Page 44 - การใช้เทคโนโลยีการพัฒนาที่ดินในการปลูกทุเรียนพันธุ์หมอนทองเพื่อพัฒนาเข้าสู่ระบบเกษตรอินทรีย์ ตำบลแหลมงอบ อำเภอแหลมงอบ จังหวัดตราด

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
30

ซังข้าวโพด ต้นและเปลือกถั่วชนิดต่างๆ เป็นต้น และวัสดุเหลือใช้จากโรงงานแปรรูปผลผลิตทาง
การเกษตร เช่น กากอ้อย ขี้ตะกรันหม้อกรอง ขุยมะพร้าว ขี้เลื่อย ทะลายปาล์ม เปลือกเมล็ดกาแฟ
เป็นต้น รวมทั้งวัชพืช เช่น ผักตบชวา ฯลฯ มูลสัตว์ ใช้เป็นแหล่งอาหารแก่จุลินทรีย์ในระยะเริ่มแรก
ของการหมักในขณะที่ชิ้นส่วนพืชยังไม่เน่าเปื่อย อีกทั้งในมูลสัตว์ยังมีจุลินทรีย์ที่เกี่ยวข้องกับการหมัก

ปุ๋ยอยู่เป็นจ่านวนมาก โดยเฉพาะในมูลสัตว์เคี้ยวเอื้อง ปุ๋ยไนโตรเจน จะเป็นธาตุอาหารไนโตรเจน
ให้แก่จุลินทรีย์ในระยะเริ่มแรกของการหมักซึ่งจะช่วยให้การย่อยสลายเศษพืชเกิดรวดเร็วขึ้นและท่าให้
การหมักเกิดขึ้นอย่างมีประสิทธิภาพ เช่น การใช้ปุ๋ยยูเรีย ปุ๋ยแอมโมเนียมซัลเฟต นอกจากเป็นแหล่ง
ของปุ๋ยเคมีไนโตรเจนแล้ว แหล่งไนโตรเจนในรูปของสารอินทรีย์ที่สามารถใช้แทนได้ เช่น เลือดแห้ง

หนังสัตว์บดละเอียด ขนไก่ป่น ซึ่งมีปริมาณไนโตรเจนระหว่าง 1-14 เปอร์เซ็นต์ กากถั่วเหลือง กากถั่ว
ลิสง มีไนโตรเจน 7-8 เปอร์เซ็นต์ เป็นต้น กระบวนการย่อยเศษพืชเกี่ยวข้องโดยตรงกับกิจกรรมของ
จุลินทรีย์ในการย่อยสลายสารอินทรีย์โมเลกุลใหญ่ให้มีขนาดเล็กลงจนกระทั่งเป็นก๊าซ
คาร์บอนไดออกไซด์ น้่า ความร้อน และสารประกอบฮิวมัส เมื่อกระบวนการย่อยสบายเสร็จสมบูรณ์

จะได้สารประกอบที่มีความคงทนที่เรียกว่า “ปุ๋ยหมัก” กระบวนการย่อยสลายในกองปุ๋ยแบ่งได้เป็น 3
ระยะ คือ ระยะอุณหภูมิปานกลาง (mesophilic phase) ช่วง 30-40 องศาเซลเซียส เกิดขึ้นในช่วง
แรกของการย่อยสลาย ระยะอุณหภูมิสูง (thermophilic phase) เกิดขึ้นในช่วงที่มีการย่อยสลาย

อย่างต่อเนื่องโดยอุณหภูมิจะเพิ่งสูงขึ้นถึง 45-60 องศาเซลเซียส หรือมากกว่านี้ เป็นช่วงที่เกิดการ
ย่อยสลายสูงสุดจนท่าให้เกิดความร้อนสะสมในกองปุ๋ยหมักและระยะอุณหภูมิลดลง (maturation
phase) เป็นช่วงที่อัตราการย่อยสลายลดลงจนกระทั่งอุณหภูมิในกองปุ๋ยหมักลดลง และลดลงอย่าง
ช้าๆ ช่วงนี้เป็นระยะที่ใกล้จะเสร็จสิ้นการย่อยสลายแล้ว
ส่วนผสมของวัสดุในการกองปุ๋ยหมัก 1 ตัน ประกอบด้วย เศษพืชแห้ง 1,0 0 0 กิโลกรัม มูล

สัตว์ 200 กิโลกรัม ปุ๋ยไนโตรเจน 2 กิโลกรัม และสารเร่งซุปเปอร์ พด.1 จ่านวน 1 ซอง
วิธีการกองปุ๋ยหมัก การกองปุ๋ยหมัก 1 ตัน จะมีขนาดความกว้าง 2 เมตร ยาว 3 เมตร สูง
1.5 เมตร การกองมี 2 วิธี ขึ้นอยู่กับชนิดของวัสดุ วัสดุที่มีขนาดเล็กให้คลุกเคล้าวัสดุให้เข้ากันแล้วจึง

กองเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ส่วนวัสดุที่มีชิ้นส่วนยาวให้กองเป็นชั้นๆ ประมาณ 3–4 ชั้น โดยเป็น
ส่วนผสมที่จะกองออกเป็น 3–4 ส่วน ตามจ่านวนชั้นที่จะกอง มีวิธีการกองดังนี้ ผสมสารเร่งซุปเปอร์
พด.1 ในน้่า 20 ลิตร นาน 10-15 นาที เพื่อกระตุ้นให้จุลินทรีย์ออกจากสภาพที่เป็นสปอร์ และพร้อม
ที่จะเกิดกิจกรรมจากย่อยสลาย ในการกองชั้นแรกให้น่าวัสดุที่แบ่งไว้ส่วนที่หนึ่งมากองเป็นชั้นมีขนาด

กว้าง 2 เมตร ยาว 3 เมตร สูง 30-40 เซนติเมตร ย่่าให้พอแน่นและรดน้่าให้ชุ่ม น่ามูลสัตว์โรยที่
ผิวหน้าเศษพืชให้ทั่ว โรยปุ๋ยไนโตรเจนให้ทับชั้นบนของมูลสัตว์ แล้วราดสารละลายสารเร่งให้ทั่ว โดย
แบ่งใส่เป็นชั้นๆหลังจากนั้นน่าเศษพืชมากองทับเพื่อน่าชั้นต่อไป ปฏิบัติเหมือนการกองชั้นแรก ท่า
เช่นนี้อีก 2-3 ชั้น ชั้นบนสุดของกองปุ๋ยควรปิดทับด้วยเศษพืชที่เหลืออยู่เพื่อป้องกันการสูญเสีย

ความชื้น
การปฏิบัติและการดูแลรักษากองปุ๋ยหมัก หลังจากกองปุ๋ยเสร็จเรียบร้อยแล้ว ให้ท่าการดูแล
รักษา โดยรดน้่ารักษาความชื้นในกองปุ๋ยให้ชุ่มอยู่เสมอ ความชื้นประมาณ 50-60 เปอร์เซ็นต์โดย
น้่าหนัก ในการกลับกองปุ๋ยหมัก ควรกลับกองปุ๋ยประมาณ 7-10 วันต่อครั้ง เพื่อเป็นการระบาย