Page 79 - การวิเคราะห์ปัจจัยทางกายภาพและคุณภาพที่ดินสำหรับการวางแผนการใช้ที่ดินระดับลุ่มน้ำในพื้นที่ลุ่มน้ำสาขาลำเชิงไกร

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
62

23) ที่ตั้ง (Location) : l
24) ความเสียหายจากการกัดกร่อน (Erosion hazard) : e
25) ความเสียหายจากการแตกท้าลาย (Degradation hazard) : d
3.4.5 การเลือกคุณภาพของที่ดินเพื่อใช้ในการประเมินความเหมาะสมของที่ดิน

เนื่องจากคุณภาพที่ดินมีทั้งหมด 25 ชนิด ประกอบด้วยคุณลักษณะที่ดินจ้านวนมากถ้า
จะน้าคุณภาพที่ดินทั้งหมดมาสู่ขบวนการประเมิน อาจท้าให้ผลที่ได้ไม่ตรงกับความจริง จึงมี
การก้าหนดเงื่อนไขในการคัดเลือกคุณภาพที่ดินว่าจะต้องมีครบอย่างน้อย 3 ประการดังนี้
1) จะต้องมีผลต่อพืชหรือประเภทการใช้ที่ดินนั้นๆ มี 3 ระดับดังนี้

(1) มาก (Large) : จะมีผลกระทบทันทีทันใด ตอบสนองโดยตรง
(2) ปานกลาง (Moderate ) : จะมีผลกระทบมากพอสังเกตได้
(3) น้อย (Slight or inapplicable) : มีผลกระทบน้อยมาก
2) ค่าวิกฤตต้องพบในพื้นที่ที่จะปลูกพืชนั้นๆ มี 3 ระดับดังนี้

(1) เกิดขึ้นบ่อยครั้ง (Frequent) ระดับที่กระทบกระเทือนต่อผลผลิตจะเกิดขึ้น
5เปอร์เซ็นต์ หรือสูงกว่าของพื้นที่
(2) เกิดขึ้นบ้าง (Infrequent) ระดับที่กระทบกระเทือนต่อผลผลิตจะเกิดขึ้น

น้อยกว่า 5 เปอร์เซ็นต์
(3) เกิดขึ้นน้อยมากหรือไม่เกิดขึ้นเลย (Rarely or never) ระดับความรุนแรง
ดังกล่าวจะเกิดขึ้นน้อยมากจนสามารถมองข้ามไปได้
3) การรวบรวมข้อมูลสามารถปฏิบัติได้ในแต่ละหัวข้อข้างต้นดังนี้
สามารถรวบรวมข้อมูลได้ (Obtainable) จากเอกสารหรือรายงานที่มีอยู่แล้วหรือ

ท้าการส้ารวจใหม่
3.4.6 คุณภาพที่ดินที่น้ามาประเมิน
จากเงื่อนไขการคัดเลือกคุณภาพที่ดิน ดังกล่าวในข้อ 3.3.1 และการล้าดับความส้าคัญ

ของคุณภาพที่ดิน พบว่า คุณภาพที่ดินที่สมควรน้ามาใช้ประเมินส้าหรับประเทศไทยมี 11 ชนิด
จากบัณฑิต และค้ารณ (2542) ซึ่งในกรณีลุ่มน้้าล้าเชิงไกร จะพิจารณาคุณภาพที่ดิน ดังต่อไปนี้
1) ความชุ่มชื้นที่เป็นประโยชน์ต่อพืช (Moisture availability)
คุณลักษณะที่ดินเป็นตัวแทน ได้แก่ ระยะเวลาการท่วมขังของน้้าในฤดูฝน

ปริมาณน้้าฝนเฉลี่ยในรอบปีหรือความต้องการน้้าในช่วงการเจริญเติบโตของพืช นอกจากนี้ควร
พิจารณาถึงการกระจายของน้้าฝนในแต่ละพื้นที่ และลักษณะของเนื้อดิน ซึ่งมีผลทางอ้อมในเรื่อง
ความจุในการอุ้มน้้าที่เป็นประโยชน์ต่อพืช
2) ความเป็นประโยชน์ของออกซิเจนต่อรากพืช (Oxygen availability)

คุณลักษณะที่ดินที่เป็นตัวแทน ได้แก่ สภาพการระบายน้้าของดิน ทั้งนี้เพราะพืช
โดยทั่วๆ ไป รากพืชต้องการออกชิเจนในขบวนการหายใจ ดังนั้นเมื่อพิจารณาถึงปัจจัยของดินที่มี
สภาพการระบายน้้าดี จะมีการถ่ายเทอากาศระหว่างเหนือผิวดินกับภายในดินได้ดี ส่วนในดินที่มี
สภาพการระบายน้้าเลว การถ่ายเทอากาศเป็นไปได้น้อย ท้าให้ปริมาณก๊าชออกชิเจนในดินที่ถูกราก

พืชดูดไปมีปริมาณลดลงในขณะที่ก๊าชคาร์บอนไดออกไซด์ในดินที่ได้จากขบวนการหายใจเพิ่มขึ้น ซึ่ง