Page 106 - หลักการจัดระบบอนุรักษ์ดินและน้ำในเขตพัฒนาที่ดิน

101

(2) การใสอินทรียวัตถุลงไปในดินที่เปนทรายจัด

(3) การทําลายวัชพืชตาง ๆ ในแปลงปลูกพืช
(4) การควบการระเหยน้ําจากดิน

10.11.6. การควบคุมการสูญเสียน้ําในระบบชลประทาน การชลประทาน เปนการใชน้ําปริมาณมาก

ที่สุด เมื่อเปรียบเทียบกับการใชน้ําอยางอื่น ๆ แตประสิทธิภาพมีประมาณ 30 – 40 เปอรเซ็นตเทานั้น การ

สูญเสียน้ําในระบบชลประทานเนื่องจากสาเหตุดังนี้
(1)โดยการปลอยใหน้ําไหลโดยไมมีการควบคุม

(2)โดยการไหลซึมลงสูสวนลึกของดินเกินกวารากพืชจะดูดมาใชได

(3)โดยการรั่วซึมจากคลองสงน้ําตางๆ
(4) โดยการระเหยสูชั้นบรรยากาศ

สําหรับประเทศไทย มีการรายงานวา บอน้ํา สระน้ํา และอางเก็บน้ํา ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

สวนมากมีความลึกของน้ํา 2 เมตรในปลายฤดูฝน และประมาณ 80 – 90 เปอรเซ็นต จะสูญเสียไปโดยการ

รั่วซึมและการระเหย จากที่กลาวมาสามารถสรุปไดวา การสูญเสียน้ําในระบบชลประทานเกิดขึ้นจาก 3
ขั้นตอนคือ

1) เกิดขึ้นขณะที่เก็บกักน้ําไวที่ผิวดินในบอ สระ หรืออางเก็บน้ํา ซึ่งจะสูญเสียโดยการ

ระเหย การรั่วซึม และวัชพืชน้ํา
2) เกิดขึ้นในขณะสงกระจายน้ําจากที่กักเก็บน้ําไปสูพื้นที่ที่จะทําการชลประทาน

3) เกิดขึ้นในขณะใหน้ําแกพืช

อนึ่ง ระบบชลประทานเพื่อการกระจายน้ําและสงน้ําที่ดี ควรมีลักษณะดังตอไปนี้
1) ประหยัดพลังงาน

2) เปนระบบที่มีการอนุรักษน้ํา

3) มีการดูแลรักษาระบบการกระจายและสงน้ําไดงาย
4) เปนระบบที่มีการปฏิบัติงาย ๆ ไมซับซอน

5) เปนระบบที่เมื่อนํามาปฏิบัติแลวจะมีการเสียพื้นที่เพาะปลูกนอย ไมเปนอุปสรรคตอการ

ปฏิบัติของเครื่องจักรกลในการปฏิบัติตาง ๆ ในไรนา

6) พื้นที่ไมสม่ําเสมอก็ดําเนินการไดโดยไมตองมีการปรับสภาพพื้นที่หรือปรับสภาพพื้นที่
นอยที่สุด

7) พื้นที่ไดจากการกระจายน้ําแบบนี้สามารถนําไปใชกับพืชไดทุกระบบ การใหน้ําไมวา

จะเปนการใหน้ําใตดิน ที่ผิวดิน ฉีดฝอยเหนือผิวดิน หรือใหแบบหยดก็ได

8) เปนระบบที่สามารถใชอุปกรณงาย ๆ และมีราคาถูก ซึ่งสามารถหาซื้อไดตามตลาดใน
ชนบททั่ว ๆ ไปได และปฏิบัติไดอยางรวดเร็วในการใหน้ําแกพืช