Page 114 - ปุ๋ยอินทรีย์และการใช้ประโยชน์ในประเทศไทย

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
103

12. การใช้ปุ๋ยหมักตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง

จากที่กล่าวมาข้างต้นเกี่ยวกับประโยชน์ของปุ๋ยหมักที่ส่าคัญ มี 2 ประการ คือ 1) เป็นแหล่งธาตุ

อาหารพืช และ 2) ปรับปรุงสมบัติของดินให้เหมาะสมกับการปลูกพืช ดังนั้นการใช้ปุ๋ยหมักตามปรัชญา
เศรษฐกิจพอเพียงมีหลัก 3 ประการที่ต้องยึดถือ คือ

1. ความพอประมาณ หมายถึง การใช้ปุ๋ยหมักที่มีอยู่เป็นทุนเดิมของตนเอง ก่อนแสวงหาปุ๋ยหมัก

จากภายนอก โดยเกษตรกรควรท่าการผลิตปุ๋ยหมักไว้ใช้เอง ดังตามที่สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยาม

บรมราชกุมารีได้พระราชด่าริแก่ประชาชนชาวไทยว่า "ต้นไม้ทุกชนิดต้องการอาหาร เพื่อการเจริญเติบโต
พูดง่าย ๆ เราต้องใส่ปุ๋ย ไร่นา สวน ของเรา พืชผลจึงจะงามดี เดี๋ยวนี้ปุ๋ยที่ซื้อตามท้องตลาดแพง

เหลือเกิน เรามาทําปุ๋ยหมักใช้เองดีกว่า" ซึ่งเกษตรกรควรเตรียมวัสดุในพื้นที่ของตนเอง ส่าหรับผลิตปุ๋ย

หมัก ได้แก่ เศษซากพืช ซากสัตว์ มูลสัตว์ เพื่อให้มีปริมาณปุ๋ยหมักเพียงพอกับการน่าไปใช้เพื่อให้เกิด
ประโยชน์สูงสุดต่อเกษตรกรเอง ดังนี้ ในพื้นที่ 1 ไร่ เกษตรกรต้องใช้ปุ๋ยหมักที่มีความชื้น 30 เปอร์เซ็นต์

อัตรา 2,433.60 กิโลกรัมต่อไร่ หรือประมาณ 1.5 กิโลกรัมต่อตารางเมตร ท่าให้ดินที่ระดับความลึก 0 - 15
เซนติเมตร มีปริมาณอินทรียวัตถุเพิ่มขึ้น 0.5 เปอร์เซ็นต์ มีปริมาณธาตุไนโตรเจนเพิ่มขึ้น 1,703.60 กิโลกรัม

มีปริมาณธาตุฟอสฟอรัสเพิ่มขึ้น 851.80 กิโลกรัม และมีปริมาณธาตุโพแทสเซียมเพิ่มขึ้น 851.80 กิโลกรัม
แต่ธาตุในปุ๋ยหมักจะค่อยๆ ปลดปล่อยออกมา (ยงยุทธและคณะ, 2551) หรือใช้ปุ๋ยหมักตามค่าแนะน่าของ

ส่านักเทคโนโลยีชีวภาพทางดิน (2551) ดังตารางที่ 5.12

ตารางที่ 5.12 อัตราและวิธีการใส่ปุ๋ยหมักร่วมกับปุ๋ยเคมีสําหรับพืชชนิดต่างๆ

ปริมาณปุ๋ยที่ใช้ต่อปี
ชนิดพืช วิธีการใส่ปุ๋ยหมัก
ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยเคมี

ข้าว 2– 4 ตันต่อไร่ 15-30 กก.ต่อไร่ หว่านทั่วพื้นที่แล้วไถกลบ

16-20-0, 18-22-0 ก่อนการปลูกพืช
20-20-0, 16-16-8

พืชไร่ 2– 4 ตันต่อไร่ 25-50 กก.ต่อไร่ ใส่เป็นแถวตามแนวปลูกพืช
16-20-0, 18-22-0, แล้วคลุกเคล้ากับดิน

14-14-21,15-15-15

พืชผัก
1. แปลงเพาะกล้า 2– 4กก.ต่อตรม. - 25-50 กก.ต่อไร่ - ใส่ปุ๋ยหมักคลุกเคล้ากันกับ

15-15-15, 20-10-10 ดินในแปลงเพาะกล้าขณะ
15-15-10,16-16-24 เตรียมดินปลูก
2.แปลงปลูกผัก 4– 6 ตันต่อไร่ - หว่านให้ทั่วแปลงปลูกแล้ว

ขนาดใหญ่ ไถกลบขณะเตรียมดิน

ที่มา: ส่านักเทคโนโลยีชีวภาพทางดิน (2551)