Page 35 - หลักการจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำในเขตพัฒนาที่ดิน

30

เกษตรกรรมเพื่อผลิตอาหาร โรงงานอุตสาหกรรม พื้นที่สาธารณะ เปนตน การบุกรุกพื้นที่ปาไมเพื่อที่อยู

อาศัยและการเกษตรตางๆ เหลานี้ ลวนแตทําใหมีการใชประโยชนจากที่ดินมากขึ้น และมีแนวโนมจะเพิ่ม
มากขึ้นตามลําดับ ดวยเหตุผลดังกลาว ประกอบกับปญหาที่จะเกิดจากการใชประโยชนที่ดินตั้งแตอดีต

จนถึงปจจุบัน พบวาผูที่มีสวนเกี่ยวของกับการใชประโยชนที่ดิน ยังไมมีการพัฒนาและวางแผนจัดการใช

ที่ดินอยางถูกตองและเหมาะสมเพียงพอ
การใชประโยชนจากที่ดินที่ไมถูกตองตามหลักวิชาการ ทําใหเกิดปญหาความเสื่อมโทรมของดิน ซึ่ง

สงผลกระทบทั้งทางตรงและทางออมตอเกษตรกร ชุมชนและประเทศชาติ ปญหาของทรัพยากรดินและการ

ใชที่ดินจึงแยกได 2 ประการคือ ปญหาความเสื่อมโทรมของดินและปญหาการใชที่ดิน

5.2. สถานการณความเสื่อมโทรมของทรัพยากรดิน
ความเสื่อมโทรมของทรัพยากรดิน มีสาเหตุทั้งที่เกิดจากธรรมชาติและเกิดจากการใชที่ดินที่ไม

ถูกตองตามหลักวิชาการ ตัวอยางของปญหา เชน การชะลางพังทลายของดิน ดินขาดอินทรีย และปญหาที่เกิด

จากสภาพธรรมชาติของดินรวมกับการกระทําของมนุษย เชน ดินเค็ม ดินเปรี้ยว ดินอินทรีย (พรุ) ดินทรายจัด
และดินตื้น พื้นที่ดินที่มีปญหาตอการใชประโยชนทางดานเกษตรกรรมของประเทศไทย ไดแก การชะลาง

พังทลายของดิน 108.87 ลานไร พื้นที่ที่มีปญหาการชะลางพังทลายของดินมากที่สุดคือ ภาคเหนือ ดินขาด

อินทรียวัตถุ 98.70 ลานไร ปญหาดินขาดอินทรียวัตถุประมาณรอยละ 77 อยูในพื้นที่ภาค
ตะวันออกเฉียงเหนือ ดินที่มีปญหาตอการใชประโยชนทางดานเกษตรกรรม 209.84 ลานไร ซึ่งสวนใหญอยู

ในภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ สวนดินเค็ม ดินกรดและดินคอนขางเปนทราย อยูในพื้นที่ภาค

ตะวันออกเฉียงเหนือ สําหรับการใชประโยชนที่ดินไมถูกตองตามศักยภาพ คิดเปนพื้นที่ 35.60 ลานไร
กรมพัฒนาที่ดินไดศึกษาการเปลี่ยนแปลงการใชที่ดินของประเทศไทยโดยการแปลภาพถายทาง

อากาศ และขอมูลดาวเทียม และการตรวจสอบในสนาม ในป พ.ศ. 2523, 2529, 2541 และ 2544 พบวาใน

ขณะที่พื้นที่ปาไมลดลง พื้นที่เกษตรกรรมเพิ่มขึ้น รวมทั้งพื้นที่ชุมชนที่เพิ่มขึ้นประมาณ 8 เทาตัวจาก พ.ศ.

2523 อยางไรก็ตาม เปนที่นาสังเกตวาตั้งแต พ.ศ. 2529-พ.ศ. 2541 พื้นที่นาไดลดลงประมาณ 3.5 ลานไร
พื้นที่นาที่ลดลงนั้นถูกเปลี่ยนสภาพไปเปนโรงงานอุตสาหกรรม ที่อยูอาศัย สนามกอลฟ รีสอรท หรือที่

พักผอนหยอนใจจํานวนมาก แตในชวงป พ.ศ. 2541-2544 พื้นที่นาไดเพิ่มขึ้นประมาณ 1.5 ลานไร เนื่องจาก

หลังวิกฤตการณทางเศรษฐกิจในป พ.ศ. 2540 ไดมีการเคลื่อนยายแรงงานกลับสูภาคเกษตรมากขึ้น

5.3. หลักทฤษฎีการใชที่ดิน

ทรัพยากรที่ดินถือวาเปนทรัพยากรที่ไมสามารถเคลื่อนยายได และอยูหางไกลจากจุดศูนยกลางของ

เศรษฐกิจที่แตกตางกัน จะตองเสียคาขนสงในการนําเอาผลิตภัณฑมาสูศูนยกลางของธุรกิจ แหลงที่ตั้งของ
ทรัพยากรที่ดินจึงมีบทบาทสําคัญในการใชที่ดินเชิงเศรษฐกิจ ซึ่งมีผลกระทบตอคาเชาและมูลคาของที่ดิน