Page 8 - ผลของถ่านชีวภาพต่อการเจริญเติบโตและผลผลิตของข้าวโพดเลี้ยงสัตว์บนพื้นที่ลาดเทในกลุ่มชุดดินที่ 55 จังหวัดน่าน Effect of Biochar on the Growth and Yield of Maize on sloping Land in Soil Series Group No.55, Nan Province.

ห้องสมุดกรมพัฒนาที่ดิน

โพแทสเซียมสะสมอยู่มาก (เถ้าลอยมีปริมาณฟอสฟอรัส และโพแทสเซียม เท่ากับ 760 และ 711 มิลลิกรัมต่อ
กิโลกรัม ตามลำดับ) ขณะเดียวกันโลหะหนักในดิน (สังกะสี นิเกิล โคบอลท์ ทองแดง แมงกานีส แคดเมียม และ

ตะกั่ว) มีปริมาณลดลงเพราะมีการดูดซับโลหะหนักที่พื้นผิวของถ่านชีวภาพและการตกตะกอนของโลหะหนักในดิน
จากสภาวะดินที่เป็นกรดลดลง
การปรับวงจรคาร์บอนทางทฤษฎีให้เข้าสู่สมดุลธรรมชาติ ทำโดยควบคุมการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิลลดการตัด
ไม้ทำลายป่าและการเผาสารอินทรีย์ เพื่อกักเก็บคาร์บอนให้อยู่ในรูปของแข็ง และเปลี่ยนเป็นก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์
ช้าลง จึงมีนักวิจัยนำเสนอความคิดว่า หลังจากพืชตาย หากนำเศษซากพืชที่มิได้ใช้ประโยชน์มาทำถ่านชีวภาพแล้วใส่
ในดิน ก็จะปรับดุลคาร์บอนไปสู่ทิศทางที่ถูกกักเก็บในดินนานขึ้น และหมุนเวียนเป็นก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ สู่
บรรยากาศช้าลง หรือสร้างสภาวะคาร์บอนเป็นลบ (Carbon negative) ซึ่งเป็นทางหนึ่งที่ช่วยบรรเทาปัญหาโลกร้อน
(Lehmann and Joseph, 2009) ประกอบกับการใส่ถ่านชีวภาพลงไปดิน มีผลด้านการบำรุงดิน จึงมีการศึกษาใน
เรื่องนี้ค่อนข้างมาก

การใช้ถ่านชีวภาพนั้นมีผลต่อสมบัติของดินและความอุดมสมบูรณ์ของดิน ซึ่งการศึกษาวิธีบำรุงดินด้วยถ่าน
ชีวภาพที่ผ่านมานั้นมิได้ดำเนินการในดินทั่วไป แต่งานวิจัยในดินเขตร้อนชื้นที่มีการชะละลายสูงและมีสภาพเสื่อม
โทรมดินเป็นกรด โพแทสเซียมต่ำและฮิวมัสต่ำมาก เนื่องจากอินทรียวัตถุสลายตัวรวดเร็ว การใส่ปุ๋ยเคมีในดิน
ประเภทนี้ แม้จะแก้ปัญหาได้บางส่วนแต่พบว่า ประสิทธิภาพของการใช้ปุ๋ยเคมีค่อนข้างต่ำ ส่วนการใช้ปุ๋ยอินทรีย์แม้
จะช่วยปรับปรุงสมบัติทางฟิสิกส์และเคมีของดินได้ดี แต่อินทรียวัตถุที่สลายตัวเร็ว ประโยชน์ที่ได้รับจึงอยู่ในช่วง 2-3
ฤดูกาลปลูกพืช เว้นแต่จะใส่ปุ๋ยอินทรีย์ในอัตราที่เหมาะสมอย่างต่อเนื่องเท่านั้น เมื่อมีการทดลองใช้ถ่านชีวภาพกับ
ดินประเภทต่าง ๆ ในเขตร้อนชื้น พบว่า คาร์บอนในสารปรับปรุงดินชนิดนี้เป็นรูปที่มีเสถียรภาพ แม้ว่าจะสลายตัว
เล็กน้อยในช่วงแรก แต่ส่วนที่เหลือจะทนทานอย่างยิ่ง (Major et al., 2010)

วิชุตา (2556) พบว่า การใส่ถ่านชีวภาพในดินเหนียวปนทราย อัตรา 1,600 กิโลกรัมต่อไร่ ในแปลงปลูกข้าว
พันธุ์เหลืองและพันธุ์นาสาร พบว่า ต้นข้าวที่ได้รับถ่านชีวภาพมีการเจริญเติบโตเพิ่มสูงขึ้น ได้แก่ ความสูง น้ำหนัก ลำ
ต้น และราก การแตกกอ จำนวนเมล็ดต่อรวง น้ำหนัก 1,000 เมล็ดเพิ่มขึ้น และข้าวพันธุ์นาสารให้ผลผลิตสูงกว่าข้าว
พันธุ์เหลือง

ระยะเวลาและสถานที่ดำเนินการ

ระยะเวลาดำเนินการ เริ่มต้น เดือนเมษายน 2562
สิ้นสุด เดือนธันวาคม 2563

สถานที่ดำเนินการ บ้านโป่งคำ หมู่ที่ 5 ตำบลดู่พงษ์ อำเภอสันติสุข จังหวัดน่าน
สภาพพื้นที่ (Site Characterzation)
ชุดดินวังสะพุง (Fine, mixed, active, isohyperthermic Typic Haplustalfs) กลุ่มชุดดินที่ 55 ลักษณะ
สมบัติของดิน เป็นดินลึกปานกลาง ดินบนเป็นดินร่วน ดินร่วนปนดินเหนียวหรือดินร่วนเหนียวปนทรายแป้ง สีน้ำตาล
เข้มถึงน้ำตาลปนเทาเข้ม ปฏิกิริยาดินเป็นกรดปานกลางถึงปานกลาง (pH 6.0-7.0) ดินล่างตอนบนเป็นดินเหนียว สี
แดงปนเหลืองถึงแดง ปฏิกิริยาดินเป็นกรดจัดถึงเป็นกรดปานกลาง (pH 5.5-6.0) ตอนล่างเป็นดินเหนียวมีเศษหิน
ปะปนหนาแน่น และส่วนใหญ่พบชั้นหินพื้นภายในความลึก 100 ซม. สีน้ำตาลปนแดงหรือน้ำตาลปนเหลือง ปฏิกิริยา
ดินเป็นกรดจัดถึงเป็นกลาง (pH 5.5-7.0) ดินมีความสมบูรณ์ปานกลาง (กรมพัฒนาที่ดิน, 2548)

อุปกรณ์และวิธีการ

1. อุปกรณ์การทดลอง
- วัสดุการเกษตรที่เป็นปัจจัยการผลิตต่าง ๆ ได้แก่ ถ่านชีวภาพ ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยเคมี
- เมล็ดพันธุ์พืช ได้แก่ ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์
- อุปกรณ์ในการเก็บตัวอย่างดินและพืช และอื่น ๆ ตามที่จำเป็น