Page 24 - ศึกษาการใช้เชื้อราไตรโคเดอร์มา และปูนโดโลไมท์ต่อการควบคุมปริมาณเชื้อราไฟทอฟธอราของปุ๋ยหมักเปลือกทุเรียน

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
13

2. การเตรียมวัสดุท าปุ๋ยหมัก
2.1 เปลือกทุเรียน น าวัสดุเปลือกทุเรียนมาย่อยให้มีขนาดประมาณ 2-5 เซนติเมตร จ านวน
น้ าหนัก 200 กิโลกรัมต่อกอง

2.2 มูลสัตว์ (มูลไก่ไข่) ใช้มูลไก่ไข่ อัตรา 40 กิโลกรัมต่อเปลือกทุเรียน 200 กิโลกรัม
(อัตรา 200 กิโลโลกรัมต่อวัสดุเปลือกทุเรียน 1 ตัน)
2.3 ปูนโดโลไมท์ ใส่วัสดุ 4 กิโลกรัม ต่อเปลือกทุเรียน 200 กิโลกรัม (อัตรา 20 กิโลกรัมต่อ
วัสดุเปลือกทุเรียน 1 ตัน)
2.4 น าเปลือกทุเรียนมาตั้งกองท าปุ๋ยหมัก ขนาดกว้าง 1.50 เมตร ยาว 2 เมตร สูง 30

เซนติเมตร น ามูลสัตว์ (มูลไก่ไข่) 40 กิโลกรัม มาผสมในกองปุ๋ยหมักเปลือกทุเรียนทุกต ารับการทดลอง
ส่วนต ารับที่ 3 และ 4 ใส่ปูนโดโลไมท์ จ านวน 4 กิโลกรัม หว่านให้ทั่วกองแล้วคลุกเคล้ากองปุ๋ยหมัก
น าผ้าใบพลาสติกหรือตาข่ายกรองแสงคลุมกองปุ๋ยหมัก เพื่อลดการระเหยน้ า

3. การเตรียมหัวเชื้อราไฟทอฟธอรา
3.1 การขยายสปอร์เชื้อราไฟทอฟธอรา โดยการขยายเชื้อในสูตรอาหารวุ้น Gochenaur's
glucose ammonium nitrate agar (Gochenaur, 1964) บ่มที่อุณหภูมิห้องเป็นระยะเวลา 3 วัน เพื่อให้
เชื้อราไฟทอฟธอราเจริญเต็มจานอาหารเลี้ยงเชื้อ

3.2 การน าเชื้อราไฟทอฟธอราไปใส่ในกองปุ๋ยหมักเปลือกทุเรียน น าเชื้อราไฟทอฟธอรา
ที่เจริญในรูปของสปอร์เต็มจานอาหารเลี้ยงเชื้อจ านวน 1 จาน (plate) มาปั่นให้ละเอียดผสมกับน้ าเปล่า
8
ปริมาณ 1 ลิตร ให้มีความเข็มข้นของสปอร์ไม่น้อยกว่า 10 โคโลนีสปอร์ต่อมิลลิลิตร แล้วน าน้ าที่มีสปอร์เชื้อรา
ที่ได้ มาเจือจางในน้ าเปล่า (dilute) ให้เป็นปริมาณ 10 ลิตร ใส่บัวรดน้ า รดให้ทั่วทั้งกองปุ๋ยหมักต ารับที่ 2 3

และ 4 ที่ระยะเวลาหมักปุ๋ย 7 วัน คลุกเคล้ากองปุ๋ยหมักทั่วกองให้สม่ าเสมอ
4. การเตรียมสปอร์เชื้อราไตรโคเดอร์มา
4.1 การขยายสปอร์เชื้อราไตรโคเดอร์มา โดยการขยายเชื้อในสูตรอาหารวุ้น Gochenaur's
glucose ammonium nitrate agar (Gochenaur, 1964) บ่มที่อุณหภูมิห้องเป็นระยะเวลา 3 วัน เพื่อให้เชื้อ

ราไตรโคเดอร์มาเจริญเต็มจานอาหารเลี้ยงเชื้อ
4.2 การเตรียมต้นตอเชื้อราไตรโคเดอร์มา โดยท าการเพิ่มปริมาณเชื้อในฟลาสต์ (flask)
ข้าวฟุางขนาด 250 มิลลิลิตร สูตรอาหารประกอบด้วย ข้าวฟุาง และร าหยาบ ในอัตราส่วน 4:1 ใส่น้ า 45

มิลลิลิตร เพื่อปรับความชื้น แล้วน าเข้าเครื่อง autoclave ภายใต้ความดัน 15 ปอนด์ต่อตารางนิ้ว ที่อุณหภูมิ
121 องสาเซลเซียส เป็นเวลา 1 ชั่วโมง เพื่อท าให้ปลอดเชื้อและข้าวฟุางสุก จากนั้นให้น า flask ของข้าวฟุาง
ออกมาผึ่งให้อุณหภูมิลดลง บ่มไว้ที่อุณหภูมิห้องเป็นเวลา 3 วัน (เสียงแจ๋ว, 2549)
4.3 การเตรียมหัวเชื้อราไฟทอฟธอรารูปแบบผง โดยการเพิ่มปริมาณเชื้อราไตรโคเดอร์มา
ในข้าวฟุางและร าหยาบ ในอัตราส่วน 4:1 ซึ่งบรรจุในถุงพลาสติกร้อน มีวิธีเตรียมดังนี้ คือ เตรียม

ถุงพลาสติกร้อน ขนาด 8 x 12 นิ้ว โดยใช้ข้าวฟุางน้ าหนัก 45 กรัม ผสมกับร าหยาบ น้ าหนัก 9 กรัม ลงใน
ถุงร้อน และเติมน้ า 45 มิลลิลิตร แล้วน าไปนึ่งฆ่าเชื้อที่อุณหภูมิ 121 องศาเซลเซียส เป็นเวลา 1 ชั่วโมง จากนั้น