Page 118 - ปุ๋ยอินทรีย์และการใช้ประโยชน์ในประเทศไทย

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
107

เพิ่มอินทรียวัตถุแก่ดิน ซึ่งจะเป็นประโยชน์ส่าหรับพืชที่จะปลูกต่อไป พืชปุ๋ยสดที่นิยมปลูกทั่วไปจะเป็นพืช

ตระกูลถั่ว เนื่องจากขึ้นได้ง่ายและเจริญเติบโตได้ดี นอกจากนี้พืชตระกูลถั่วที่มีปริมาณไนโตรเจนสูงเกิด
จากการตรึงไนโตรเจนร่วมกันระหว่างพืชตระกูลถั่วและจุลินทรีย์ในดินนั่นเอง (ส่านักเทคโนโลยีชีวภาพทาง

ดิน, 2551)

ปุ๋ยพืชสด คือ ปุ๋ยซึ่งได้จากการปลูกพืชในไร่นาจนเติบโตถึงระยะที่เหมาะสมแล้วไถกลบขณะยังสด
เพื่อบ่ารุงดิน พืชที่ปลูก เรียกว่า พืชปุ๋ยสด(green manure crop) ซึ่งอาจเป็นพืชตระกูลถั่วหรือมิใช่พืช

ตระกูลถั่วได้ แต่พืชตระกูลถั่วมีความเหมาะสมในการท่าปุ๋ยพืชสดมากกว่า เนื่องจากไรโซเบียมในปมรากถั่ว
สามารถตรึงไนโตรเจนได้ จึงช่วยเพิ่มไนโตรเจนให้แก่พื้นที่เพาะปลูก (ยงยุทธและคณะ,2551)

จากความหมายปุ๋ยพืชสดที่กล่าวข้างต้น สามารสรุปได้ว่า ปุ๋ยพืชสด (green manure) หมายถึง
ปุ๋ยอินทรีย์ชนิดหนึ่งที่ได้จากการปลูกพืชลงไปในพื้นที่แล้วไถกลบขณะที่ยังสด และอยู่ในช่วงระยะเวลาที่พืช

ออกดอก เพราะให้น้่าหนักสดและปริมาณธาตุอาหารสูง จากนั้นปล่อยให้เกิดการย่อยสลายก็จะให้ธาตุ

อาหารพืชและเพิ่มอินทรียวัตถุแก่ดิน ซึ่งจะเป็นประโยชน์ส่าหรับพืชที่จะปลูกต่อไป
พืชที่ปลูกเป็นปุ๋ยพืชสด เรียกว่า พืชปุ๋ยสด ซึ่งอาจเป็นพืชตระกูลถั่วหรือมิใช่พืชตระกูลถั่วได้ แต่พืช

ตระกูลถั่วมีความเหมาะสมในการท่าปุ๋ยพืชสดมากกว่า เนื่องจากไรโซเบียมในปมรากถั่วสามารถตรึง

ไนโตรเจนในอากาศได้ ท่าให้พืชตระกูลถั่วมีปริมาณธาตุไนโตรเจนต่อหน่วยน้่าหนักมวลพืชแห้งสูงกว่าที่ไม่ใช้
พืชตระกูลถั่ว จึงช่วยเพิ่มธาตุไนโตรเจนให้แก่พื้นที่เพาะปลูก โดยเมื่อไถกลบลงดินจะมีไนโตรเจนจากซากพืช

ปลดปล่อยออกมาให้พืชใช้ได้ และอีกส่วนหนึ่งให้จุลินทรีย์ไปใช้ในการสร้างเนื้อหนังอย่างพอเพียง ซึ่งส่งผล
ให้จุลินทรีย์ไม่ต้องใช้ธาตุไนโตรเจนในดิน ท่าให้ดินไม่ขาดธาตุไนโตรเจนที่ให้แก่พืชที่ปลูกตามมาและส่งเสริม

ให้กิจกรรมและปริมาณจุลินทรีย์ในดินเพิ่มขึ้นด้วย

2. ลักษณะของพืชปุ๋ยสดที่ดี

ลักษณะของพืชที่เหมาะสมเพื่อใช้เป็นพืชปุ๋ยสดมี ดังนี้ (ธงชัย, 2546; ยงยุทธและคณะ,2551)

2.1 เป็นพืชตระกูลถั่ว ปลูกง่ายและเจริญเติบโตได้ดีในดินที่มีความอุดมสมบูรณ์ต่่า ทนทานต่อ
สภาพภูมิอากาศแห้งแล้งได้ดี ปลูกได้ทุกฤดูกาลและต้องการการดูแลเพียงเล็กน้อย

2.2 เป็นพืชที่สามารถขยายพันธุ์ได้ง่าย เพื่อประโยชน์ในการเก็บเมล็ดพันธุ์ไว้ใช้ในฤดูต่อไป และ
เมล็ดพันธุ์หาได้สะดวกราคาไม่แพงเกินไป เก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ได้ง่าย

2.3 มีธาตุอาหารสะสมในลําต้นสูง โดยเฉพาะอย่างยิ่งไนโตรเจน

2.4 สามารถเจริญเติบโตได้เร็ว เพื่อข่มวัชพืชได้ไถกลบขณะออกดอก 50 เปอร์เซ็นต์ ได้ในช่วงอายุ
30-50 วัน โดยให้น้่าหนักสดสูงพอประมาณเพื่อเพิ่มอินทรียวัตถุให้แก่ดินได้มากขึ้น

2.5 ต้านทานต่อโรคและแมลงได้ดี ไม่เป็นแหล่งที่พักอาศัยของศัตรูพืช อันจะมีผลการท่าลายต่อ

พืชที่ปลูกตามมา
2.6 เป็นพืชที่สามารถจัดเข้าระบบการปลูก เช่น ระบบพืชหมุนเวียนและพืชแซมได้อย่างเหมาะสม

2.7 เป็นพืชที่มีระบบรากลึก กว้าง เมื่อรากเน่าเปื่อยจะเกิดช่องว่างในดินล่าง ช่วยให้มีการระบาย