Page 13 - คู่มือแนวทางการบริหารจัดการเขตเหมาะสมของที่ดินสำหรับพืชเศรษฐกิจ
P. 13
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
3-3
2) ขั้นตอนการวิเคราะห์และจัดทําหน่วยที่ดิน
นําข้อมูลทรัพยากรดิน สภาพการใช้ที่ดิน การจัดการดิน และข้อมูลอื่นๆ ที่รวบรวมมาได้
ทําการซ้อนทับโดยใช้โปรแกรมระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ ก็จะได้หน่วยที่ดินสําหรับนําไปประเมินความ
เหมาะสมของดิน และที่ดินตามคู่มือการประเมินคุณภาพที่ดินสําหรับพืชเศรษฐกิจ (กองวางแผนการใช้ที่ดิน, 2542)
3) หน่วยที่ดินและอธิบายหน่วยที่ดิน
ข้อมูลชลประทานใช้สัญลักษณ์ I เป็นตัวแทน ในกรณีของการใช้ประโยชน์ที่ดินสําหรับ
ปลูกไม้ผลหรือไม้ยืนต้นในพื้นที่ที่เป็นดินในที่ลุ่มจะใช้สัญลักษณ์ M เป็นตัวแทน
3.1.3 คุณภาพที่ดิน
1) การประเมินคุณภาพที่ดิน
การประเมินคุณภาพที่ดินมีหลายวิธี ในอดีตที่ผ่านมากรมพัฒนาที่ดินยึดหลักการใน
การประเมินคุณภาพที่ดินของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ประเทศสหรัฐอเมริกา (USDA) ซึ่งสามารถ
ตอบวัตถุประสงค์ได้ในระดับกว้างๆ เท่านั้น ในปี 2527 กรมพัฒนาที่ดินได้เริ่มนําเอาวิธีการประเมิน
คุณภาพที่ดินของ FAO, 1983 มาใช้ เนื่องจากสามารถตอบวัตถุประสงค์ได้ครอบคลุมในทุกระดับของ
การสํารวจ
การประเมินคุณภาพที่ดินตามหลักการของ FAO สามารถทําได้ 2 รูปแบบ คือ การ
ประเมินทางด้านคุณภาพหรือด้านกายภาพว่าที่ดินนั้นๆ เหมาะสมมากหรือน้อยต่อการใช้ประโยชน์
ที่ดินประเภทต่างๆ และการประเมินทางด้านปริมาณหรือด้านเศรษฐกิจในรูปของตัวเงินของการ
ลงทุนและผลตอบแทนที่ได้รับ
คู่มือแนวทางฉบับนี้มีเนื้อหาเฉพาะการประเมินทางด้านคุณภาพหรือด้านกายภาพ
เท่านั้น ปัจจัยที่นํามาใช้ในการประเมิน ได้แก่ สภาพการใช้ที่ดินและความต้องการปัจจัยในการใช้
ที่ดิน
คุณภาพที่ดิน คือ คุณสมบัติของที่ดินที่มีอิทธิพลต่อการเจริญเติบโตและผลผลิตของ
พืช คุณลักษณะที่ดินอาจประกอบด้วยคุณลักษณะที่ดินตัวเดียวหรือหลายตัวก็ได้ ซึ่งมีอิทธิพลต่อการ
เจริญโตของพืชไม่เท่ากัน มีทั้งหมด 25 ชนิด สําหรับประเทศไทยได้พิจารณาแล้วว่าคุณภาพที่ดินที่
สมควรนํามาใช้ประเมินมี 13 ชนิด ได้แก่
1.1) ความเข้มของแสงอาทิตย์ (radiation regime : u) ได้แก่ ความยาวของช่วงแสง
1.2) ระบอบอุณหภูมิ (temperature : t) ได้แก่ ค่าอุณหภูมิเฉลี่ยในฤดูปลูก
1.3) ความชุ่มชื้นที่เป็นประโยชน์ต่อพืช (moisture availability : m) ได้แก่ ปริมาณ
นํ้าฝนเฉลี่ยในรอบปีหรือความต้องการนํ้าในช่วงการเจริญเติบโต โดยพิจารณาร่วมกับการแพร่กระจายของฝน
และลักษณะของเนื้อดิน
