Page 124 - ปุ๋ยอินทรีย์และการใช้ประโยชน์ในประเทศไทย
P. 124
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
113
4.2 ใช้พืชปุ๋ยสดในระบบปลูกพืชแซม (Inter cropping) คือ การปลูกพืชปุ๋ยสดบางชนิดที่
เหมาะสมแซมในแถวพืชหลัก ซึ่งอาจเป็นการปลูกพืชหลักแล้วก็ปลูกพืชปุ๋ยสดแซมในแถวไปพร้อมๆ กันใน
เวลาเดียวกัน หรือปลูกพืชหลักแล้วระยะเวลาหนึ่งจึงปลูกพืชปุ๋ยสดแซมเป็นการเหลื่อมเวลากันในหนึ่งปีแบ่ง
ออกเป็น
1) ปลูกพืชหลักหนึ่งชนิดแล้วแซมด้วยพืชปุ๋ยสดหนึ่งชนิดในเวลาหนึ่งปี วิธีนี้เป็นวิธีการท่า
การเกษตรในที่ดอนเขตอาศัยน้่าฝน เช่น การปลูกถั่วเขียวหรือถั่วพร้าหรือปอเทืองแซมในแถวข้าวโพดแบบแถว
ต่อแถว หรือพืชหลัก 2 แถวคู่ แล้วจึงแซมด้วยพืชปุ๋ยสด เมื่ออายุพอเหมาะท่าการไถกลบพืชปุ๋ยสด หรือสับ
กลบพืชปุ๋ยสดพร้อมสับกลบตอซังพืชหลัก
2) ปลูกพืชหลักสองชนิดแล้วแซมด้วยพืชปุ๋ยสดหนึ่งชนิดในเวลาหนึ่งปี วิธีนี้ใช้ในระบบการปลูกพืช
ในเขตชลประทานที่เป็นนาข้าว โดยการปลูกข้าวเป็นพืชหลักในฤดูฝนหลังจากเก็บเกี่ยวข้าวแล้ว จึงปลูกพืช
หลักอย่างอื่นโดยใช้น้่าชลประทาน เช่น ปลูกข้าวโพดหลังเก็บเกี่ยวข้าวแล้วแซมด้วยโสนอัฟริกัน ปอเทือง หรือถั่ว
พุ่มในแถวข้าวโพด
3) ปลูกพืชหลักสองชนิดและพืชปุ๋ยสดสองชนิดในแถวพืชหลักในหนึ่งปี วิธีนี้ใช้ในเขตเกษตรกรรม
ชลประทานที่เป็นที่ดอนหรือนาดอน โดยในฤดูฝนปลูกพืชไร่เป็นพืชหลัก เช่น ปลูกข้าวโพดแล้วแซมด้วยพืชปุ๋ย
สด เช่น ปอเทือง ถั่วเขียว หรือถั่วพร้า และเมื่อเก็บเกี่ยวพืชหลัก ท่าการสับกลบพืชปุ๋ยสดและซากพืชหลักหลัง
ฤดูฝนแล้ว ท่าการปลูกพืชหลักชนิดอื่นๆ แล้วแซมด้วยพืชปุ๋ยสดในแถวเช่นเดียวกับที่กล่าวมา โดยอาศัยน้่าจาก
ชลประทาน
ภาพที่ 6.1 ระบบปลูกพืชหมุนเวียน ภาพที่ 6.2 ระบบปลูกพืชแซม
ที่มา: ส่านักเทคโนโลยีชีวภาพทางดิน (2549) ที่มา: ส่านักเทคโนโลยีชีวภาพทางดิน (2549)
4.3 ใช้พืชปุ๋ยสดในระบบปลูกพืชแบบแถบพืช (Strip cropping) เป็นวิธีการใช้พืชปุ๋ยสดปลูกเป็น
ก่าแพง เพื่อเป็นการป้องกันและลดการสูญเสียหน้าดินจากการชะล้างพังทลายของดิน โดยแนวชนวนของพืช
ปุ๋ยสดนี้จะท่าหน้าที่เป็นแนวดักตะกอน อันเกิดจากการชะล้างพังทลายจากฝนและลดความรุนแรงจากการ
ไหลบ่าของน้่าฝนได้ โดยใช้ไม้พุ่มบ่ารุงดิน เช่น กระถินหรือถั่วมะแฮะ ปลูกเป็นแถบกว้างประมาณ 2 เมตร
ยาวตามแนวระดับความลาดเท ต่อจากแถบพืชปุ๋ยสดจึงปลูกเป็นแปลงพืชหลักอาจกว้างประมาณ 3 เมตร
ขึ้นกับความลาดเทต่อจากนั้นก็เป็นแถบพืชปุ๋ยสด ท่าสลับกันไปจนเต็มพื้นที่ เหตุที่ใช้กระถินหรือถั่วมะแฮะ
เพราะมีอายุข้ามปี ท่าให้ไม่ต้องปลูกใหม่และช่วยป้องกันชะล้างพังทลายของดิน นอกจากนี้ยังใช้เป็นปุ๋ยพืช
