Page 25 - การปรับปรุงบำรุงดินนาข้าวในศูนย์ถ่ายทอดเทคโนโลยีการพัฒนาที่ดิน ตำบลหนองกรด อำเภอเมือง จังหวัดนครสวรรค์
P. 25
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
18
สูตร 21-0-0 อัตรา 20-30 กิโลกรัมต่อไร่ ที่ระยะก าเนิดช่อดอก หรือ 30 วันก่อนข้าวออกดอก ครั้งที่
3 ให้ปุ๋ยสูตร และอัตราเช่นเดียวกับครั้งที่ 2 ที่ระยะ 10-15 วันหลังระยะก าเนิดช่อดอก
นาหว่านน้ าตม ครั้งที่ 1 ให้ปุ๋ยสูตร 16-20-0 หรือ 18-22-0 หรือ 20-20-0 อัตรา 30
กิโลกรัมต่อไร่ ที่ระยะ 20-30 วันหลังข้าวงอก (หากเป็นดินร่วนเหนียวปนทรายควรใช้สูตร 16-16-8)
ครั้งที่ 2 และครั้งที่ 3 ให้ปุ๋ยสูตรและอัตราเช่นเดียวกับนาด า
การเก็บเกี่ยวควรเก็บเกี่ยวในระยะที่เหมาะสม ถ้าเก็บเกี่ยวเร็วเกินไปมีผลท าให้ เมล็ดข้าว
น้ าหนักเบา การสะสมแป้งไม่เต็มที่ คุณภาพสีต่ า เมล็ดยังเขียว อ่อน หักป่น ถ้าการเก็บเกี่ยวช้าเกินไป
ข้าวร่วงหล่นในนา เพราะข้าวแห้งกรอบ นก หนู และแมลง เข้าท าลายคุณภาพการสีไม่ดี เพราะเมล็ด
แตกร้าว เมล็ดงอกในนา การเก็บเกี่ยวระยะที่เหมาะสม (28-30 วันหลังวันออกดอก) จะท าให้ได้ข้าวที่
มีคุณภาพสีดี
วิธีการเก็บเกี่ยว การเก็บเกี่ยวสามารถท าได้โดย โดยใช้แรงงานคนซึ่งมีข้อจ ากัดคือช้า และ
ค่าจ้างแรงงานแพง และเก็บเกี่ยวโดยเครื่องเกี่ยวนวด วิธีนี้สามารถท างานได้รวดเร็ว แต่ข้อจ ากัดคือ
ผลผลิตข้าวมีความชื้นสูง (กรมการข้าว, 2559)
3.2 นวัตกรรมการปรับปรุงบ ารุงดินของกรมพัฒนาที่ดิน
การปรับปรุงบ ารุงดิน กรมพัฒนาที่ดิน (2558) ระบุถึงการปรับปรุงบ ารุงดิน คือ การฟื้นฟูดิน
ให้ดินมีความอุดมสมบูรณ์เหมาะในการปลูกพืชให้เจริญเติบโตและให้ผลผลิตอย่างยั่งยืน รวมถึงการ
พัฒนาดินที่ไม่เหมาะสมต่อการเพาะปลูก ให้สามารถท าการเพาะปลูกพืชให้เจริญเติบโตและให้ผลผลิต
ได้ตามปกติ การปรับปรุงบ ารุงดินมีทั้ง ทางด้านเคมี และทางด้านกายภาพ ซึ่งการปรับปรุงดินมีหลาย
วิธีเช่น การใช้ปุ๋ยเคมี การใช้ปุ๋ยอินทรีย์และหรือปุ๋ยชีวภาพ การใช้วัสดุปรับปรุงดิน และอาจใช้วิธี
ผสมผสาน ซึ่งเราสามารถใช้ได้ตามความเหมาะทางเศรษฐกิจ และภูมิสังคมแต่ละพื้นที่ การปรับปรุง
บ ารุงดินทางด้านกายภาพเป็นการปรับโครงสร้างดินให้เอื้ออ านวยต่อการเจริญเติบโตของรากพืช ท า
ให้มีช่องว่างในดินส าหรับการระบายน้ าและถ่ายเทอากาศได้ โดยทั่วไปอาศัยการไถพรวนดิน แต่หาก
ต้องการให้ดินมีโครงสร้างที่ดีต่อการเจริญเติบโตของพืชอย่างยั่งยืนจ าเป็นต้องอาศัยอินทรียวัตถุในดิน
ในการสร้างเม็ดดินจนประกอบเป็นโครงสร้างดิน ดั้งนั้นการปรับปรุงบ ารุงดินทางด้านกายภาพนั้น
จ าเป็นเพิ่มอินทรียวัตถุ ซึ่งการเพิ่มอินทรียวัตถุท าได้หลายวิธี เช่นการใช้ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอกและปุ๋ยพืช
สด เป็นต้น
อินทรียวัตถุ หมายถึง สิ่งที่ได้จากการย่อยสลายตัวของสารอินทรีย์ซึ่งอยู่ในหลายขั้นตอน คือ
ตั้งแต่อยู่ในรูปเดิม หรือ เปลี่ยนแปลงแต่ยังรูปเดิม จนถึงเปลี่ยนแปลงรูปจากรูปเดิมโดยสมบูรณ์ กล่าว
ง่าย ๆ อินทรียวัตถุคือสิ่งที่ได้จากการย่อยสลายตัวของซากพืช ซากสัตว์ รวมถึงสิ่งขับถ่ายของมนุษย์
และสัตว์ ขยะต่างๆไปจนถึงเซลของจุลินทรีย์ที่ตายแล้ว อินทรียวัตถุเมื่อย่อยสลายต่อไปขั้นสุดท้ายจะ
ได้สารฮิวมัส ฮิวมัสเป็นสารที่เสถียรมีพื้นที่ผิวสัมผัสสูงสามารถดูดซับน้ าได้ดีมีความสามารถในการ
แลกเปลี่ยนประจุบวกสูง (CEC) ไม่ว่าเป็นอินทรียวัตถุ หรือสารฮิวมัสต่างก็มีประโยชน์ต่อดินและพืช
ประโยชน์ของอินทรียวัตถุในดิน
1) ให้แร่ธาตุอาหารพืช โดยเฉพาะอาหารพืชหลักได้แก่ ไนโตรเจน ฟอสฟอรัส โพแทสเซียม
ธาตุอาหารรอง ได้แก่ ก ามะถัน และธาตุอาหารเสริมส่วนใหญ่ครบทุกตัว เพราะอินทรียวัตถุมีธาตุ
