Page 12 - ผลของปุ๋ยชีวภาพ (พด.12) ร่วมกับมูลไก่ต่อผลผลิตและคุณภาพแตงโมหลังนาข้าว Effect of Bio-Fertilizer (LDD.12) and chicken manure to yield and quality of watermelon planted after rice.

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

ต่อเฮกตาร์ จะเกิดผลชัดเจนต่อการปลูกพืชผักในรอบการผลิตที่ 4 เป็นต้นไป และความเป็นประโยชน์ของธาตุอาหาร
ในดินจะเกิดผลดีต่อพืชอายุยาว (พืชผักกินผล) มากกว่าพืชอายุสั้น (ผักกินใบ) นอกจากนี้แล้วการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ ช่วย

ให้พืชตอบสนองได้ดี ไม่ค่อยเกิดการเป็นพิษต่อพืช และเป็นวัสดุที่สามารถแลกเปลี่ยนประจุบวก (CEC) ได้ค่อนข้าง
สูง ช่วยให้ปุ๋ยเคมีที่อยู่ในรูปประจุบวกบางชนิดถูกดูดยึด ไม่ให้สูญเสียไป และพืชสามารถน าไปใช้ประโยชน์ได้ ซึ่ง
เป็นการเพิ่มประสิทธิภาพของปุ๋ยเคมี และความเป็นประโยชน์ของธาตุอาหารมากขึ้น รวมทั้งอ านวยประโยชน์และ
ส่งเสริมการเจริญเติบโตของพืชให้ดีขึ้น (คณาจารย์ภาควิชาปฐพีวิทยา, 2544 ; ส านักเทคโนโลยีชีวภาพทางดิน,
2551) ซึ่งสอดคล้อง วรรณา และ ศิวพร (2555) พบว่า การใช้ปุ๋ยชีวภาพ อัตรา 600 กิโลกรัมต่อไร่ ให้ผลผลิตรวม
ของถั่วฝักยาวมากที่สุด ในขณะที่ นุกูล และ อภิพรรณ (2546) พบว่า การใช้ปุ๋ยชีวภาพ (Biophoska) และปุ๋ยเคมี
ทริปเปิลฟอสเฟต ท าให้ผลผลิตถั่วเหลืองเพิ่มขึ้น ในท านองเดียวกับงานวิจัยของ ธนพร และ อานุภาพ (2549) พบว่า
การใช้ปุ๋ยชีวภาพ 560 มิลลิลิตรต่อไร่ ร่วมกับปุ๋ยเคมี 75 กิโลกรัมต่อไร่ ส่งผลให้กระเจี๊ยวเขียวพันธุ์จูบิลี่ 047 มี
จ านวนดอกต่อต้นมากที่สุด นอกจากนี้ วรารัตน์ (2555) พบว่า การใส่ปุ๋ยชีวภาพ (ขยายเชื้อ พด.12) อัตรา 300
กิโลกรัมต่อไร่ ร่วมกับปุ๋ยเคมี สูตร 15-15-15 อัตรา 25 กิโลกรัมต่อไร่ และปุ๋ยเคมี สูตร 46-0-0 อัตรา 5.5 กิโลกรัม

ต่อไร่ ข้าวโพดหวานมีการเจริญเติบโตและผลผลิตเฉลี่ยสูงสุด คือ 3,209 กิโลกรัมต่อไร่ และให้ผลตอบแทนทาง
เศรษฐกิจมากที่สุด คือ ได้ก าไรสุทธิ 20,884 บาทต่อไร่ ส่วน พิสมัย และ เพชรราช (2556) พบว่า การใช้ปุ๋ยชีวภาพ
อัตรา 300 กิโลกรัมต่อไร่ ร่วมกับปุ๋ยเคมี ¾ ของอัตราแนะน า ให้ผล ผลิตถั่วเหลืองฝักสดเฉลี่ย 2 ปีสูงสุด คือ 1,340
กิโลกรัมต่อไร่

4. ปุ๋ยคอกและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง
ปุ๋ยคอก หมายถึง มูลซึ่งสัตว์ขับถ่ายและสะสมอยู่ตามพื้นคอก ตลอดจนมูลและน้ าล้างคอกที่รวมอยู่ในสระเก็บ
น้ าทิ้ง มูลสัตว์ที่รวบรวมได้มากพอที่จะใช้เป็นปุ๋ย ได้แก่ มูลโค กระบือ สุกร และสัตว์ปีก ในมูลสัตว์ดังกล่าวมีฟาง
วัสดุรองคอก เศษพืช เศษอาหารและปัสสาวะรวมกัน (ยงยุทธ และคณะ, 2554) ปุ๋ยคอกส่วนใหญ่ใช้ในการปรับปรุง
สมบัติทางกายภาพของดิน ท าให้ดินมีปริมาณอินทรียวัตถุเพิ่มขึ้น ดินร่วนซุย ระบายน้ า และถ่ายเทอากาศได้ดี ราก
พืชจึงดูดซับธาตุอาหารได้ง่าย ช่วยให้ปุ๋ยเคมีเป็นประโยชน์มากขึ้น (คณาจารย์ภาควิชาปฐพีวิทยา, 2544 ; ทัศนีย์

