Page 41 - การศึกษาวิเคราะห์พื้นที่น้ำท่วมซ้ำซากภาคใต้

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

35

3.6.6 พื นที่รำบน ้ำท่วมถึง เป็นที่รำบริมแม่น ้ำหรือล้ำธำร ประกอบด้วยสันดินริมน ้ำและที่ลุ่ม
หลังสันดิน (blackswamp) ซึ่งหน้ำฝนหรือหน้ำน ้ำมักมีน ้ำท่วม (คณำจำรย์ภำควิชำปฐพีวิทยำ, 2551)
เมื่อมีปริมำณน ้ำมำกกว่ำปกติ โดยน ้ำจะล้นตลิ่งออกมำครอบคลุมพื นที่รำบส่วนใหญ่ถึงเชิงเขำ มักมีกำร

ท่วมเกิดขึ นซ ้ำแล้วซ ้ำอีกในอดีต อย่ำงไรก็ตำมพื นที่นี จะมีควำมอุดมสมบูรณ์ค่อนข้ำงสูง บริเวณพื นที่
รำบลุ่มนี ถูกใช้ประโยชน์ในกำรท้ำนำส่วนใหญ่และได้ผลดีที่รำบน ้ำท่วมถึงหลำยแห่งอยู่ ในบริเวณ
ที่ลุ่มชำยฝั่งทะเลติดกับดินดอนสำมเหลี่ยมปำกแม่น ้ำ และอีกหลำยแห่งอยู่ในบริเวณแม่น ้ำสำยใหญ่ๆ
ที่มีที่รำบน ้ำท่วมถึงเป็นบริเวณกว้ำงใหญ่ ประกอบด้วย ที่ลุ่มชื นแฉะมีหญ้ำอยู่รก ป่ำน ้ำท่วม ทะเลสำบรูปแอก
และแอ่งน ้ำต่ำงๆ ในบำงพื นที่อำจเรียกบริเวณที่รำบน ้ำท่วมถึงเหล่ำนี ว่ำดินดอนสำมเหลี่ยม

ซึ่งปัจจัยที่ใช้ในกำรกำรวิเครำะห์พื นที่น ้ำท่วม ได้มีงำนวิจัยที่เกี่ยวข้องเพื่อหำกรอบแนวคิด
และมุมมองเกี่ยวกับปัจจัยที่ใช้ดังกล่ำวดังนี
นำถนเรศ และคณะ (2552) ได้ศึกษำปัจจัยกำรเกิดน ้ำท่วมเพื่อก้ำหนดพื นที่เสี่ยงภัยน ้ำท่วมด้วย

ระบบสำรสนเทศภูมิศำสตร์ และแนวทำงป้องกันบรรเทำในบริเวณลุ่มน ้ำย่อยทะเลสำบสงขลำฝั่ง
ตะวันตก จังหวัดพัทลุง โดยข้อมูลที่น้ำมำใช้ในกำรศึกษำประกอบด้วยข้อมูลสถิติกำรเกิดน ้ำท่วมใน
เขตจังหวัดพัทลุง ข้อมูลปัจจัยกำรเกิดน ้ำท่วมและควำมสัมพันธ์ของชุมชนกับพื นที่เสี่ยงภัยน ้ำท่วมจำก
กำรเก็บแบบสอบถำมและแบบสัมภำษณ์ ฐำนข้อมูลสำรสนเทศภูมิศำสตร์ มีวิธีกำรศึกษำโดยใช้เทคนิค

กำรประยุกต์ใช้ระบบสำรสนเทศภูมิศำสตร์ในกำรวิเครำะห์ปัจจัยเสี่ยงและพื นที่เสี่ยงต่อกำรเกิดน ้ำท่วม
ผลกำรศึกษำพบว่ำ ปัจจัยส้ำคัญที่เป็นตัวเร่งให้เกิดน ้ำท่วมในพื นที่ศึกษำคือ ปริมำณฝนที่ตกในพื นที่
ศึกษำและพื นที่ใกล้เคียง โดยมีปัจจัยเสริมที่ท้ำให้ปัญหำน ้ำท่วมในพื นที่ศึกษำรุนแรงขึ นคือ ควำมลำดชัน
ของพื นที่ ระยะห่ำงจำกล้ำน ้ำของชุมชน ควำมสำมำรถในกำรระบำยน ้ำของดิน กำรใช้ประโยชน์ที่ดิน

