Page 33 - หลักการจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำในเขตพัฒนาที่ดิน

28

5. หลักการใชประโยชนที่ดินเพื่อการเกษตร

5.1. สถานการณทรัพยากรที่ดิน

ประเทศไทยมีพื้นที่ 513,115 ตารางกิโลเมตร หรือ 320.7 ลานไร มีภูมิประเทศเปนที่ราบ (Plains
หรือ Low land) ประมาณรอยละ 28 ที่ดอน (Upland) รอยละ 43 และที่สูง (Highland) รอยละ 2 สถานการณ

ความตองการที่ดินอันเนื่องมาจากจํานวนประชากรที่เพิ่มมากขึ้นและความหลากหลายของการใชประโยชน

ที่ดินไดเพิ่มมากขึ้น ดินหรือที่ดินนั้นนอกจากจะเปนปจจัยสําคัญในการทําการเกษตรเพื่อยังชีพแลว ยังเปน
ทรัพยากรธรรมชาติที่กอใหเกิดผลกระทบตอชีวิตและความเปนอยูของมวลมนุษยมากมาย ปจจุบันมีการ

เสื่อมโทรมลงอยางมาก เนื่องจากไดมีการใชที่ดินและการจัดการดินอยางไมเหมาะสม กอใหเกิดผลกระทบ

ทางดานเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดลอม ปญหาการชะลางพังทลายของดินมีแนวโนมเพิ่มขึ้นจาก 108 ลาน

ไร ในป 2524 เปน 134.5 ลานไร หรือเทากับรอยละ 41.95 ของพื้นที่ทั้งประเทศ กอใหเกิดผลกระทบและเกิด
ความเสียหายอยางมาก

ในปจจุบันพบวาการใชที่ดินกวาหนึ่งในสามของประเทศไทย อยูในภาคเกษตรกรรม โดยในป

พ.ศ. 2541 มีพื้นที่ทําการเกษตรทั้งหมด 174 ลานไร คิดเปนรอยละ 54.5 ของพื้นที่ทั้งประเทศไทย เมื่อเทียบ
กับป พ.ศ. 2526 ซึ่งมีพื้นที่การเกษตรเพียง 124 ลานไร (38.8 เปอรเซ็นต) จะเห็นวาพื้นที่เกษตรกรรมในชวง

10 กวาปที่ผานมา (ป พ.ศ. 2526 – 2541) มีอัตราเพิ่มขึ้นรอยละ 0.6 ตอป ในขณะที่เนื้อที่ปาไมมีอัตราการ

ลดลงรอยละ 1.43 ตอป จากการที่พื้นที่การเกษตรเพิ่มขึ้นจากเดิมรอยละ 52.28 ในป พ.ศ. 2529 เปนรอยละ

54.53 ในป พ.ศ. 2541 โดยพื้นที่ปาไมมีปริมาณลดลงจากเดิมรอยละ 34.55 เปนรอยละ 32.9 ตามลําดับ นั่น
แสดงวามีการบุกรุกเขาไปในพื้นที่ปาไมเพื่อทําการเกษตรกรรม (สมเจตน, 2524)

การเปลี่ยนแปลงการใชที่ดินของประเทศไทยระหวางป พ.ศ. 2529 ถึงป พ.ศ. 2541 พบวามีการบุก

รุกเขาไปในพื้นที่ปาไมหรือปาสงวน เพื่อทําการเกษตร ซึ่งอาจเกิดจากหลายสาเหตุดวยกัน เชน
1) พื้นที่เดิมขาดความอุดมสมบูรณ ใหผลผลิตตอไรต่ํา

2) พื้นที่เดิมมีความเสื่อมโทรมจนไมสามารถทําการเกษตรได

3) จํานวนประชากรเพิ่มขึ้น ทําใหมีความตองการที่ดินเพื่อการประกอบอาชีพมากขึ้น
4) ขายที่เดิมและบุกรุกปา

ในประเทศไทยพบดินที่มีปญหาซึ่งเกิดขึ้นเองธรรมชาติ และมีลักษณะที่ไมเหมาะสมตอการทํา

เกษตรกรรมจํานวนมาก จากการรวบรวมสามารถจําแนกประเภทดินไดดังตอไปนี้
1) ดินเค็มและดินดาง ดินเค็มที่พบในประเทศไทย พบมากที่สุดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

มีเนื้อที่ประมาณ 17.8 ลานไร แตเปนดินเค็มจัด 1,311,875 ไร ดินเค็มในภาคตะวันออกเฉียงเหนือนี้ หากไมมี

การจัดการที่ดีจะมีโอกาสขยายตัวไดอีกจนถึง 19.8 ลานไร นอกจากนี้ ยังพบดินบริเวณชายฝงทะเลอีก

ประมาณ 23 ลานไร