Page 41 - การจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำในพื้นที่โครงการลดการเผาพื้นที่โล่งเตียนเพื่อบรรเทาภาวะโลกร้อน บ้านดอน หมู่ที่ 5 ตำบลสวด อำเภอบ้านหลวง จังหวัดน่าน

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
25

ทั้งถ่ายทอดเทคโนโลยีด้านการปรับปรุงบ ารุงดินให้กับเกษตรกร โดยเกษตรกรมีส่วนร่วมในการดูแล
รักษา จัดท าระบบอนุรักษ์ดินและน้ าตามแบบที่ออกไว้ โดยเป็นการจ้างแรงงานในพื้นที่ด าเนินการ

เผยแพร่ความรู้จัดดูงานในพื้นที่เพื่อเป็นการรณรงค์ให้เกษตรกรได้รับรู้ถึงวิธีการในการใช้ประโยชน์
ที่ดินอย่างยั่งยืน ด าเนินการในจังหวัดภาคเหนือตอนบน ได้แก่ เชียงใหม่ เชียงราย แม่ฮ่องสอน น่าน

พะเยา ล าปาง ล าพูน และ แพร่ คาดว่าผลที่ได้รับ คือ ช่วยดูดซับกาซคาร์บอนไดออกไซด์ โดยจาก

การศึกษาพบว่าไม้เนื้อแข็งตั้งแต่เริ่มปลูกจนถึงอายุ 10 ปี ในพื้นที่ 1 ไร่ (เฉลี่ย 400 ต้น) สามารถกัก
เก็บคาร์บอนไว้ในดินได้ประมาณ 8.6 ตันคาร์บอน ซึ่งหาก ปลูกไม้โตเร็วเป็นจ านวนมากจะช่วย

สามารถเก็บคาร์บอนไว้ในดินได้ในปริมาณมากขึ้นตามล าดับ ลดภาวะมลพิษทางอากาศ เนื่องจากมี
การเปลี่ยนสภาพการใช้ประโยชน์ที่ดินจากพืชไร่เป็นไม้ยืนต้น ท าให้ลดการเผาในพื้นที่เกษตรกรรมใน

พื้นที่โล่งได้ การจัดท าระบบอนุรักษ์ดินและน้ า จะช่วยชะลอความเร็วของน้ าให้สามารถเก็บกักน้ า

ต้นทุนไว้ให้ได้มากที่สุด และช่วยลดการสูญเสียหน้าดินที่เป็นประโยชน์ต่อการเกษตรกรรมได้อีกด้วย
เป็นการสร้างรายได้ให้กับเกษตรกร สามารถลดปัญหาการเคลื่อนย้ายแรงงาน การท าอาชีพผิด

กฎหมาย เนื่องจากเกษตรกรมีรายได้อย่างต่อเนื่อง การจ้างแรงงาน มีอัตราการจ้างแรงงานในท้องถิ่น

และใช้วัสดุอุปกรณ์ภายในประเทศ 100 เปอร์เซ็นต์ เพื่อส่งเสริมและ กระตุ้นเศรษฐกิจของประเทศ
(กรมพัฒนาที่ดิน, 2560)

3.2 สภาพภูมิประเทศภาคเหนือ

สภาพภูมิประเทศแบ่งภาคเหนือออกเป็น 2 เขตย่อย คือ ภาคเหนือตอนบนและภาคเหนือ

ตอนล่าง ภาคเหนือตอนล่างประกอบด้วยที่ราบน้ าท่วมถึงและที่ราบแบบขั้นบันได ซึ่งประกอบกันเข้า
เป็นดินดอนสามเหลี่ยมตอนบนของแม่น้ าเจ้าพระยา มี 10 จังหวัด คือ ก าแพงเพชร ตาก นครสวรรค์

พิจิตร เพชรบูรณ์ พิษณุโลก เลย สุโขทัย อุทัยธานี อุตรดิตถ์ ภาคเหนือตอนบนประกอบด้วยที่ราบ
แบบขั้นบันไดชั้นสูง ที่ราบสูงขั้นต่ า เนินเขา และภูเขา ประกอบด้วย จังหวัดเชียงราย เชียงใหม่ น่าน

พะเยา แพร่ แม่ฮ่องสอน ล าปาง และล าพูน ลักษณะพื้นที่แบ่งออกเป็น ที่ลุ่ม ที่ดอน และที่สูง

ที่ดอน เป็นพื้นที่ที่เกิดจากการทับถมโดยแม่น้ าเป็นเวลานาน เป็นลักษณะลานตะพัก มี
ความสูงจากระดับน้ าทะเลประมาณ 500 เมตร ฯลฯ สภาพพื้นที่เป็นลอนลาดถึงเป็นเนินเขา ทั้งนี้

รวมถึงพื้นที่ที่เหลือค้างจากการชะล้างพังทลายของดินด้วย (โครงการพัฒนาที่ดินเพื่อการเกษตร
ภาคเหนือ, 2530ก)

พื้นที่ลูกคลื่นลอนชัน (rolling) หรือมีความลาดชันปานกลาง (moderately sloping) มี

ความลาดชัน 8-16 เปอร์เซ็นต์ สภาพพื้นที่เช่นนี้เหมาะในการปลูกพืชทุกประเภท ยกเว้นข้าว แต่ต้อง
มีการอนุรักษ์ดินและน้ าที่เหมาะสม เช่น มีการท าคันดินเพื่อชะลอความเร็วของน้ าหรือมีการท า

ขั้นบันได (terracing) และปลูกพืชตามแนวระดับ ถ้าจะใช้ปลูกไม้ยืนต้น จ าเป็นต้องปลูกพืชคลุมดิน