Page 7 - ผลของปุ๋ยชีวภาพ (พด.12) ร่วมกับมูลไก่ต่อผลผลิตและคุณภาพแตงโมหลังนาข้าว Effect of Bio-Fertilizer (LDD.12) and chicken manure to yield and quality of watermelon planted after rice.

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

ทะเบียนวิจัยเลขที่ 62 63 13 12 30000 016 102 02 11

ชื่อโครงการวิจัย (ภาษาไทย) ผลของปุ๋ยชีวภาพ (พด.12) ร่วมกับมูลไก่ต่อผลผลิตและคุณภาพ
แตงโมหลังนาข้าว
(ภาษาอังกฤษ) Effect of Bio-Fertilizer (LDD.12) and chicken manure

to yield and quality of watermelon planted after rice.
กลุ่มชุดดินที่ จักราช (Chakkarat Series : Ckr)

ผู้ด าเนินการ นางสาววรรณา สุวรรณวิจิตร Miss Wanna Suwannawijit
ผู้ร่วมด าเนินการ นางสาวกัญญาพร สังข์แก้ว Miss Kanyaporn Sungkaew

นางพัชนี เค้ายา Mrs. Putchanee Kaoya

นางยุพาพร กิ่งโสดา Mrs. Yupaporn Kingsoda

บทคัดย่อภาษาไทย (Abstract-Thai)

ผลของปุ๋ยชีวภาพ (พด.12) ร่วมกับมูลไก่ต่อผลผลิตและคุณภาพแตงโมหลังนาข้าว ด าเนินการ ณ บ้านเอ้
ต าบลก่อเอ้ อ าเภอเขื่องใน จังหวัดอุบลราชธานี ระยะเวลาด าเนินการวิจัยตั้งแต่เดือนตุลาคม 2561 ถึงเดือนกันยายน
2563 มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาอัตราปุ๋ยชีวภาพขยายเชื้อจุลินทรีย์ที่ตรึงไนโตรเจน จุลินทรีย์ละลายฟอสฟอรัส และ
โพแทสเซียมร่วมกับมูลไก่ที่เหมาะสมต่อปริมาณและคุณภาพความหวานของแตงโมหลังนาข้าว รวมทั้งผลตอบแทน

ทางเศรษฐกิจ และการเปลี่ยนแปลงสมบัติทางเคมีของดิน ภายหลังการใช้ปุ๋ยชีวภาพขยายเชื้อจุลินทรีย์ที่ตรึง
ไนโตรเจน จุลินทรีย์ละลายฟอสฟอรัสและโพแทสเซียมร่วมกับมูลไก่ วางแผนการทดลองแบบ Randomize
Complete Block Design จ านวน 6 ต ารับ 4 ซ้ า รวม 24 แปลงย่อย ประกอบด้วย ต ารับที่มีการใช้ปุ๋ยชีวภาพ (พด.
12) และปุ๋ยคอก (มูลไก่) ในอัตราต่างๆ กัน เปรียบเทียบกับแปลงควบคุม (ไม่ใส่ปุ๋ยชีวภาพ พด.12 และมูลไก่)
จากผลการวิจัย พบว่า การเปลี่ยนแปลงสมบัติทางเคมีของดิน ได้แก่ ความเป็นกรดเป็นด่างของดินหลังการ
ทดลองปีที่ 1 (pH 5.75-5.95) ไม่ต่างกัน โดยมีค่าสูงขึ้นจากดินก่อนการทดลอง (pH 4.9) แต่ดินหลังการทดลองปีที่
2 (2563) มีค่าแตกต่างกัน อยู่ในช่วง 6.35-6.70 ค่าการน าไฟฟ้าของดินหลังการทดลองทั้ง 2 ปี (EC = 0.018-0.043
เดซิซีเมนต์ต่อเมตร) ปี มีค่าลดจากดินก่อนการทดลอง (EC=0.06 เดซิซีเมนต์ต่อเมตร) ส าหรับปริมาณอินทรียวัตถุใน
ดินก่อนและหลังการทดลองทั้ง 2 ปี ไม่แตกต่างกัน ซึ่งมีค่าต่ ามากถึงค่อนข้างต่ า (0.46-1.04 เปอร์เซ็นต์)

ปริมาณฟอสฟอรัสและโพแทสเซียมที่เป็นประโยชน์ในดินหลังการทดลองมีค่าสูงขึ้นจากดินก่อนการทดลอง
โดยฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ในดินหลังการทดลองมีค่าค่อนข้างสูงถึงสูงมาก อยู่ในช่วง 19-59 และ 67-109
มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม ในปีที่ 1 และปีที่ 2 ตามล าดับ ส่วนโพแทสเซียมที่เป็นประโยชน์ในดินหลังการทดลองมีค่าต่ า
มากถึงต่ า (อยู่ในช่วง 11-48 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม) และมีค่าต่ าถึงปานกลาง (43-77 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม) ในปีที่ 1
และปีที่ 2 ตามล าดับ
การใส่ปุ๋ยชีวภาพ (พด.12) อัตรา 1.2 ตันต่อไร่ ร่วมกับมูลไก่ อัตรา 1.2 ตันต่อไร่ (ต ารับ 6) ท าให้ผลผลิต
แตงโมในปีที่ 1 (2562) ให้ผลผลิตสูงสุด เท่ากับ 3.26 ตันต่อไร่ และให้จ านวนผลมากที่สุด เท่ากับ 1,830 ผลต่อไร่
(ตารางที่ 6) ส่วนผลผลิตและจ านวนผลแตงโมในปีที่ 2 (2563) มีค่าไม่แตกต่างกัน ส าหรับคุณภาพความหวานของ

แตงโมในปีที่ 1 (2562) และปีที่ 2 (2563) มีค่าไม่แตกต่างกันกัน โดยมีความหวานอยู่ในช่วง 8.50-9.28 และ 7.43-
9.20 เปอร์เซ็นต์บริกซ์ ในปีที่ 1 (2562) และปีที่ 2 (2563) ตามล าดับ
แต่อย่างไรก็ตาม การใช้ปุ๋ยชีวภาพ (พด.12) อัตรา 0.9 ตันต่อไร่ ร่วมกับมูลไก่ อัตรา 1.5 ตันต่อไร่ (ต ารับที่ 5)
ให้ผลตอบแทนเหนือต้นทุนเงินสดสุทธิทั้ง 2 ปี (ปี 2562-2563) สูงสุด เท่ากับ 18,392 บาทต่อไร่ เมื่อเทียบกับแปลง
ควบคุมที่ไม่ใส่ปุ๋ยชีวภาพและมูลไก่ (ต ารับที่ 1) ซึ่งให้ผลตอบแทนเหนือต้นทุนเงินสดสุทธิทั้ง 2 ปี (ปี 2562-2563)
เท่ากับ 3,172 บาทต่อไร่ ดังนั้นต ารับที่ 5 : ปุ๋ยชีวภาพ (พด.12) อัตรา 0.9 ตันต่อไร่ ร่วมกับมูลไก่ อัตรา 1.5 ตันต่อไร
จึงเป็นอัตราแนะน าที่เหมาะสมส าหรับการปลูกแตงโมหลังนาข้าว ในพื้นที่นาที่มีลักษณะเนื้อดินร่วนปนทราย