ในพื นที่ และเส้นทำงคมนำคม
พัชรินทร์ (2550) ได้วิเครำะห์พื นที่เสี่ยงต่อกำรเกิดอุทกภัย อ้ำเภอควนขนุนจังหวัดพัทลุง
โดยใช้ระบบสำรสนเทศภูมิศำสตร์ ด้วยกำรซ้อนทับข้อมูลปัจจัยทำงอุตุนิยมวิทยำและข้อมูลปัจจัย
ทำงกำยภำพ ที่มีผลต่อกำรเกิดอุทกภัย คือ ข้อมูลปริมำณน ้ำฝน ข้อมูลขนำดพื นที่ลุ่มน ้ำ ข้อมูลควำมหนำแน่น

ของทำงน ้ำ ข้อมูลควำมลำดชันของสภำพภูมิประเทศ ข้อมูลลักษณะเนื อดิน ข้อมูลควำมลึกของดิน
และข้อมูลกำรใช้ประโยชน์ที่ดิน โดยแบ่งออกเป็น 3 ระดับ คือ พื นที่ที่มีโอกำสเสี่ยงต่อเกิดอุทกภัย
มำกที่สุด มีพื นที่ที่มีโอกำสเสี่ยงต่อเกิดอุทกภัยมำก มีพื นที่ที่มีโอกำสเสี่ยงต่อเกิดอุทกภัยปำนกลำง มีพื นที่

ที่มีโอกำสเสี่ยงต่อเกิดอุทกภัยน้อยและพื นที่ลำดชันบริเวณเชิงเขำ มีพื นที่ที่มีโอกำสเสี่ยงต่อเกิดอุทกภัย
น้อยที่สุด ตำมล้ำดับ
ลิขิต (2558) ได้ประเมินพื นที่เสี่ยงภัยน ้ำท่วมในจังหวัดสระแก้ว โดยมีปัจจัยที่ใช้ในกำรศึกษำ
ได้แก่ ปริมำณน ้ำฝนเฉลี่ย 30 ปี ระยะห่ำงจำกแหล่งน ้ำผิวดิน สภำพกำรระบำยน ้ำของดิน ควำมลำดชัน
ของพื นที่และกำรใช้ประโยชน์ที่ดิน โดยก้ำหนดให้ผู้เชี่ยวชำญจำกหน่วยงำนภำครัฐที่เกี่ยวข้องจ้ำนวน

10 คน ให้คะแนนควำมส้ำคัญ (Weighting) และค่ำน ้ำหนักระดับปัจจัย (Rating) ผลกำรศึกษำจำก
กำรประยุกต์ระบบสำรสนเทศภูมิศำสตร์ในกำรประเมินพื นที่เสี่ยงภัยน ้ำท่วม พบว่ำจังหวัดสระแก้ว
มีพื นที่เสี่ยงภัยน ้ำท่วมน้อย 1,685.73 ตำรำงกิโลเมตร พื นที่เสี่ยงภัยน ้ำท่วมปำนกลำง 3,959.19

ตำรำงกิโลเมตร และพื นที่เสี่ยงภัยน ้ำท่วมมำก 1,550.52 ตำรำงกิโลเมตร
สุภำพร (2558) ได้ศึกษำเพื่อวิเครำะห์พื นที่เสี่ยงต่อกำรเกิดน ้ำท่วมลุ่มน ้ำป่ำสักตอนบน
อ้ำเภอหล่มสัก จังหวัดเพชรบูรณ์ โดยประยุกต์ใช้ระบบสำรสนเทศภูมิศำสตร์ โดยกำรซ้อนทับ