Page 21 - รายงาน ผลของการใช้ผลิตภัณฑ์ชีวภาพเพื่อเร่งการย่อยสลายตอซังข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ Effect of using biological products for accelerating the degradation of maize stubble
P. 21
ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน
15
และโคโลนีมีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 25 - 30 มิลลิเมตร โดยกรมพัฒนาที่ดิน (2556ก) ได้มีการใช้ประโยชน์จาก
จุลินทรีย์ในผลิตภัณฑ์สารเร่งซุปเปอร์ พด. 1 มีกลุ่มจุลินทรีย์ย่อยสลายซากหรือเศษเหลือจากพืช ผ่าน
กระบวนการย่อยสลายโดยกิจกรรมจุลินทรีย์จนเปลี่ยนสภาพไปจากเดิมเป็นวัสดุที่มีลักษณะอ่อนนุ่ม เปื่อยยุ่ย
เป็นกลุ่มจุลินทรีย์ที่ทนอุณหภูมิสูงมีประสิทธิภาพในการย่อยสลายวัสดุเหลือใช้จากการเกษตรและอุตสาหกรรม
แปรรูปผลผลิตทางการเกษตร ที่มีองค์ประกอบของเซลลูโลส และไขมันที่ย่อยสลายยาก เพื่อผลิตปุ๋ยหมัก
ในเวลารวดเร็ว ผลิตภัณฑ์สารเร่งซุปเปอร์ พด. 1 ของกรมพัฒนาที่ดิน ประกอบด้วยเชื้อราย่อยเซลลูโลสจำนวน
4 สายพันธุ์ ได้แก่ Scytalidium thermophilum Chaetomium thermophilum Corynascus verrucosus
และ Scopulariopsis breviacaulis แอคติโนมัยซิสย่อยเซลลูโลส Streptomyces sp. 2 สายพันธุ์ และ
จุลินทรีย์ย่อยไขมัน ได้แก่ Bacillus subtilis 2 สายพันธุ์ โดยกิจกรรมของจุลินทรีย์จะช่วยทำให้อัตราการย่อย
สลายเศษพืชเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องและรวดเร็ว ทำให้ช่วยลดเวลาในการทำปุ๋ยหมักให้สั้นลง
3.2.3 การผลิตเอนไซม์เซลลูเลสโดยจุลินทรีย์
กระบวนการผลิตเอนไซม์เซลลูเลสโดยจุลินทรีย์ สามารถแบ่งตามลักษณะอาหารในการเลี้ยง
เชื้อ 2 ลักษณะ ดังนี้
1) การหมักในสภาพอาหารเหลว (submerged fermentation, SMF)
กระบวนการหมักในอาหารเหลวโดยใช้ถังหมักที่ประกอบด้วยส่วนของการให้อากาศ อาจมี
ลักษณะเป็นท่อเปิด หรืออาจมีใบพัด เพื่อช่วยในการเพิ่มอากาศ และกวนให้องค์ประกอบในถังหมักเข้ากันดี
และอุปกรณ์ตรวจวัดปัจจัยต่าง ๆ เช่น อุณหภูมิ ค่าความเป็นกรดเป็นด่าง ปริมาณออกซิเจนที่ละลายในน้ำ และการ
เกิดฟอง แต่การหมักแบบเหลวนี้มีประสิทธิภาพต่ำ ในการหมักที่ใช้ลิกโนเซลลูโลส ค่าใช้จ่ายสูง และได้เอนไซม์
ความเข้มข้นน้อยกว่าการหมักในสภาพอาหารแห้ง
2) การหมักแบบอาหารแข็ง (solid - state fermentation, SSF)
กระบวนการหมักแบบแห้งที่เกี่ยวข้องกับของแข็งในที่ไม่มีน้ำ หรือมีน้ำปริมาณเพียงเล็กน้อย
แต่พื้นผิวจะต้องมีความชื้นพอที่จะช่วยการเจริญ และการเผาผลาญอาหารของจุลินทรีย์ ยังช่วยกระตุ้นการ
เจริญของจุลินทรีย์ในธรรมชาติในของแข็งที่ชื้น การหมักแบบอาหารแข็งนิยมนำวัสดุเหลือทิ้งจากทาง
การเกษตร หรืออุตสาหกรรมเกษตร เพราะใช้พลังงานที่ต่ำกว่า มีน้ำเสียน้อย เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม และยัง
เป็นการแก้ไขปัญหาการกำจัดของเสียที่เป็นของแข็งอีกด้วย โดยการหมักแบบอาหารแข็ง มีข้อดีมากกว่าเมื่อ
เปรียบเทียบกับการหมักแบบอาหารเหลว เป็นการหมักที่ง่าย และลดค่าใช้จ่ายได้ อีกทั้งยังมีหลักการในการ
ควบคุมของพารามิเตอร์ที่แตกต่างกัน เช่น ค่าความเป็นกรดเป็นด่าง อุณหภูมิ อากาศ การถ่ายโอนออกซิเจน
และความชื้น ซึ่งวิธีหมักแบบอาหารแข็งไม่มีความซับซ้อน ซึ่งต่างจากการหมักแบบอาหารเหลว (Couto and
Sanroman, 2006) ดังตารางที่ 2