และ ประทีป, 2550) ซึ่งสอดคล้องกับงานทดลองของ นวลปรางค์ และคณะ (2549) พบว่า การใส่ปุ๋ยอินทรีย์ในอัตรา
สูง จะท าให้ขนาดของผลฝรั่งใหญ่ขึ้นและมีความหวานมากขึ้น อีกทั้งยังมีผลต่อโครงสร้างของดิน ท าให้ดินมีสมบัติ
ทางเคมีดีขึ้น และพบว่า การใส่ปุ๋ยเคมี สูตร 15-15-15 อัตรา 20 กรัมต่อต้น ทุกๆ 20 วัน ท าให้ฝรั่งมีขนาดผลใหญ่
ที่สุด (8.65 เซนติเมตร) และมีความหวานมากที่สุด (8.89 องศาบริกซ์) นอกจากนี้ รติกร (2551) พบว่า ใส่ปุ๋ยคอก
อัตรา 2 ตันต่อไร่ เพื่อผลิตถั่วเหลืองฝักสดปลอดสารพิษ ให้ผลตอบแทนทางเศรษฐกิจสูงสุด คือ 4,010.66 บาทต่อไร่
แต่อย่างไร การใช้ปุ๋ยอัตราที่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตเป็นสิ่งที่ควรค านึงถึงไม่ว่าจะเป็นปุ๋ยอินทรีย์หรือปุ๋ยเคมีหรือ
การใช้ปุ๋ยทั้งสองชนิดร่วมกัน สอดคล้องกับงานวิจัยของ Kernoon และ Prasittikhet (2006) พบว่า การใช้มูลโค

9.375 ตันต่อเฮกตาร์ ได้รับผลตอบแทนทางเศรษฐกิจใกล้เคียงกับการใช้ปุ๋ยเคมีตามอัตราแนะน า (ปุ๋ยไนโตรเจน
ฟอสฟอรัส และโพแทสเซียม เท่ากับ 150, 75 และ 150 กิโลกรัมของไนโตรเจน ฟอสฟอรัส และโพแทสเซียมต่อ
เฮกตาร์ตามล าดับ) อย่างไรก็ตาม การใส่ปุ๋ยคอกร่วมกับปุ๋ยเคมี ย่อมท าให้ผลผลิตของพืชที่ได้รับสูงกว่าการใส่ปุ๋ยเคมี
เพียงอย่างเดียว (คณาจารย์ภาควิชาปฐพีวิทยา, 2544) ซึ่งสอดคล้องกับงานวิจัยของ ด ารงค์ (2551) พบว่า การใช้ปุ๋ย
คอกร่วมกับปุ๋ยเคมีและปุ๋ยเกล็ดเป็นอาหารเสริมทางใบ ให้ผลผลิตสูงสุด 3,753.60 กิโลกรัมต่อไร่ เมื่อเทียบกับการใช้
ปุ๋ยเคมีร่วมกับปุ๋ยเกล็ด โดยท าให้มีรายได้เพิ่มขึ้น 10,880.30 บาทต่อไร่ หรือร้อยละ 42.75 และมีข้อเสนอแนะว่า
การปลูกแตงโม ควรใช้ปุ๋ยคอกร่วมกับปุ๋ยเคมี เพราะปุ๋ยหมัก หาได้ยาก มีราคาสูงกว่าปุ๋ยคอก และเมื่อใช้ปุ๋ยหมัก
ปริมาณมาก จะท าให้มีต้นทุนการผลิตสูงกว่าการใช้ปุ๋ยเคมีหรือปุ๋ยคอกร่วมกับปุ๋ยเคมี ในท านองเดียวกัน อาทิตย์
และคณะ (2538) พบว่า การใช้ปุ๋ยคอก อัตรา 2 ตันต่อไร่เพียงอย่างเดียวให้ปริมาณธาตุอาหารน้อย ท าให้ไม่เพียงพอ
ต่อความต้องการของแตงโม โดยเฉพาะพื้นที่ปลูกที่เป็นดินทราย ซึ่งเป็นดินที่มีความอุดมสมบูรณ์ต่ า แต่เมื่อใช้ปุ๋ยคอก

อัตรา 2 ตันต่อไร่ ร่วมกับปุ๋ยเคมี สูตร 15-15-15 อัตรา 30 กิโลกรัมต่อไร่ ส่งผลให้แตงโมมีการเจริญเติบโตดีและ
ให้ผลผลิตแตงโมสูงสุด 3,104 กิโลกรัมต่อไร่ เช่นเดียวกัน ปริญญาวดี และคณะ (2552) พบว่า อัตราส่วนปุ๋ยคอก