของน้ําผานผิวดิน (Infiltration) และการระบายน้ําลงสูสวน
ลึกของดิน (Percolation) ดีขึ้น นอกจากนี้ ยังทําใหสภาพทางเคมีของดิน ไดรับธาตุอาหารเพิ่มมากขึ้น อาทิ ไร

โตรเจน ฟอสฟอรัส โปแทสเซียม แคลเซียม และซัลเฟอร ที่สําคัญที่สุดชวยเพิ่มความสามารถในการดูดซับ

ธาตุอาหาร หรือซี.อี.ซี (Cation Exchange Capacity = C.E.C) ของดินสูงขึ้น ทําใหการปลูกพืชในดินที่มี
ปริมาณอินทรียวัตถุต่ํา มีผลตอบสนองตอการใชปุยเคมีมากยิ่งขึ้น

ชนิดของปุยสด พืชชนิดตางๆ ที่ใชปลูกเปนปุยพืชสด จําแนกออกไดเปน 3 จําพวกคือ

(1) พืชตระกูลถั่ว เปนพืชที่ใชปลูกเปนปุยสดที่ดีที่สุด เหมาะสมกวาพืชจําพวกอื่นๆ ทั้งนี้เพรามี
คุณสมบัติดีเดนหลายประการ ปลูกงาย โตเร็ว ลําตนมีใบจํานวนมาก เมล็ดพันธุหาไดงาย สับกลบแลวเนา

เปอยสลายตัวเร็ว ที่สําคัญที่สุดมีรากและลําตนที่สามารถตรึงไนโตรเจนจากอากาศ โดยจุลินทรียที่อาศัยอยู

ในปมของรากและลําตนพืชตระกูลถั่ว จึงชวยเพิ่มธาตุอาหารใหแกดินเปนอยางดี ชนิดพืชตระกูลถั่วที่สําคัญ

สามารถจําแนกออกเปนพวกยอยๆ ตามความเหมาะสมในการใชเปนปุยพืชสด ดังนี้
1) พืชตระกูลถั่วเปนปุยพืชสดไดเร็ว ถั่วพวกนี้เมื่อสับไถกลบลงดินแลวจะเนาเปอยผุพัง

กลายเปนปุยไดรวดเร็ว เพราะมีใบมาก ลําตนออน สวนใหญเปนพืชลมลุก ไดแก ปอเทือง โสน ถั่วพราและ

ถั่วแปบ เปนตน
2) พืชตระกูลถั่วที่ใชเปนอาหาร ถั่วพวกนี้ฝกออนและเมล็ดใชเปนอาหารของมนุษย ใบเปน

อาหารของสัตวเลี้ยง ภายหลังการเก็บเกี่ยวเอาฝกและเมล็ดออกไปแลว สามารถไถกลบลงดินเปนปุยพืชสด