Page 18 - ผลของปุ๋ยอินทรีย์คุณภาพสูงและปุ๋ยเคมีสูตรต่าง ๆ ต่อการปลูกคะน้าในชุดดินบางกอก

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
8

3. ปุ๋ย (Fertilizer)

ปุ๋ย หมายถึงสารอินทรีย์ อินทรีย์สังเคราะห์ อนินทรีย์หรือจุลินทรีย์ ซึ่งเกิดขึ้นตามธรรมชาติ

หรือท าขึ้นก็ตาม ส าหรับใช้เป็นธาตุอาหารพืชได้ไม่ว่าวิธีใด หรือท าให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางเคมี
กายภาพหรือชีวภาพในดินเพื่อบ ารุงการเจริญเติบโตแก่พืช (กรมพัฒนาที่ดิน, 2558ก) สามารถจ าแนก

ปุ๋ยตามชนิดของสารประกอบได้ 3 ประเภทตามพระราชบัญญัติปุ๋ย (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2550 ดังนี้

3.1 ปุ๋ยเคมี (Chemical fertilizers) หมายถึง ปุ๋ยที่เป็นสารอนินทรีย์หรือสารอินทรีย์

สังเคราะห์ รามถึงปุ๋ยเชิงเดี่ยว ปุ๋ยเชิงผสม ปุ๋ยเชิงประกอบ และปุ๋ยอินทรีย์เคมี แต่ไม่รวมปูนขาว ดิน
มาร์ล ปูนปลาสเตอร์ ยิปซัม และโดโลไมท์ หรือสารอื่นที่มีการประกาศในราชกิจจานุเบกษา ซึ่ง

ยงยุทธ และคณะ (2556) ได้แบ่งประเภทของปุ๋ยเคมีออกตามส่วนประกอบของธาตุอาหารหลักได้ 3
ประเภท คือ

3.1.1 ปุ๋ยเชิงเดี่ยว (Single fertilizer) หมายถึง ปุ๋ยเคมีที่มีธาตุอาหารหลักธาตุเดียว

เช่น ปุ๋ยไนโตรเจน, ปุ๋ยฟอสเฟต, ปุ๋ยโพแทสเซียม
1) ปุ๋ยไนโตรเจน ได้แก่ปุ๋ยแอมโมเนียมซัลเฟต (21-0-0) ปุ๋ยแอมโมเนียมคลอไรด์

(25-0-0) และปุ๋ยยูเรีย (46-0-0)

2) ปุ๋ยฟอสเฟต ได้แก่ ปุ๋ยหินฟอสเฟต (0-3-0) ปุ๋ยซุปเปอร์ฟอสเฟต (0-20-0)
และ ปุ๋ยดับเบิ้ลซุปเปอร์ฟอสเฟต (0-40-0)

3) ปุ๋ยโพแทสเซียม ได้แก่ ปุ๋ยโพแทสเซียมคลอไรด์ (0-0-60) และปุ๋ย
โพแทสเซียมซัลเฟต (0-0-50)

3.1.2 ปุ๋ยเชิงประกอบ (Compound fertilizer) หมายถึง ปุ๋ยที่ผลิตขึ้นโดยกรรมวิธีทาง
เคมี และมีธาตุอาหารหลักอย่างน้อย 2 ธาตุขึ้นไป เช่น ปุ๋ยแอมโมเนียมฟอสเฟต (10-50-0) และปุ๋ย

โพแทสเซียมไนเตรท (13-0-45)

3.1.3 ปุ๋ยเชิงผสม (Mixed) หรือ (Blended fertilizer) หมายถึง ปุ๋ยเคมีที่ได้จากการ
ผสมปุ๋ยเคมีประเภทต่างๆ เข้าด้วยกันเพื่อให้ได้ธาตุอาหารหลักตามต้องการ ได้แก่การน าปุ๋ยเชิงเดี่ยว

และปุ๋ยเชิงประกอบมาเป็นวัตถุดิบหรือเป็นแม่ปุ๋ยในการผลิตปุ๋ยเชิงผสม เช่น ปุ๋ยเคมี สูตร 15-15-15,
16-16-8 และ 18-12-6

ปุ๋ยไนโตรเจน สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภท คือ ปุ๋ยไนโตรเจนประเภท

อินทรีย์ และปุ๋ยไนโตรเจนประเภทอนินทรีย์หรือปุ๋ยเคมี
(1) ปุ๋ยไนโตรเจนประเภทอินทรีย์ หมายถึง ปุ๋ยที่ได้จากสิ่งที่มีชีวิตเกิดการเน่าเปื่อยผุพัง ได้แก่

ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอก ปุ๋ยเทศบาล เป็นต้น มีปริมาณธาตุไนโตรเจนต่ า ต้องใช้ในปริมาณมาก แต่มี
ประโยชน์ในการปรับปรุงดินให้โปร่ง ร่วนซุย