Page 78 - การวิเคราะห์ปัจจัยทางกายภาพและคุณภาพที่ดินสำหรับการวางแผนการใช้ที่ดินระดับลุ่มน้ำในพื้นที่ลุ่มน้ำสาขาลำเชิงไกร

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
61

3.4.4 คุณภาพที่ดิน (Land Quality: LQ)
คุณภาพที่ดินคือ คุณสมบัติของที่ดินที่มีอิทธิพลต่อการเจริญเติบโตและผลผลิตของพืช
คุณภาพที่ดินอาจประกอบด้วยคุณลักษณะที่ดิน (Land characteristic) ตัวเดียวหรือหลายตัวก็ได้
เช่น ความเป็นประโยชน์ของออกชิเจนต่อรากพืช (Oxygen availability to roots) เป็นคุณภาพที่ดิน

ซึ่งมีผลมาจากคุณลักษณะของที่ดินหลายตัว เช่น ชั้นการระบายน้้าของดิน (Soil drainage class )
ความลึกของระดับน้้าใต้ดิน (depth of watertable) ระยะเวลาของน้้าท่วมขัง (period of waterlogging)
เป็นต้น จะเห็นว่าคุณภาพที่ดินนั้นในแต่ละสิ่งแวดล้อม คุณลักษณะที่ดินมีอิทธิพลต่อการเจริญเติบโต
ของพืช ความรุนแรงอาจไม่เท่ากันหรือคนละตัว การประเมินคุณภาพที่ดินจึงจ้าเป็นต้อง “ชั่งน้้าหนัก”

ว่าสถานการณ์ใดควรจะใช้คุณลักษณะที่ดินใดเป็นตัวน้า ซึ่งจะกล่าวในรายละเอียดต่อไปนี้ คุณภาพ
ที่ดินที่น้ามาประเมินส้าหรับการปลูกพืชในระบบของ FAO Framework ได้ก้าหนดไว้ทั้งหมด
25 ชนิด ส้าหรับประเทศไทยอาจน้ามาใช้เพียงไม่กี่ชนิดทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความพร้อมของข้อมูลความ
แตกต่างของภูมิภาค และระดับความรุนแรงของคุณลักษณะดินที่มีผลต่อผลผลิต ตลอดจนชนิดของพืช

และความต้องการใช้ประโยชน์ที่ดิน (Land-Use Requirements) คุณภาพที่ดินทั้ง 25 ชนิด
มีดังนี้ (บัณฑิต และค้ารณ, 2542)
1) ความเข้มของแสงอาทิตย์ (Radiation regime) : u

2) อุณหภูมิ (Temperature regime) : t
3) ความชุ่มชื้นที่เป็นประโยชน์ต่อพืช (Moisture availability) : m
4) ความเป็นประโยชน์ของออกชิเจนต่อรากพืช (Oxygen availability to root) : o
5) ความเป็นประโยชน์ของธาตุอาหาร (Nutrient availability) : s
6) ความจุในการดูดยึดธาตุอาหาร (Nutrient retention capacity) : n

7) สภาวะการหยั่งลึกของราก (Rooting conditions) : r
8) สภาวะที่มีผลต่อการงอกของเมล็ดพืช (Conditions affecting germination) : g
9) ความชื้นในอากาศที่มีผลต่อการเจริญเติบโต (Air humidity as affecting growth) : h

10) สภาวะการสุกแก่ (conditions for ripening) : i
11) ความเสียหายจากน้้าท่วม (Flood hazard) : f
12) ความเสียหายจากภูมิอากาศ (Climatic hazard) : c
13) การมีเกลือมากเกินไป (Excess of salts) : x

14) สารพิษ (Soil toxicities) : z
15) โรคและศัตรูพืช (Pasts and diseases) : p
16) สภาวะการเขตกรรม (Soil workability) : k
17) ศักยภาพการใช้เครื่องจักร (Potential for mechanization) : w

18) สภาวะส้าหรับการเตรียมดิน (Conditions for land preparation) : v
19) สภาวะส้าหรับการกักเก็บและแปรรูป (Conditions for storage and processing) : q
20) สภาวะที่มีผลต่อเวลาให้ผลผลิต (Conditions affecting timtng of production) : y
21) การเข้าถึงพื้นที่ (Access within the production unit) : a

22) ขนาดของหน่วยศักยภาพการจัดการ (Size of potential management units) : b